2,647 matches
-
membrii croați ai dietei din 1832-1836, 1839 și 1840 s-au opus eforturilor ungurilor de a-și impune limba și au susținut vehement menținerea drepturilor de autonomie ale Croației. Ei nu au reușit să controleze direct acțiunile ungurilor, dar guvernul habsburgic a apelat la dreptul lui de veto împotriva legislației oponente. Agitația croată îi deranja desigur pe politicienii unguri. Ca să-i împace, Viena a interzis în 1843 folosirea termenului de Iliria. Susținătorii mișcării au apelat pur și simplu la cuvîntul național
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
a interzis în 1843 folosirea termenului de Iliria. Susținătorii mișcării au apelat pur și simplu la cuvîntul național în schimb, și și-au continuat activitatea. Mișcarea Iliră avea să implice probleme mult mai vaste decît chestiunea relațiilor croaților cu autoritățile habsburgice și maghiare. Ea era un program de sprijinire a croaților, dar baza ei era iugoslavă, adică includea nu numai Croația, ci toate popoarele sud-slave. Ca tactică de contracarare a influențelor maghiare și germane, această direcționare avea avantajele ei, dar pentru
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
erau deci considerați drept sîrbi schismatici care se rupseseră de matcă și trecuseră la catolicism. Era de asemenea implicată problema conducerii; o orientare iliră ar fi făcut din Zagreb centrul întregii mișcări. Pentru naționaliștii sîrbi, Mișcarea Iliră era asemănătoare expansiunii habsburgice sau prozelitismului catolic sau unitarian. Să precizăm că Mișcarea Iliră nu folosea termenul de croat. De fapt, exista tendința ca acest cuvînt să fie identificat cu opoziția și cu cei care sprijineau cooperarea cu ungurii împotriva guvernului hasburgic pe vechile
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
avea să devină cea mai influentă organizație politică croată, o parte importantă a populației sprijinea încă unirea cu Ungaria. Un alt partid, care va respinge accentul pus pe ilirism sau iugoslavism în defavoarea naționalismului croat, își va face curînd apariția. MONARHIA HABSBURGICĂ, 1848-1867 Între 1848 și 1867, monarhia habsburgică s-a aflat într-o perioadă de criză internă și externă. Provocarea provenea din partea elementelor liberale din imperiu, care atacau monarhia absolută, și a mișcărilor naționale din interior și de peste hotare. Pe teritoriul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
politică croată, o parte importantă a populației sprijinea încă unirea cu Ungaria. Un alt partid, care va respinge accentul pus pe ilirism sau iugoslavism în defavoarea naționalismului croat, își va face curînd apariția. MONARHIA HABSBURGICĂ, 1848-1867 Între 1848 și 1867, monarhia habsburgică s-a aflat într-o perioadă de criză internă și externă. Provocarea provenea din partea elementelor liberale din imperiu, care atacau monarhia absolută, și a mișcărilor naționale din interior și de peste hotare. Pe teritoriul monarhiei, principala problemă rămînea Ungaria. În restul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
internă și externă. Provocarea provenea din partea elementelor liberale din imperiu, care atacau monarhia absolută, și a mișcărilor naționale din interior și de peste hotare. Pe teritoriul monarhiei, principala problemă rămînea Ungaria. În restul Europei, revoluționarii germani și italieni luptau împotriva influenței habsburgice și vizau întemeierea unor state naționale unificate. Încercările guvernului habsburgic de a rezolva situația aceasta afectau în egală măsură situația politică din Croația și din Transilvania. Pericolul esențial față de existența în continuare a Imperiului Habsburgic s-a manifestat în 1848
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
care atacau monarhia absolută, și a mișcărilor naționale din interior și de peste hotare. Pe teritoriul monarhiei, principala problemă rămînea Ungaria. În restul Europei, revoluționarii germani și italieni luptau împotriva influenței habsburgice și vizau întemeierea unor state naționale unificate. Încercările guvernului habsburgic de a rezolva situația aceasta afectau în egală măsură situația politică din Croația și din Transilvania. Pericolul esențial față de existența în continuare a Imperiului Habsburgic s-a manifestat în 1848 și era mai curînd rezultatul presiunilor interne decît al celor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
și italieni luptau împotriva influenței habsburgice și vizau întemeierea unor state naționale unificate. Încercările guvernului habsburgic de a rezolva situația aceasta afectau în egală măsură situația politică din Croația și din Transilvania. Pericolul esențial față de existența în continuare a Imperiului Habsburgic s-a manifestat în 1848 și era mai curînd rezultatul presiunilor interne decît al celor externe. În ianuarie 1848 a izbucnit o revoltă în Sicilia; o revoluție majoră declanșată în Franța în februarie i-a obligat pe regele Ludovic Filip
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
activitate politică nu numai pe tot cuprinsul teritoriului monarhiei, dar și în statele germanice și italice. Regatul Piemontului a luat conducerea peninsulei, iar la Frankfurt s-a întrunit un parlament exclusiv german, la care au participat și delegați din Imperiul Habsburgic. Paralel cu întrunirea germanilor a fost organizat la Praga un congres al slavilor, care și-a deschis lucrările la începutul lunii iunie. Sub influența cehilor, reprezentanții au sprijinit un program austro-slav, care prevedea reorganizarea monarhiei în unități naționale autonome, o
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
austro-slav, care prevedea reorganizarea monarhiei în unități naționale autonome, o acțiune ce urma să întărească influența populațiilor ei slave. Imperiul nu era deci să fie dizolvat, ci transformat într-o federație de națiuni. Aceste întruniri au fost împrăștiate de armata habsburgică după cîteva săptămîni. Cu toată durata scurtă a lucrărilor congresului de la Praga, ideea austro-slavă va rămîne o soluție alternativă a reorganizării monarhiei care se va bucura de sprijin în rîndul grupurilor slave. Cu toate că puterea era deținută la Viena de un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ideea austro-slavă va rămîne o soluție alternativă a reorganizării monarhiei care se va bucura de sprijin în rîndul grupurilor slave. Cu toate că puterea era deținută la Viena de un regim revoluționar, curtea avea în continuare controlul asupra armatei. În iulie, forțele habsburgice comandate de generalul Radetzky i-au învins pe sardinieni în bătălia de la Custozza. Curînd după aceea, Boemia a fost și ea adusă la ascultare. Între timp, sosiseră la Viena delegații aleși pentru deschiderea lucrărilor adunării constituționale. Sub prezidenția arhiducelui Johann
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
cea mai mare parte a cererilor lor satisfăcute, interesul țăranilor față de activitățile revoluționare viitoare a scăzut considerabil. O altă acțiune revoluționară declanșată în octombrie a obligat curtea să se mute la Olmütz; parlamentul și-a transferat întrunirile la Kremsier. Armata habsburgică a pornit apoi în marș spre Viena, iar către sfîrșitul lunii octombrie forțele imperiale dețineau controlul total al orașului. Deși autoritatea habsburgilor fusese reinstituită asupra majorității ținuturilor imperiului, era destul de evident că Ferdinand I nu-și putea îndeplini îndatoririle de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
că el a abdicat în decembrie în favoarea nepotului său, Franz Joseph, care avea optsprezece ani. Autoritatea efectivă în guvern se afla în mîinile prințului Felix Schwarzenberg, sub a cărui conducere inteligentă autoritatea imperială avea să fie reimpusă în toate teritoriile habsburgice. Odată din nou stăpîn la Viena, guvernul trebuia să rezolve chestiunea urgentă a viitoarei organizări a imperiului. Evenimentele revoluționare făcuseră clar faptul că trebuia elaborată o constituție și introduse o serie de schimbări. Măsurile care urmau să fie luate erau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
populației nemaghiare din aceste ținuturi erau clare. Constituția ținea cont în mică măsură de situația periculoasă din regiunile maghiare. Practic, era vorba despre faptul dacă prevederile ei puteau la urma urmei să fie puse sau nu în aplicare acolo. Guvernul habsburgic își recăpătase autoritatea asupra teritoriilor imperiului, înăbușise revoluția din Italia și își va recîștiga în cele din urmă vechea poziție în zonele germane, dar principala provocare avea să vină totuși din partea regimului revoluționar maghiar, aflat la apogeul puterii în primăvara
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
regimul revoluționar a introdus un sistem administrativ extrem de centralizat, dar însoțit de introducerea unor reforme liberale. La început, atacată din toate părțile, curtea a acceptat noile condiții. După octombrie 1848 însă, odată reasigurat controlul asupra celorlalte ținuturi ale lui, guvernul habsburgic și-a îndreptat atenția asupra situației din Ungaria. Un factor puternic în favoarea habsburgilor era extrema nemulțumire pe care noile măsuri le provocase în rîndul naționalităților nemaghiare. După cum vom vedea în secțiunea următoare, Viena a reușit să obțină sprijinul populațiilor croată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Un factor puternic în favoarea habsburgilor era extrema nemulțumire pe care noile măsuri le provocase în rîndul naționalităților nemaghiare. După cum vom vedea în secțiunea următoare, Viena a reușit să obțină sprijinul populațiilor croată, sîrbă și românească, dar chiar și așa armata habsburgică nu putea totuși învinge forțele ungurilor. Pusă în fața acestei situații, curtea a luat o decizie inevitabilă. Să nu uităm că o armată rusească era cantonată în Valahia și în Moldova, unde fusese trimisă să înăbușe activitățile revoluționare din Principate. În
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
1849, Franz Joseph i-a scris lui Nicolae I, cerîndu-i o intervenție militară mult mai extinsă. În urma răspunsului favorabil al țarului, o armată rusească formată din 150000 de soldați a trecut granița. Prin august, forțele maghiare erau înfrînte, iar stăpînirea habsburgică restabilită pe întregul teritoriu al regatului Ungariei. Odată cu sfîrșitul revoluției maghiare, guvernul habsburgic putea trece la reorganizarea imperiului. Noul sistem, care va rămîne în vigoare din 1849 pînă în 1860, a fost asociat în special cu numele lui Alexander Bach
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
mult mai extinsă. În urma răspunsului favorabil al țarului, o armată rusească formată din 150000 de soldați a trecut granița. Prin august, forțele maghiare erau înfrînte, iar stăpînirea habsburgică restabilită pe întregul teritoriu al regatului Ungariei. Odată cu sfîrșitul revoluției maghiare, guvernul habsburgic putea trece la reorganizarea imperiului. Noul sistem, care va rămîne în vigoare din 1849 pînă în 1860, a fost asociat în special cu numele lui Alexander Bach, ministrul de interne. German cu înclinații liberale, acesta, ca și mulți dintre egalii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
centralizat. Imperiul era împărțit în districte, care erau guvernate de funcționari numiți de Viena. Obiectivul era un stat unitar a cărui administrație trebuia să fie deasupra deosebirilor naționale și a diviziunilor istorice și să garanteze aceleași drepturi tuturor cetățenilor Imperiului Habsburgic. Urmau să fie aplicate aceleași legi și regulamente pe tot cuprinsul Imperiului. Ca și în timpul domniei lui Joseph al II-lea, limba folosită în cadrul structurilor guvernamentale avea să fie germana. Noul aranjament a constituit un veritabil șoc pentru conducerea maghiară
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
aflau sub jurisdicții separate. Organizațiile comitatelor și dieta de la Buda, organele centrale ale Ungariei autonome, au fost dizolvate. Țara era guvernată de o birocrație germanofonă, o mare parte a acesteia fiind de naționalitate cehă. Dezastrele prin care a trecut Imperiul Habsburgic în perioada Bach au fost mai mult rezultatul complicațiilor externe decît al celor interne. Poziția austriacă în relațiile internaționale după Congresul de la Viena se bazase pe Sfînta Alianță, parteneriatul dintre Prusia, Austria și Rusia. În ciuda faptului că această combinație nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ea își îndeplinise funcția principală de stabilizare a situației politice pe continent și de apărare a intereselor membrilor ei în cadrul Poloniei împărțite. Așa cum am văzut, armata rusă a venit în 1849 în ajutorul Vienei. Spre marea nemulțumire a Rusiei, guvernul habsburgic nu a adoptat aceeași atitudine binevoitoare față de ea în timpul războiului Crimeei. În perioada aceea, Imperiul Habsburgic a rămas neutru, dar acțiunile lui i-au favorizat mai curînd pe inamicii Rusiei. În timpul războiului a fost din nou demonstrată prioritatea intereselor austriece
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
intereselor membrilor ei în cadrul Poloniei împărțite. Așa cum am văzut, armata rusă a venit în 1849 în ajutorul Vienei. Spre marea nemulțumire a Rusiei, guvernul habsburgic nu a adoptat aceeași atitudine binevoitoare față de ea în timpul războiului Crimeei. În perioada aceea, Imperiul Habsburgic a rămas neutru, dar acțiunile lui i-au favorizat mai curînd pe inamicii Rusiei. În timpul războiului a fost din nou demonstrată prioritatea intereselor austriece în Occident. Oamenii de stat habsburgi se temeau ca nu cumva, în caz că ar fi adoptat o
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
dispus să accepte o rezolvare pe baza unirii individuale a ținuturilor maghiare cu restul imperiului, cu o politică externă și de apărare comună, controlul total asupra administrației regatului rămînînd însă în mîinile unui guvern național subordonat unui parlament maghiar. Armata habsburgică a fost învinsă în 1866 de cea a Prusiei, care a început după aceea organizarea Confederației Germane de Nord. Influența Imperiului Habsburgic în afacerile germane își încetase existența. Această a doua înfrîngere majoră în mai puțin de un deceniu făcea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
comună, controlul total asupra administrației regatului rămînînd însă în mîinile unui guvern național subordonat unui parlament maghiar. Armata habsburgică a fost învinsă în 1866 de cea a Prusiei, care a început după aceea organizarea Confederației Germane de Nord. Influența Imperiului Habsburgic în afacerile germane își încetase existența. Această a doua înfrîngere majoră în mai puțin de un deceniu făcea ca acceptarea de către Imperiu a pretențiilor ungurilor să fie inevitabilă. Ausgleich-ul (Compromisul) din 1867 a reprezentat o reorganizare fundamentală a imperiului, care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ei nu dispuneau de nici un mijloc de a asigura supunerea nici unuia dintre teritoriile imperiale. Deși guvernul central era din această cauză paralizat, populația nemaghiară a regatului Ungariei era atît în favoarea idealurilor revoluționare, cît și împotriva acțiunilor ungurilor. Ca atare, guvernul habsburgic beneficia de centre de putere cu care putea coopera. Odată cu rebeliunea de la Buda și de la Viena, Zagrebul a fost cuprins și el de febra revoluționară. Programul național fundamental a rămas același, dar pretenția viza noi reforme liberale, mai ales desființarea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]