20,716 matches
-
Printr-un acord postbelic secret cu Polonia comunistă (făcut public pentru prima dată În 1996), Berna se oferea să transfere conturile evreilor polonezi decedați către noile autorități din Varșovia, În schimbul unor despăgubiri plătite băncilor și afacerilor elvețiene expropriate după instaurarea comunismului 9. Odată ce au Început să apară astfel de dovezi, reputația imaculată a țării s-a făcut țăndări și, cu toate compensațiile, plățile și „fondurile destinate victimelor” (acceptate În silă), ea nu se va reface foarte curând. Aparent, editorialul ziarului Die
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
triere a deținuților de la Auschwitz erau Însoțite de un citat din comunistul german Ernst Thälmann: „Burghezia Își ia În serios obiectivul de a anihila partidul și Întreaga avangardă a clasei muncitoare”14. Acest text a fost scos abia după căderea comunismului. Aceeași versiune a evenimentelor putea fi Întâlnită În toată Europa comunistă. În Polonia nu putea să se conteste ori să se minimalizeze ceea ce se Întâmplase În lagărele de exterminare de la Treblinka, Majdanek sau Sobibor. Dar acestea nu mai existau, fiindcă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și 1945? și, dacă da, care să fie acel moment? 1938? 1939? 1941? Fiecare dată implica o definiție cu implicații politice a Întâietății morale sau a legitimității naționale ori etnice 15. La acestea se adăugau dilemele specifice istoriei interne a comunismului. Trebuiau inculpați cei care chemaseră tancurile sovietice să reprime revoluția maghiară din 1956 sau să Înăbușe Primăvara de la Praga din 1968? Imediat după revoluțiile din 1989, mulți erau de părere că așa ar trebui făcut. Dar unele dintre victimele celor
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
sau slovaci alungați de pe pământurile lor sau activiștii comuniști care Îi izgoniseră pentru a deveni ei Înșiși victime ale sistemului la doar câțiva ani după aceea? Care victime - care amintiri - aveau prioritate? Cine era Îndreptățit să dea un răspuns? Căderea comunismului a descătușat astfel un torent de amintiri dureroase. Controversele Înverșunate despre soarta dosarelor poliției secrete reprezentau doar o dimensiune a problemei (vezi capitolul XXI). Adevărata problemă era tentația de a combate amintirea comunismului inversând-o. Fostul adevăr oficial a fost
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
era Îndreptățit să dea un răspuns? Căderea comunismului a descătușat astfel un torent de amintiri dureroase. Controversele Înverșunate despre soarta dosarelor poliției secrete reprezentau doar o dimensiune a problemei (vezi capitolul XXI). Adevărata problemă era tentația de a combate amintirea comunismului inversând-o. Fostul adevăr oficial a fost discreditat de-a fir a păr - devenind, ca să spunem așa, oficial fals. Încălcarea tabuurilor comportă Însă riscuri proprii. Înainte de 1989, orice anticomunist primise În mod automat eticheta de „fascist”. Dar, dacă „antifascismul” fusese
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
despre asasinarea lui Reinhard Heydrich la Praga, În 1942) să participe la festivalul de la Karlovy Vary, pe motiv că includea secvențe „inacceptabile” cu cehi demonstrând În sprijinul regimului nazist. Odată cu această reașezare a memoriei În Europa de Est postcomunistă, tabuul comparației dintre comunism și nazism a Început să se năruie. Politicienii și savanții au Început chiar să insiste asupra unor astfel de paralele. În Occident, juxtapunerea a rămas controversată. Problema nu o constituia comparația directă dintre Hitler și Stalin: natura monstruoasă a celor
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
să insiste asupra unor astfel de paralele. În Occident, juxtapunerea a rămas controversată. Problema nu o constituia comparația directă dintre Hitler și Stalin: natura monstruoasă a celor doi dictatori nu mai era contestată acum de nimeni. Dar sugestia că Însuși comunismul - Înainte și după Stalin - ar trebui plasat În aceeași categorie cu fascismul și nazismul avea implicații incomode pentru trecutul Occidentului, și nu numai În Germania. Pentru mulți intelectuali vest-europeni, comunismul era varianta eșuată a unei moșteniri progresiste comune. Pentru cei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mai era contestată acum de nimeni. Dar sugestia că Însuși comunismul - Înainte și după Stalin - ar trebui plasat În aceeași categorie cu fascismul și nazismul avea implicații incomode pentru trecutul Occidentului, și nu numai În Germania. Pentru mulți intelectuali vest-europeni, comunismul era varianta eșuată a unei moșteniri progresiste comune. Pentru cei din Europa Centrală și de Est, el reprezenta o aplicare mult prea reușită a patologiilor criminale ale autoritarismului de secol XX - și așa trebuia să rămână În memoria posterității. Poate
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
regimul comunist instalat după război. Membrilor „Crucilor cu săgeți” (care au contribuit activ la exterminarea a 600.000 de evrei maghiari) le sunt destinate doar trei Încăperi. Restul spațioasei clădiri este un catalog amplu ilustrat și, evident, tendențios al crimelor comunismului. Mesajul nu tocmai subliminal este că fascismul și comunismul sunt echivalente. De fapt, nu sunt: prezentarea și conținutul Casei Terorii din Budapesta arată că, În ochii curatorilor muzeului, comunismul nu numai că a durat mai mult, ci a fost mai
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
care au contribuit activ la exterminarea a 600.000 de evrei maghiari) le sunt destinate doar trei Încăperi. Restul spațioasei clădiri este un catalog amplu ilustrat și, evident, tendențios al crimelor comunismului. Mesajul nu tocmai subliminal este că fascismul și comunismul sunt echivalente. De fapt, nu sunt: prezentarea și conținutul Casei Terorii din Budapesta arată că, În ochii curatorilor muzeului, comunismul nu numai că a durat mai mult, ci a fost mai nociv decât neonazismul, care l-a precedat. Pentru mulți
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
clădiri este un catalog amplu ilustrat și, evident, tendențios al crimelor comunismului. Mesajul nu tocmai subliminal este că fascismul și comunismul sunt echivalente. De fapt, nu sunt: prezentarea și conținutul Casei Terorii din Budapesta arată că, În ochii curatorilor muzeului, comunismul nu numai că a durat mai mult, ci a fost mai nociv decât neonazismul, care l-a precedat. Pentru mulți unguri mai vârstnici, această teorie este foarte plauzibilă, fiindcă este conformă cu propria experiență. Iar mesajul a fost Întărit de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
câștigat independența, nici Estonia, nici Letonia și nici Lituania nu au pus sub acuzare vreunul dintre criminalii de război care trăiesc și acum liniștiți acolo. În România, deși fostul președinte Iliescu a recunoscut participarea țării sale la Holocaust, Memorialul Victimelor Comunismului și al Rezistenței inaugurat la Sighet În 1997 (finanțat În parte de Consiliul Europei) nu reușește să facă Întotdeauna distincția Între victimele comemorate. De Înțeles, poate: la urma urmei, o trăsătură specifică a experienței est-europene este și aceea că autori
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
distincția Între victimele comemorate. De Înțeles, poate: la urma urmei, o trăsătură specifică a experienței est-europene este și aceea că autori ai atrocităților fasciste au putut să devină, și chiar au devenit, frecvent și cu o mare ușurință, victime ale comunismului. Comentatorii est-europeni care susțin „echivalența” invocă În argumentații cultul „victimei” din cultura politică occidentală de astăzi. Am trecut de la istoria Învingătorilor la istoria victimelor, remarcă ei. Foarte bine, atunci să fim consecvenți. Chiar dacă nazismul și comunismul erau foarte diferite ca
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mare ușurință, victime ale comunismului. Comentatorii est-europeni care susțin „echivalența” invocă În argumentații cultul „victimei” din cultura politică occidentală de astăzi. Am trecut de la istoria Învingătorilor la istoria victimelor, remarcă ei. Foarte bine, atunci să fim consecvenți. Chiar dacă nazismul și comunismul erau foarte diferite ca intenție - sau, cum spunea Raymond Aron, „există o diferență Între o filosofie a cărei logică e monstruoasă și o filosofie căreia i s-a dat o interpretare monstruoasă” - asta nu le consolează cu nimic pe victime
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
dar ea nu poate fi un substitut. tc "" Postwar tc "Postwar " De la cartea lui Vladimir Tismăneanu, Stalinism For All Seasons. A Political History of Romanian Communism (University of California Press, 2003; trad. rom. Stalinism pentru eternitate. O istorie politică a comunismului românesc, Polirom, 2005), n-am mai citit cu o asemenea Încântare intelectuală și senzație a descoperirii unui continent necunoscut vreo carte de political science precum Postwar a lui Tony Judt. Am păstrat În fruntea acestor rânduri titlul original, pentru că deocamdată
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
istorice petrecute sub ochii noștri. Nu mă refer, evident, la manevrele „de culise”, ci la marile desene politico-istorice din deceniile anterioare: căderea sistemului colonial, dezvoltarea fără precedent a economiilor vest-europene, reideologizarea de la mijlocul anilor ’60, tensiunile ce-au urmat prăbușirii comunismului, renașterea virulentă a forțelor extremiste În anume spații ale continentului etc. Efortul lui Tony Judt de a menține sub control nu doar datele politico-istorice, ci și o imensă cantitate de fapte culturale se dovedește uimitor, inteligența sa vie și vasta
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
propriile ipoteze, interpretări ori sugestii cu un material documentar pe cât de vast, pe atât de necesar pentru a-și credibiliza demersurile. Inițial, lucrarea s-a dorit istoria celor câteva decenii de la Încheierea celui de-al doilea război mondial până la căderea comunismului. Proiectul a suferit Însă nenumărate modificări și amplificări, tocmai datorită direcțiilor neașteptate luate de istoria europeană În perioada așa-numitei tranziții. Pe alocuri, ea e mai mult decât o istorie a Europei - e istoria conflictelor planetare În care continentul s-
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
datorită direcțiilor neașteptate luate de istoria europeană În perioada așa-numitei tranziții. Pe alocuri, ea e mai mult decât o istorie a Europei - e istoria conflictelor planetare În care continentul s-a văzut amestecat, cu sau fără voia sa. Căderea comunismului, ca factor declanșator al unei noi revoluționări a istoriei europene, a schimbat, În opinia lui Tony Judt, În mod radical perspectiva asupra unor fenomene ce păreau să țină de logica de fier a politicii (Războiul Rece, divizarea continentului În două
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
un „dublu și nemeritat noroc”, Austria, care a fost - cu sau fără voie - principalul aliat al lui Hitler, a beneficiat de avantajul de a fi alipită Vestului și, totodată, descrisă drept „prima victimă” a nebuniei naziste. În ultimii ani ai comunismului, ea era privită drept poarta spre libertate, drept locul ce le amintea statelor devenite sateliții Moscovei de propria prosperitate, libertate și demnitate. Viena reprezintă o proiecție a Europei chiar prin imaginea celor două gări ale sale: cocheta Westbahnhof leagă Austria
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Tony Judt confirmă, implicit, un lucru: continuitatea perfectă dintre alesul românilor neinformați, Înfricoșați de reforme (Iliescu) și cel al păturii care voia schimbarea. Emil Constantinescu a reușit, aproape de unul singur, să distrugă elanurile celor ce doreau o despărțire radicală de comunism. Prima menționare a lui Ceaușescu are loc În contextul procesului de colectivizare forțată, ultima e legată de puciul „colegilor” de partid care au Înțeles că metodele primitive ale dictatorului nu mai puteau fi tolerate. În interiorul lor, un portret extrem de bine
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
anului 1950, iar regimul nu s-a sfiit să recurgă la forță, abia În 1962 Nicolae Ceaușescu, viitorul președinte, putea anunța mândru sfârșitul colectivizării «cu trei ani Înainte de termen»”. Obsesia competiției, a depășirii planurilor și limitelor e o caracteristică a comunismului românesc, ce și-a relevat de la Început formula existențială demonică. Uneltele locale, În frunte cu Gheorghiu-Dej, au Împrumutat la milimetru „măsurile economice iraționale, uneori de-a dreptul aiuritoare, ale Uniunii Sovietice”, astfel Încât s-a ajuns la modalități monstruoase de a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
interiorul blocului comunist - ne-au prins mereu pe contre-pied, dacă nu chiar Într-un rușinos off-side. Mult clamata politică de independență a lui Ceaușescu e analizată de Tony Judt dintr-o perspectivă mult mai rezonabilă. Punctul de maximă „originalitate” al comunismului românesc este atins În ceea ce autorul numește „stalinismul național” (fiind, din acest punct de vedere, În deplin acord cu Vladimir Tismăneanu). Spre deosebire de titoism (o formulă „opresivă, nu represivă”, scrie Tony Judt), de gulaș-comunismul maghiar sau de cel emancipat, din Cehoslovacia
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
acoperit de ridicol, după ce nu se sfiise să afirme despre Ceaușescu: „O fi el comunist, dar e de-al nostru!”. De unde se poate trage concluzia că e contraindicat să spui vorbe de bine despre șefii bolșevici! Chiar după 1989, când comunismul românesc Își pierduse apanajul de politică de stat, președintele Franței, Mitterrand, n-a făcut altceva, arătându-și simpatia față de Ion Iliescu, decât să se aleagă cu porecla l’ami de l’assassin! Un capitol dureros, frustrant din istoria de aproape
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de politică de stat, președintele Franței, Mitterrand, n-a făcut altceva, arătându-și simpatia față de Ion Iliescu, decât să se aleagă cu porecla l’ami de l’assassin! Un capitol dureros, frustrant din istoria de aproape 50 de ani a comunismului românesc e acela al disidenței intelectuale. Deși Tony Judt constată că multă vreme opoziția scriitorilor și artiștilor la comunism n-a avut efecte serioase și n-a impulsionat reformele din societate, el menționează totuși importanța mișcării „Goma ’77” drept un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
se aleagă cu porecla l’ami de l’assassin! Un capitol dureros, frustrant din istoria de aproape 50 de ani a comunismului românesc e acela al disidenței intelectuale. Deși Tony Judt constată că multă vreme opoziția scriitorilor și artiștilor la comunism n-a avut efecte serioase și n-a impulsionat reformele din societate, el menționează totuși importanța mișcării „Goma ’77” drept un moment de trezire a conștiinței anticomuniste. Autorul nu se sfiește să pună În evidență indiferența Occidentului față de o asemenea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]