21,673 matches
-
și Tefnut, părinții zeului Geb (Pământul) și ai zeiței Nut (Cerul). Demiurgul a efectuat creația masturbându-se sau scuipând. Expresile sunt naiv grosolane, dar sensul este clar: divinitățile se nasc din substanța Însăși a zeului suprem (M. Eliade, 1981, pp. 91-92). Mitul central al lui Indra, de altfel, cel mai important mit al Rig Vedei, relatează lupta victorioasă a acestuia Împotriva lui Vrta, balaurul uriaș care Închidea apele În adâncul muntelui. Întărit de some, Indra doboară șarpele cu temutul său vajra (fulgerul
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Cerul). Demiurgul a efectuat creația masturbându-se sau scuipând. Expresile sunt naiv grosolane, dar sensul este clar: divinitățile se nasc din substanța Însăși a zeului suprem (M. Eliade, 1981, pp. 91-92). Mitul central al lui Indra, de altfel, cel mai important mit al Rig Vedei, relatează lupta victorioasă a acestuia Împotriva lui Vrta, balaurul uriaș care Închidea apele În adâncul muntelui. Întărit de some, Indra doboară șarpele cu temutul său vajra (fulgerul), Îi crapă țeasta și eliberează apele, care se Îndreaptă spre
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
Thraetaona și dragonul cu trei capete, Azhi-dahaka. ș...ț Pe scurt, prin uciderea unui monstru ofidian - simbol al virtualului, al haosului, dar și al autohtonului - o nouă „situație” cosmică și instituțională se instaurează În lume. (M. Eliade, 1981, pp. 215-216) Mitul cosmogonic cel mai cunoscut la populațiile Asiei Centrale și Septentrionale este un mit aproape universal răspândit, deși În forme destul de diferite. ș...ț Peisajul său este Întotdeauna același: Marile Ape de dinaintea Creației. Scenariul prezintă variante: 1. Dumnezeu, sub formă de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
unui monstru ofidian - simbol al virtualului, al haosului, dar și al autohtonului - o nouă „situație” cosmică și instituțională se instaurează În lume. (M. Eliade, 1981, pp. 215-216) Mitul cosmogonic cel mai cunoscut la populațiile Asiei Centrale și Septentrionale este un mit aproape universal răspândit, deși În forme destul de diferite. ș...ț Peisajul său este Întotdeauna același: Marile Ape de dinaintea Creației. Scenariul prezintă variante: 1. Dumnezeu, sub formă de animal, se scufundă În hăul apelor, ca să aducă puțin pământ din care să
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
pentru aceasta un animal amfibie; 3. sau face să se scufunde o ființă (adesea ornitomorfă) despre care nu știa până atunci că există și care se arată, În cele din urmă, a fi adversarul său. (M. Eliade, 1988, p. 14) Mitul Yoruba. „Atunci când ființa supremă (Olorun) găsi de cuvință să creeze lumea (Aye), ea Încredință această importantă misiune lui Oduduva. Îi dădu astfel trimisului său o maramă În care se afla țărână sau nisip (erupke) și un cocoș. Pe atunci totul
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
acoperit cu apă. Coborât cu piroga din cer, Oduduva doar desfăcu marama și-i vărsă conținutul. Puse apoi cocoșul deasupra și acesta scurmă. Împrăștiind țărâna În toate direcțiile, făcând astfel să apară pământul locuibil.” (I.-P. Laleye, 1996, pp. 614-618) Mitul Dogon. „Amma este numele de care etnia Dogon Îl dă Ființei Supreme, creatorul tuturor lucrurilor. Cei din triburile Dogon afirmă că el nu se Întemeia pe nimic, Înțelegând prin aceasta că nimic nu Îi era anterior. Oul sferic al lui
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
pe lume sau eliberează de sub stăpânirea figurilor malefice noi elemente și diverse ființe vii. Prin unele dintre actele lor, ele pun bazele unor instituții fundamentale cum ar fi regalitatea, căsătoria (sau interdicția incestului), sărbătorile calendaristice etc. - ceea ce poate plasa aceste mituri și În categoria celor etiologice. Felul În care este creată lumea reproduce diferite activități umane: este vorba despre un act sexual, o vânătoare, un act războinic sau un act productiv, cu rezonanțe fie În practicile agrare, fie În cele meșteșugărești
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
părți ale trupului ființei Învinse. Jocul dintre cosmogonia realizată integral de divinitatea primordială și cea În care lumea este făptuită de două figuri divine, aflate În relații, dacă nu de adversitate, cel puțin de concurență, poate fi ilustrat de un mit cosmogonic chinez și de legendele cosmogonice specifice folclorului românesc: Potrivit legendei, În acele vremuri când pământul și cerul erau un singur tot, Universul părea un haos compact, care prin forma sa amintea de un ou de găină. În el și-
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
deodată uriașul ou se sparse. Tot ce era ușor și pur a urcat deodată În sus, dând naștere cerului, iar ceea ce era greu și tulbure s-a lăsat În jos, zămislind pământul (K. Yuan, 1987, p. 48). Ca și În miturile indiene sau iraniene evocate de Mircea Eliade, divinitatea este consubstanțială cu universul creat. Altfel spus, formele esențiale ale acestuia sunt părți din trupul divinității, sunt transformări funcționale ale trupului ei: ochii devin astrele zilei și nopții, sângele dă naștere fluviilor
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
aici, chiar dacă nu apare explicit În text, mecanismul sacrificial: prin moartea divinității se realizează transferul de forțe, care Însă circulă numai pe un palier al sistemului. Divinitatea transmite ceva lumii profane, fără a mai primi (cel puțin În termenii acestor mituri) altceva În schimb. Sacrificiul unilateral al divinității declanșează Însă reciprocitatea sacrificială - aceasta trebuie să fie refăcută prin devoțiunea oamenilor, adică prin instituirea sistemului de rituri de comuniune de tip rugăciune, ofrandă sau sacrificiu: În ajunul morții sale, Pangu s-a
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
odată cu ea, dezvoltarea vieții. ș...ț Prin fapta sa, acest animal se manifestă drept exponentul contradicției necesare, al ideii că fără diferențe (și, implicit, imperfecțiuni), că fără mișcare, luptă și transformare, nimic nu poate viețui” (M. Coman, 1992, p. 55). Miturile etiologicetc "Miturile etiologice" Această familie de mituri instituie un continuum Între cele cosmogonice și cele escatologice: creația nu se oprește la gestul inițial, ea continuă prin numeroase transformări, care explică cele mai diverse aspecte ale lumii cunoscute: mișcarea astrelor și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
dezvoltarea vieții. ș...ț Prin fapta sa, acest animal se manifestă drept exponentul contradicției necesare, al ideii că fără diferențe (și, implicit, imperfecțiuni), că fără mișcare, luptă și transformare, nimic nu poate viețui” (M. Coman, 1992, p. 55). Miturile etiologicetc "Miturile etiologice" Această familie de mituri instituie un continuum Între cele cosmogonice și cele escatologice: creația nu se oprește la gestul inițial, ea continuă prin numeroase transformări, care explică cele mai diverse aspecte ale lumii cunoscute: mișcarea astrelor și anumite fenomene
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
fapta sa, acest animal se manifestă drept exponentul contradicției necesare, al ideii că fără diferențe (și, implicit, imperfecțiuni), că fără mișcare, luptă și transformare, nimic nu poate viețui” (M. Coman, 1992, p. 55). Miturile etiologicetc "Miturile etiologice" Această familie de mituri instituie un continuum Între cele cosmogonice și cele escatologice: creația nu se oprește la gestul inițial, ea continuă prin numeroase transformări, care explică cele mai diverse aspecte ale lumii cunoscute: mișcarea astrelor și anumite fenomene meteorologice, un munte cu o
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
cu anumite arme, stăpânirea focului, interdicția incestului, riturile de inițiere etc.), instituirea unei anume dinastii etc. Deși a format obiectul a numeroase dezbateri (vezi sinteze În O. Bârlea, 1981; D. Ben-Amos, 1976; A. Dundes, 1967; G. Kirk, 1970), distincția dintre mit etiologic și legendă este mai puțin importantă pentru discuția de față: plasarea unui text În cadrul unui anumit gen reprezintă o operație convențională, care depinde de sistemele de clasificare specifice fiecărei civilizații. Altfel spus, nu există criterii esențiale prin care să
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
convențională, care depinde de sistemele de clasificare specifice fiecărei civilizații. Altfel spus, nu există criterii esențiale prin care să putem decide, indiferent de varietatea formelor de cultură, apartenența obligatorie și definitivă a unei teme la un anume gen literar. Un mit al populațiilor Ge din America de Sud exprimă elocvent pluralitatea, pe de-o parte, de teme mitice și, pe de alta, de aspecte ale lumii sociale explicate prin aceste constructe simbolice, specifică miturilor etiologice: Observând o pereche de ara care-și făcuseră
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
a unei teme la un anume gen literar. Un mit al populațiilor Ge din America de Sud exprimă elocvent pluralitatea, pe de-o parte, de teme mitice și, pe de alta, de aspecte ale lumii sociale explicate prin aceste constructe simbolice, specifică miturilor etiologice: Observând o pereche de ara care-și făcuseră cuib În vârful unei stânci abrupte, un indian Îl aduce pe tânărul său cumnat, numit Botoque, ca să-l ajute să prindă puii. Îl pune să se suie pe o scară improvizată
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
propriile excremente. În sfârșit, zărește un jaguar pestriț, purtând un arc și săgeți și vânat de tot felul. Ar vrea să-l cheme În ajutor, dar amuțește de frică (H. Banner, apud C. Lévi-Strauss, 1995, pp. 94-95). Prima parte a mitului este dominată de decăderea eroului, de regresul În lumea celor dispăruți, lume a substanțelor putrede; acest lucru este experimentat de personajul mitului În două momente ale povestirii: atunci când rămas În vârful stâncii este obligat să-și mănânce excrementele și atunci când
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
cheme În ajutor, dar amuțește de frică (H. Banner, apud C. Lévi-Strauss, 1995, pp. 94-95). Prima parte a mitului este dominată de decăderea eroului, de regresul În lumea celor dispăruți, lume a substanțelor putrede; acest lucru este experimentat de personajul mitului În două momente ale povestirii: atunci când rămas În vârful stâncii este obligat să-și mănânce excrementele și atunci când este umilit de mama vitregă, care Îi dă de mâncare numai carne veche și frunze. Această idee a coborârii Înspre subuman și
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
și mai ales față de neamul omenesc. Numai lucirea focului a rămas să ardă Încă În pupilele lui. Vânează cu colții și mănâncă carne crudă, fiindcă a jurat să renunțe la carnea friptă. (H. Banner, apud C. Lévi-Strauss, 1995, p. 96) Mitul de față explică, printr-o singură poveste, apariția mai multor elemente culturale și naturale: a) descoperirea focului de către oameni; b) descoperirea tehnicilor culinare bazate pe coacerea cărnii; c) descoperirea tehnicilor de vânătoare cu ajutorul armelor; d) comportamentul agresiv al jaguarului față de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
elemente culturale și naturale: a) descoperirea focului de către oameni; b) descoperirea tehnicilor culinare bazate pe coacerea cărnii; c) descoperirea tehnicilor de vânătoare cu ajutorul armelor; d) comportamentul agresiv al jaguarului față de oameni. În analiza sa, Lévi-Strauss (1995, p. 349) arată că miturile Ge și miturile Bororo aparțin aceluiași grup tematic, iar trecerea de la un ansamblu de mituri la altul se face prin procese complexe de transformări ale acțiunilor, eroilor, atributelor acestora și obiectelor care suportă acțiunile. Între acestea, cea mai importantă transformare
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
naturale: a) descoperirea focului de către oameni; b) descoperirea tehnicilor culinare bazate pe coacerea cărnii; c) descoperirea tehnicilor de vânătoare cu ajutorul armelor; d) comportamentul agresiv al jaguarului față de oameni. În analiza sa, Lévi-Strauss (1995, p. 349) arată că miturile Ge și miturile Bororo aparțin aceluiași grup tematic, iar trecerea de la un ansamblu de mituri la altul se face prin procese complexe de transformări ale acțiunilor, eroilor, atributelor acestora și obiectelor care suportă acțiunile. Între acestea, cea mai importantă transformare este dată de
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
coacerea cărnii; c) descoperirea tehnicilor de vânătoare cu ajutorul armelor; d) comportamentul agresiv al jaguarului față de oameni. În analiza sa, Lévi-Strauss (1995, p. 349) arată că miturile Ge și miturile Bororo aparțin aceluiași grup tematic, iar trecerea de la un ansamblu de mituri la altul se face prin procese complexe de transformări ale acțiunilor, eroilor, atributelor acestora și obiectelor care suportă acțiunile. Între acestea, cea mai importantă transformare este dată de obiectul efortului de explicare etiologică: miturile Bororo vorbesc despre originea apei, iar
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
iar trecerea de la un ansamblu de mituri la altul se face prin procese complexe de transformări ale acțiunilor, eroilor, atributelor acestora și obiectelor care suportă acțiunile. Între acestea, cea mai importantă transformare este dată de obiectul efortului de explicare etiologică: miturile Bororo vorbesc despre originea apei, iar miturile Ge despre originea focului. În opinia antropologului amintit, ...medierea focului de bucătărie Între soare și omenire se face, prin urmare, În două feluri. Prin prezența sa, focul de bucătărie evită o disjuncție totală
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
la altul se face prin procese complexe de transformări ale acțiunilor, eroilor, atributelor acestora și obiectelor care suportă acțiunile. Între acestea, cea mai importantă transformare este dată de obiectul efortului de explicare etiologică: miturile Bororo vorbesc despre originea apei, iar miturile Ge despre originea focului. În opinia antropologului amintit, ...medierea focului de bucătărie Între soare și omenire se face, prin urmare, În două feluri. Prin prezența sa, focul de bucătărie evită o disjuncție totală, el unește soarele și pământul și Îl
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
prezența aceasta este și interpusă, ceea ce Înseamnă că Îndepărtează riscul unei conjuncții totale, al cărei rezultat ar fi o lume arsă (C. Lévi-Strauss, 1995, p. 359). Dintre nenumăratele constructe mitologice consacrate explicării originii focului și a consumului de alimente coapte, mitul prometeic a suscitat numeroase interpretări. Voi urma aici analizele subtile ale lui Jean-Pierre Vernant (1995), care se referă Îndeosebi la episodul instituirii primului sacrificiu În onoarea zeilor. Zeus Îi cere titanului Prometeu să organizeze acest sacrificiu originar și exemplar, care
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]