2,647 matches
-
pericole pentru marile puteri, care nu fuseseră prezente în timpul revoltei din Serbia sau al evenimentelor din Principate. Din punct de vedere geografic, Serbia era departe de zonele sensibile pentru diplomația europeană; Principatele se aflau în sfera Rusiei și a Imperiului Habsburgic, puteri care colaborau între ele. În schimb, poziția strategică a Greciei și puzderia de insule grecești situate pe o zonă întinsă făceau ca problema controlării acestui teritoriu să constituie o preocupare europeană. Dintre marile puteri, monarhia habsburgică și Prusia erau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
și a Imperiului Habsburgic, puteri care colaborau între ele. În schimb, poziția strategică a Greciei și puzderia de insule grecești situate pe o zonă întinsă făceau ca problema controlării acestui teritoriu să constituie o preocupare europeană. Dintre marile puteri, monarhia habsburgică și Prusia erau implicate doar tangențial în soarta regiunii. Pe de altă parte, Marea Britanie, Franța și Rusia aveau în joc interese majore. Din rîndul celor trei state, Britania, care domina naval Mediterana, era cea mai în măsură să influențeze viitorul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
afle sub protecție rusească pînă în 1856 și apoi sub supravegherea marilor puteri pînă în 1878, Serbia a fost sub protecția Rusiei pînă în 1856 și sub autoritatea marilor puteri pînă în 1878, după care a devenit clientă a Imperiului Habsburgic pînă în 1903, Bulgaria s-a aflat în sfera de influență rusească între 1878 și 1886, iar Grecia a avut nenorocirea de a avea trei protectori, care și-au păstrat poziția pînă în 1923. Gradul influenței exercitate de o putere
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
cel puțin teoretic, un stat pe deplin independent, în ciuda administrației bavareze și a protecției marilor puteri. Cu toate că Muntenegru avea să continue să se angajeze în conflicte de frontieră aproape constante, iar Principatele Dunărene vor suferi o altă ocupație rusească și habsburgică în 1848, cu aceste excepții, statele balcanice au beneficiat de o perioadă de liniște relativă care va dura pînă în deceniul al optulea al secolului. Un conflict european major, Războiul Crimeei, a implicat realmente direct problemele Balcanilor, dar, în ciuda faptului
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
care va dura pînă în deceniul al optulea al secolului. Un conflict european major, Războiul Crimeei, a implicat realmente direct problemele Balcanilor, dar, în ciuda faptului că Principatele au trăit din plin și din nou experiența ocupației rusești, urmată de cea habsburgică și otomană, nu au avut loc bătălii în peninsulă, iar armatele locale nu au fost angajate în nici o luptă. Anii aceștia au putut fi deci consacrați consolidării regimurilor interne și încercărilor de modernizare și îmbunătățire a vieții locuitorilor. Drept urmare, problemele
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
în 1831. Inițial, situația era foarte dificilă. Nu prea erau profesori cu o instruire corespunzătoare și nici cărți sau alte obiecte necesare școlilor. În timpul primelor decenii ale statului autonom, principala influență intelectuală a fost cea a sîrbilor de pe teritoriul monarhiei habsburgice, care beneficiaseră de condiții educaționale mai bune decît cei de sub dominația otomană. Acești sîrbi de peste graniță, numiți prečani, vor constitui un element important al noii birocrații, deoarece aveau calificarea de care avea nevoie statul. Voivodina avea să rămînă centrul cultural
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
În 1844 a fost emis un cod de legi bazat pe modelele austriece. Ca și Miloš, constituționaliștii i-au numit în cea mai mare parte a posturilor guvernamentale pe suporterii lor. Oamenii aceștia, foarte mulți dintre ei născuți pe teritoriul habsburgic, erau măcar mai bine educați decît cei care ocupaseră aceste posturi înaintea lor, dar aveau puține puncte comune cu țărănimea. Ei constituiau o elită birocratică și, ca atare, au provocat multe nemulțumiri în rîndul celor pe care fuseseră trimiși să
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ereditară, care fusese acordat doar dinastiei Obrenović. Domnitorul nu avea o bază de sprijin popular în țară; el nu putea apela la țărănime ca să-l apere împotriva regimului birocratic. Domnia lui nu era agreată nici de Rusia, nici de Imperiul Habsburgic, care colaborau pe plan internațional. Exista desigur și permanenta amenințare a revenirii dinastiei Obrenović, cu toate că susținătorii acesteia erau împărțiți între candidatura lui Miloš și cea a lui Mihail. Domnia lui Alexandru a acoperit anii a două evenimente majore din istoria
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
candidatura lui Miloš și cea a lui Mihail. Domnia lui Alexandru a acoperit anii a două evenimente majore din istoria Europei revoluția de la 1848 și războiul Crimeei, care vor fi discutate mai amănunțit ceva mai încolo. Situația revoluționară din Imperiul Habsburgic a stîrnit firește un mare interes în principatul sîrbesc, mai cu seamă evenimentele în care era implicată populația sîrbească a monarhiei. Unii dintre sîrbi au trecut într-adevăr granița ca să participe la revolte sau să lupte împotriva insurgenților unguri. Războiul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
a implicat în 1853 în conflictul cu Rusia, a existat bineînțeles tentația de a profita de faptul că otomanii aveau alte griji pentru a obține unele cîștiguri teritoriale. În 1854, Franța și Marea Britanie au trecut de partea turcilor. Alături de Imperiul Habsburgic, aceste puteri doreau să mențină ostilitățile departe de zona Balcanilor și să apere interesele aliatului lor. S-au făcut deci presiuni puternice asupra Belgradului pentru ca acesta să se abțină de la orice act dușmănos. În perioada aceasta, guvernul sîrb era mai
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
lui va fi de mare ajutor în continuarea eforturilor de atingere a țelului organizării unei mișcări revoluționare în ținuturile bulgărești. În ceea ce privește obiectivele sîrbilor, scopurile etapei viitoare prevedeau anexarea Croației catolice și a ținuturilor locuite de sîrbii ortodocși aflate sub stăpînire habsburgică. Conducerea oricărei mișcări a slavilor sudici, indiferent de teritoriul sau de populația implicate, urma firește să rămînă în mîinile celor de la Belgrad. Ambițiosului program al lui Mihail i s-a pus brusc capăt în iunie 1868, cînd a fost asasinat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
amenințare pe toată durata secolului. Pămîntul era prea sărac ca să asigure întreținerea populației. Printre puține soluții posibile ale ieșirii din impas se aflau emigrarea sau expansiunea teritorială; în perioada aceasta mulți muntenegreni plecau în Serbia, în Rusia sau în Imperiul Habsburgic. Aplicarea celeilalte soluții, o politică activă de expansiune, nu era ușor de realizat. Cu toate faptele muntenegrenilor din timpul războaielor napoleoniene, ieșirea lor la mare prin intermediul portului Kotor nu fusese obținută. De fapt, exista pericolul ca liderii militari vecini să
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
rămas timp de patruzeci de ani. Pe lîngă aceste tentative de consolidare a situației interne, Petru a dus o politică externă activă. Țelul fundamental rămînea cel din secolul al optsprezecelea, adică obținerea ieșirii la Marea Adriatică. Ca și mai înainte, monarhia habsburgică s-a opus categoric. Viena, ca și celelalte puteri, era convinsă că deținerea unui port la mare de către muntenegreni ar fi însemnat în primul rînd achiziționarea de către Rusia a unei baze la Adriatica. În privința aceasta, legăturile cu guvernul rus constituiau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
numise drept succesor pe nepotul lui, Danilo. Danilo fusese educat în Rusia, dar, ca și unchiul lui, nu primise instruire religioasă. Mai mult, el nu dorea să devină episcop pentru că voia să se însoare. Cu aprobarea Rusiei și a Imperiului Habsburgic, el și-a laicizat funcția, iar în 1852 s-a proclamat domnitor. Asemeni predecesorilor săi, el a întîmpinat foarte multe dificultăți ca să-și exercite autoritatea asupra triburilor. De fapt, situația s-a deteriorat în acest timp din cauza schimbărilor care avuseseră
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
cînd forțele muntenegrene au încercat să ocupe localitatea Žabljak de pe malul lacului Shkodër. Ömer Pașa a reușit să pătrundă pe teritoriul Muntenegrului, iar Danilo a fost nevoit să apeleze la ajutorul puterilor. El a obținut un sprijin puternic din partea Imperiului Habsburgic, care prefera în această perioadă ca regiunea de la granița cu Dalmația să se afle mai curînd sub controlul domnitorului decît al autorităților otomane. A fost trimis un ultimatum la Constantinopol, în urma căruia Ömer Pașa a fost rechemat, iar teritoriul muntenegrean
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
a grecilor. În deceniul al patrulea au avut loc două crize otomano-egiptene, prima între 1831 și 1833, iar a doua între 1839 și 1841. În acest moment, Marea Britanie și Rusia, de obicei rivale în problemele orientale, s-au alăturat Imperiului Habsburgic în susținerea menținerii integrității teritoriale a Imperiului Otoman. În 1841, cînd a izbucnit o revoltă în Creta, opinia publică grecească a luat atitudine. O situație și mai tensionată a apărut în timpul războiului Crimeei, atunci cînd Rusia, marea putere ortodoxă, lupta
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
în Principate societăți literare și frății secrete, însă Parisul rămînea centrul organizatoric și al agitațiilor. Revolta izbucnită la Paris în februarie 1848 avea să declanșeze un lanț de revoluții pe tot cuprinsul continentului european. Statele germane, peninsula italică și Imperiul Habsburgic au fost cel mai mult afectate; regimurile monarhice conservatoare au fost răsturnate. Scopul învingătorilor era instituirea unor guverne constituționale și naționale. În Rusia nu a avut loc nici o răscoală; din rîndul domeniilor otomane, doar Principatele au fost implicate în această
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
direcție. Temerea cea mai mare a guvernului revoluționar era constituită de o eventuală intervenție armată a Rusiei. O armată rusească a intrat în iulie în Moldova, chiar dacă intenția ei era mai curînd supravegherea situației revoluționare din Transilvania și din Imperiul Habsburgic decît înăbușirea mișcării din Moldova, pe care Sturdza o ținea sub control. Prezența forței rusești în provincia vecină a provocat totuși o mare îngrijorare la București, determinînd conducerea revoluției să părăsească orașul. A fost apoi instalat un nou regim bazat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
aceasta erau Franța, Britania și Rusia. Dușmănindu-se reciproc, oricare dintre ele se putea alia cu una dintre celelalte două ca să o împiedice pe cea de a treia să obțină o poziție dominantă. Să observăm că, în acest timp, Imperiul Habsburgic, prins de probleme serioase în Europa Centrală, păstra o atitudine pasivă și negativă. Dintre cele trei mari puteri implicate, Franța, cu ambițiile ei legate de Africa și de Asia Mică, prezenta cea mai mare primejdie imediată pentru posesiunile teritoriale otomane
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
toate navele și au pierit patru mii de oameni. În cele din urmă, în martie 1854, Franța și Marea Britanie au intrat și ele în conflict. Era foarte dificil pentru beligeranți să găsească un cîmp de bătaie. În iunie 1854, guvernul habsburgic i-a trimis un ultimatum Rusiei, cerîndu-i să evacueze Principatele, după care forțele acestuia și cele otomane au pătruns în zonă. Totodată, monarhia și statele germane au ajuns la o înțelegere pentru ca Europa Centrală să rămînă neutră. În aceste circumstanțe
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
de la bun început. I se cerea Rusiei să renunțe la orice pretenție referitoare la protectoratul ei asupra creștinilor balcanici, dar chestiunea aceasta nu a fost dată uitării, puterile semnatare asumîndu-și în schimb rolul de garantați comuni. Să menționăm că Imperiul Habsburgic și Prusia au luat parte la conferința de pace și au semnat tratatul ca și cum ar fi fost state beligerante. Clauzele contradictorii din cadrul acordului au complicat problemele. În articolul VII, semnatarii promiteau "să respecte independența și integritatea teritorială a Imperiului Otoman
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
stipulări pentru viitoarea dezvoltare națională a României, revoluția din diplomație produsă după războiul Crimeei avea un potențial și mai important. În prima parte a secolului, politica continentului fusese dominată de Sfînta Alianță, o grupare alcătuită din Rusia, Prusia și Imperiul Habsburgic, al cărei țel comun era menținerea stat-quo-ului european și rămînerea la putere a guvernelor conservatoare. Statele acestea colaboraseră la înăbușirea activităților revoluționare de pe tot cuprinsul Europei Centrale și al Peninsulei Italice. În 1849, fusese trimisă în Transilvania o armată rusească
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
rămînerea la putere a guvernelor conservatoare. Statele acestea colaboraseră la înăbușirea activităților revoluționare de pe tot cuprinsul Europei Centrale și al Peninsulei Italice. În 1849, fusese trimisă în Transilvania o armată rusească ca să pună capăt revoluției maghiare și să mențină dominația habsburgică. Incapacitatea Vienei de a plăti datoria aceasta în 1854 a provocat o mare amărăciune în Rusia. Acțiunile habsburgilor din timpul războiului Crimeei au adus practic pagube extrem de mari cauzei rusești. După sfîrșitul conflictului, oamenii de stat ruși erau hotărîți să
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
unui domnitor străin au manifestat-o Imperiul Otoman și Austria. Poarta vedea în orice modificare a statutului provinciilor încă o încălcare a drepturilor ei suzerane. Războiul Crimeei fusese teoretic purtat mai degrabă pentru apărarea imperiului decît pentru dizolvarea lui. Monarhia habsburgică se temea în acest moment și va avea și pe viitor temeri legate de faptul că o puternică unitate a românilor ar fi exercitat o influență prea mare asupra populației românești din Transilvania. Guvernul britanic oscila între aceste două poziții
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
se punea problema dacă puterile o vor accepta. Încă o dată, protectorii și-au luat răspunderea luării unei hotărîri legate de afacerile interne ale celor două ținuturi. Așa cum era de așteptat, ele s-au împărțit în două tabere. Poarta și Imperiul Habsburgic s-au opus ferm unirii pe baza alegerii aceluiași domnitor, în timp ce Franța, Rusia, Prusia și Sardinia au sprijinit-o. Marea Britanie, o susținătoare ostentativă a unui guvern constituțional în alte regiuni, nu agrea această decizie, dar nu vedea cum putea fi
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]