2,374 matches
-
de lemn pe la târguri și pe la moșiile boierești”, „lucrează pe la târguri” etc., sunt formule pe care le întâlnim adeseori în documentele vremii. În Arhivele Statului Iași se află numeroase contracte încheiate între negustori sau arendași, pe de o parte, și meșteșugari săteni, pe de altă parte, prin care cei din urmă se angajează să execute contra plată lucrări de „chereste”. Acești meșteșugari se încadrează în mica producție de mărfuri, sub cele două forme ale ei: lucrul la comandă și lucrul pentru
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
vremii. În Arhivele Statului Iași se află numeroase contracte încheiate între negustori sau arendași, pe de o parte, și meșteșugari săteni, pe de altă parte, prin care cei din urmă se angajează să execute contra plată lucrări de „chereste”. Acești meșteșugari se încadrează în mica producție de mărfuri, sub cele două forme ale ei: lucrul la comandă și lucrul pentru piață. O formă superioară de producție era atelierul stabil, cu câțiva lucrători, care se încadrează în cooperația capitalistă simplă. În 1850
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
ea trebuia să fie finisată, adică îndesată și înfrumusețată. Această din urmă operație se efectua la pivă sau dârstă, care erau instalații meșteșugărești mai complicate, pe care nu le poseda orice gospodar și care constituiau primul pas de ieșire a meșteșugarului proprietar de pive sau dârste din industria casnică pentru a intra în mica producție sau cooperația capitalistă simplă. Țăranii, pentru a putea folosi țesăturile, trebuiau să apeleze la întreprinzătorul proprietar al unei astfel de instalații, care era fie proprietarul sau
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
în acele ateliere se făcea doar asamblarea și repararea uneltelor agricole. Din nefericire nu avem nici un fel de știri relative la producție, desfacere, tehnicieni, lucrători etc. Meșteșugurile din mediul sătesc nu sunt deci concentrate, ca în târguri și orașe; numărul meșteșugarilor este mai mic decât la orașe, excepție făcând doar regiunile de contact dintre munte și câmpie și regiunea de munte, unde agricultura ocupa un loc mai puțin important în economie. În 1849, orașul Roman, de pildă, concentra aproape jumătate din
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
mai mic decât la orașe, excepție făcând doar regiunile de contact dintre munte și câmpie și regiunea de munte, unde agricultura ocupa un loc mai puțin important în economie. În 1849, orașul Roman, de pildă, concentra aproape jumătate din numărul meșteșugarilor din întreg ținutul cu același nume (din cei 271 „lucrători în industrie” în ținut, 142 se aflau în orașul Roman). De asemenea, în ceea ce privește forma de producție, meșteșugurile sătești sunt mai puțin evoluate decât cele orășenești. Aceasta era și firesc în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
singură excepție (manufactura de la Vitejeni fondată de un negustor), de către domnitor (manufactura de la Chiperești) și de către mari boieri, care au monopolul producției în ramura în care au fondat întreprinderea și care folosesc munca clăcașilor. Neputând rezista concurenței străine și a meșteșugarilor din interiorul țării, ele au eșuat. Manufacturile înființate la începutul secolului al XIX-lea, până la intrarea în vigoare a Regulamentului Organic, ca, de pildă, sticlăria logofetesei Măriuța Ghica de la Comănești, care funcționa în 1820 cu 31 de lucrători unguri și
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cărămidarii etc. Ele însă nu pot fi socotite manufacturi. Exploatarea minereurilor, și deci a sării, se efectua din cele mai vechi timpuri cu un număr mare de oameni, prin cooperare și diviziune tehnică a muncii. Lucrătorul însă nu era un meșteșugar. El nu prelucra materia primă în scopul obținerii unui produs finit. Munca lui avea drept scop extragerea materiei prime. De aceea, deși se poate susține că „din punctul de vedere al tehnicii și al organizării producției, salinele erau întreprinderi cu
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
se poate susține că „din punctul de vedere al tehnicii și al organizării producției, salinele erau întreprinderi cu caracter manufacturier, folosindu-se o diviziune a muncii relativ dezvoltată”, ele nu sunt totuși manufacturi, deoarece lipsește elementul specific manufacturii: prelucrarea de către meșteșugari a materiei prime în scopul obținerii unui produs finit. Fără acest element s-ar putea extinde definiția de manufactură asupra, de pildă, lucrărilor agricole pe o moșie oarecare, unde toți lucrătorii cooperează printr-o diviziune a muncii, la strânsul și
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
a izbutit. Același rezultat l-au avut și încercările lui C. Conachi și Mihalic de Hodocin. Până în anul 1863, în Moldova s-au înființat doar ateliere meșteșugărești de reparații a uneltelor agricole, pe care le-am prezentat în paragraful consacrat meșteșugarilor. În anul 1863, înfruntând condițiile vitrege interne și concurența externă, Alecu Negruți a fondat pe moșia sa Voinești o instalație industrială mecanică pusă în mișcare printr-un motor de zece cai putere. Instalația a fost construită și era condusă de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și o parte mare a uneltelor necesare agriculturii și industriei. Industria pielăriei. Pielea oferea industriei perspective deosebite de dezvoltare, căci era o materie primă ieftină și se găsea în cantități mari. Dar, așa cum am văzut când ne-am ocupat de meșteșugari, și în acest domeniu pe primul loc au continuat să se situeze, alături de industria casnică, micile ateliere cu 1-3 lucrători salariați, în care argăsirea pieilor se făcea prin metodele meșteșugărești tradiționale. Între anii 1848 și 1864 nu s-a înființat
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
de inițiativă a întreprinzătorilor în domeniul construirii unor instalații mecanice de prelucrare a pieilor prin „slaba consumație dinlăuntru”. Această stare de lucruri era determinată de înapoierea social-economică a țării, de sărăcia în care trăia marea majoritate a poporului. III. Situația meșteșugarilor și a muncitorilor industriali Procesul de formare a clasei muncitoare se afla la mijlocul veacului trecut la începuturile lui. Dar, în epoca cuprinsă între 1848-1864, acest proces se desfășoară într-un ritm mai accelerat față de epoca precedentă, ca urmare a apariției
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
de mijloacele de producție. Mai mult, dezvoltarea formelor de producție capitalistă avea loc în acea perioadă în condițiile menținerii unor puternice rămășițe feudale în toate domeniile, ceea ce complica și mai mult situația social-juridică a categoriilor sociale menționate mai sus. Situația meșteșugarilor, de pildă, se deosebea de cea a lucrătorilor din mine, manufacturi și întreprinderi mecanice nu numai prin faptul că meșteșugarii nu formau o categorie socială omogenă, ci și pentru că statul a intervenit în reglementarea relațiilor dintre meșteșugari-patroni și calfe și
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
puternice rămășițe feudale în toate domeniile, ceea ce complica și mai mult situația social-juridică a categoriilor sociale menționate mai sus. Situația meșteșugarilor, de pildă, se deosebea de cea a lucrătorilor din mine, manufacturi și întreprinderi mecanice nu numai prin faptul că meșteșugarii nu formau o categorie socială omogenă, ci și pentru că statul a intervenit în reglementarea relațiilor dintre meșteșugari-patroni și calfe și dintre stat și această din urmă categorie [...]. În legătură cu mediul social din care proveneau meșterii și calfele din orașe, documentele permit
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și calfe și dintre stat și această din urmă categorie [...]. În legătură cu mediul social din care proveneau meșterii și calfele din orașe, documentele permit următoarele precizări: în primul rând, meșteșugul era moștenit deobicei din tată în fiu, în al doilea rând, meșteșugarii se recrutau din categoriile sociale orășenești scăpătate, în deosebi dintre birnici. În catagrafia orașului Tecuci din 1845, se face remarca că între meșteșugarii orașului au intrat, în cursul celor șapte ani ce despart o catagrafie de alta, un „privilighet”, doi
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
următoarele precizări: în primul rând, meșteșugul era moștenit deobicei din tată în fiu, în al doilea rând, meșteșugarii se recrutau din categoriile sociale orășenești scăpătate, în deosebi dintre birnici. În catagrafia orașului Tecuci din 1845, se face remarca că între meșteșugarii orașului au intrat, în cursul celor șapte ani ce despart o catagrafie de alta, un „privilighet”, doi mazili, un ruptaș, optzeci de calfe dintre birnicii mahalalelor, patruzeci și unu de însurăței ș.a. Deasemenea, în catagrafia târgului Huși din 1851 se
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Documentele consemnează acest fenomen într-un chip neîndoielnic. Între 1838 și 1845 din orașul Bârlad au fugit 62 de meșteri și calfe, din Târgul Frumos 8, din Vaslui 4. Dezvoltarea relațiilor de tip capitalist, ai căror purtători sunt mai ales meșteșugarii și negustorii din târguri, descompunerea breslelor etc., au determinat și grăbit procesul de diferențiere a meșteșugarilor. Regulamentul Organic îi împarte în trei trepte, în funcție de starea materială, plus calfe, făcându-se deosebirea între meșterii cu dugheni și cei care lucrează din
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
fugit 62 de meșteri și calfe, din Târgul Frumos 8, din Vaslui 4. Dezvoltarea relațiilor de tip capitalist, ai căror purtători sunt mai ales meșteșugarii și negustorii din târguri, descompunerea breslelor etc., au determinat și grăbit procesul de diferențiere a meșteșugarilor. Regulamentul Organic îi împarte în trei trepte, în funcție de starea materială, plus calfe, făcându-se deosebirea între meșterii cu dugheni și cei care lucrează din loc în loc cu mâna. Trecerea meșterilor de la o treaptă la alta sau de la starea de meșter
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cei care lucrează din loc în loc cu mâna. Trecerea meșterilor de la o treaptă la alta sau de la starea de meșter la cea de calfă și invers, este un fenomen frecvent, cauzat de schimbările care se produc în starea materială a meșteșugarului. Meșterii cu dugheni „scăpătați” sunt reînregistrați de către Vistierie la calfe, adică la meșteșugarii fără dugheni (cei mai mulți dintre ei) care „lucrează cu mâna dintr-un loc în altul”. În târgul Tecuci, între 1838 și 1845, cinci meșteri de treapta a treia
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
la alta sau de la starea de meșter la cea de calfă și invers, este un fenomen frecvent, cauzat de schimbările care se produc în starea materială a meșteșugarului. Meșterii cu dugheni „scăpătați” sunt reînregistrați de către Vistierie la calfe, adică la meșteșugarii fără dugheni (cei mai mulți dintre ei) care „lucrează cu mâna dintr-un loc în altul”. În târgul Tecuci, între 1838 și 1845, cinci meșteri de treapta a treia au fost trecuți la calfe, deoarece erau „căzuți în stare”. În aceiași ani
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
superioară. La Tecuci, între 1838 și 1845, un meșter de treapta a treia este trecut la treapta a doua, șapte calfe au fost trecute între meșterii de treapta a treia etc. Aceste schimbări au loc numai în funcție de starea materială a meșteșugarilor, prin nerespectarea prevederilor perimate ale regimului de breaslă, care stabileau ierarhia după criterii tradiționale rigide, în care factorul material-economic nu juca întotdeauna un rol precumpănitor. În ceea ce privește organizarea meșteșugarilor în orașe și târguri, Regulamentul Organic, care era în vigoare și în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
a treia etc. Aceste schimbări au loc numai în funcție de starea materială a meșteșugarilor, prin nerespectarea prevederilor perimate ale regimului de breaslă, care stabileau ierarhia după criterii tradiționale rigide, în care factorul material-economic nu juca întotdeauna un rol precumpănitor. În ceea ce privește organizarea meșteșugarilor în orașe și târguri, Regulamentul Organic, care era în vigoare și în perioada de care ne ocupăm, prevedea următoarele: meșterii erau împărțiți în trepte și organizați în bresle. Fiecare breaslă din Iași își alegea un staroste, iar în celelalte târguri
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și organizați în bresle. Fiecare breaslă din Iași își alegea un staroste, iar în celelalte târguri „pentru puținul lor număr” toate breslele meșteșugărești alegeau un singur staroste. Starostii, care erau aleși dintre cei „mai de frunte și mai de ispravă” meșteșugari, atestau calificarea meșterilor și strângeau, sub supravegherea isprăvniciilor, dările. Meșterii erau împărțiți în trei trepte: a. „acei ce țin fabrici” plăteau pe an o patentă de 120 lei; b. „cei ce țin fabrici mici” plăteau câte 80 lei pe an
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
la majorat să plătească capitația anuală de 30 lei. Articolele 79, 89, 99, capit. III și anexa lit. R dezvoltă și precizează dispozițiunile de mai sus. La 1 aprilie anul 1863, printr-o nouă lege a patentelor, se păstra împărțirea meșteșugarilor în trepte, scutindu-se de plata patentelor lucrătorii cu ziua, cei fără ucenici ș.a. O inovație, prin care se introduce plata patentei în funcție de venit, consta în achitarea ei pentru fiecare „stabiliment” în parte aparținând aceluiași proprietar. Pe lângă patente, meșteșugarii mai
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
împărțirea meșteșugarilor în trepte, scutindu-se de plata patentelor lucrătorii cu ziua, cei fără ucenici ș.a. O inovație, prin care se introduce plata patentei în funcție de venit, consta în achitarea ei pentru fiecare „stabiliment” în parte aparținând aceluiași proprietar. Pe lângă patente, meșteșugarii mai plăteau taxe pentru construcția șoselelor și a podurilor. Regimul de breaslă a fost conservat. Breslele continuau să se conducă și să se administreze în afacerile lor interne conform hrisoavelor lor. Într-o adresă a Secretariatului de stat către Departamentul
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și calitatea producției, promovarea de la o treaptă la alta în ierarhia breslei, primirea de noi membri etc. După cum se știe, Regulamentul Organic desființează monopolul breslelor de producție și de vânzare, deschide larg porțile breslelor oricui dorește să se califice ca meșteșugar și să practice această profesiune, cu condiția să plătească patentă. Mai mult, oricine se poate califica drept meșteșugar sau calfă, chiar în afara breslei, fără a mai fi obligat să treacă prin toate treptele ierarhiei, numai că practicarea meșteșugului rămânea condiționată
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]