21,385 matches
-
al mișcărilor de rezistență, politica postbelică nu putea fi decât o continuare a luptei din timpul războiului, proiecția și extensia firească a existenței lor clandestine. Mulți tineri care s-au remarcat activând ca ilegaliști nu cunoscuseră o altă formă de implicare publică: politica normală dispăruse În Italia din 1924, În Germania, Austria și În cea mai mare parte a Europei de Est de la Începutul anilor ’30, iar În Europa continentală ocupată din 1940. Partidele politice fuseseră scoase În afara legii, alegerile falsificate
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În prezent Germania, deși adepți ai programului New Deal al lui F.D. Roosevelt, erau entuziaști ai planificării. Dar În acel moment, el avea În linii mari dreptate. Ce era „Planificarea”? Termenul poate genera confuzii. Singurul element comun tuturor teoriilor era implicarea statului În problemele sociale și economice. Mai departe viziunile variau, de obicei În funcție de tradițiile politice naționale. În Marea Britanie, unde nici nu a existat o planificare propriu-zisă, adevărata miză era controlul (industriilor, serviciilor sociale și economice) prin proprietatea de stat, ca
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
1946, vicepreședintele Henry Wallace amintea Într-o cuvântare că „În afară de limba și tradițiile literare comune, nu avem mai multe În comun cu Anglia imperialistă decât cu Rusia comunistă”. Desigur, Wallace era celebru pentru Îngăduința față de comunism, dar oprobriul său față de implicarea Statelor Unite În Marea Britanie și Europa era Împărtășit de personalități din Întregul spectru politic. Când Winston Churchill a rostit faimosul discurs despre Cortina de Fier În Fulton (Missouri), În martie 1946, Wall Street Journal a comentat acid: „Reacția țării la cuvântarea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În materie de angajamente În străinătate, fiindcă și ei fuseseră cândva În aceeași situație. De la jumătatea secolului al XVIII-lea până la trimiterea Corpului Expediționar Britanic În Franța, În 1914, englezii preferaseră să lupte „prin procură”: fără o armată permanentă, evitând implicarea serioasă pe continent și abținându-se să desfășoare trupe pe pământ european. În trecut, o putere maritimă În căutare de mercenari se putea orienta spre spanioli, olandezi, elvețieni, suedezi, prusaci și, bineînțeles, spre ruși. Dar vremurile se schimbaseră. De aici
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a Uniunii Sovietice prin referința la cea țaristă. Rusia domina prin „protecția” vecinilor Încă din vremea lui Petru cel Mare. Sub Ecaterina cea Mare, imperiul s-a extins spre sud și sud-vest. Iar țarul Alexandru I a consacrat modelul de implicare În Europa a Rusiei imperiale. La Congresul de la Viena din 1815, unde puterile aliate victorioase și reciproc suspicioase s-au Întâlnit pentru a restabili echilibrul continental În urma Înfrângerii unui tiran (exact ca În 1945), intențiile țarului Alexandru I au fost
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și ei În NATO o stavilă În calea viitorului revanșism german. Italienii au fost incluși pentru a consolida popularitatea locală a lui Alcide De Gasperi În fața opoziției comuniste. Englezii priveau Pactul Nord-Atlantic ca pe un succes manifest În lupta pentru implicarea Statelor Unite În apărarea europeană. Iar administrația Truman a prezentat acest acord Congresului - și americanilor În general - ca pe o barieră În calea agresiunii sovietice În zona Atlanticului de Nord. De unde faimosul bon mot al lordului Ismay, care a devenit În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
unui nou război În Europa era cu mult exagerat, dar nu inexistent. Stalin se gândea serios la un posibil asalt - nu asupra Germaniei, ci a Iugoslaviei -, dar a renunțat la idee din cauza reînarmării occidentale. Exact așa cum Vestul a interpretat greșit implicarea sovietică În Coreea, la fel și Stalin - informat corect de serviciile sale de spionaj despre proiectele Statelor Unite de Înarmare masivă - a presupus În mod eronat că americanii aveau și ei planuri de agresiune În estul Europei, sfera sa de influență
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
o atitudine „prietenească” față de Germania; pentru olandezi, era important ca Germania redresată economic să fie slabă din punct de vedere politic și militar. Părere Împărtășită cu Însuflețire de Belgia. Nici una dintre aceste țări nu concepea o reconciliere cu Germania fără implicarea liniștitoare a Marii Britanii. Impasul a fost depășit prin evenimentele internaționale din 1948-1949. Odată cu lovitura de stat de la Praga, apariția unui stat vest-german, blocada Berlinului și planurile NATO, politicieni francezi ca Georges Bidault și Robert Schuman au Înțeles că Franța trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a fost În toate acestea rolul CECO - mașina industrială germană fusese pusă În mișcare nu de Schuman, ci de Coreea. Până la urmă, nici nu conta atât de mult. Dacă CECO era mult mai puțin importantă decât s-a pretins - dacă implicarea francezilor În organisme supranaționale nu era decât un tertip pentru a controla o Germanie În care continuau să nu aibă Încredere și dacă boomul economic european nu datora mare lucru Înaltei Autorități, care nu influența mai deloc concurența, piața muncii
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Nu ne interesează cooperarea economică pe termen lung cu Europa. În cel mai bun caz ne-ar greva resursele; În cel mai rău, ne-ar compromite economia”. La care trebuie adăugată nervozitatea aparte a Partidului Laburist când venea vorba de implicarea În acorduri continentale ce i-ar fi putut Îngrădi libertatea de a adopta măsuri „socialiste” acasă, măsuri strâns legate de interesele corporatiste ale vechilor sindicate industriale ce fondaseră partidul cu cincizeci de ani În urmă: după cum explica prim-ministrul interimar
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În Vestul european, În ciuda (sau, pe alocuri, din cauza) generosului ajutor dat pentru reconstrucția economică a Europei. În iulie 1947, numai 38% din francezii de vârstă adultă considerau că Planul Marshall nu reprezintă o amenințare serioasă pentru independența Franței; suspiciunea față de implicarea Americii a fost alimentată În continuare de spectrul războiului În 1948 și de luptele din Coreea doi ani mai târziu. Acuzațiile fabricate de comuniști - că armata americană folosea arme biologice În Coreea - au găsit un public receptiv. În probleme culturale
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
se domoliseră. Partidele comuniste de pretutindeni, cu excepția Italiei, erau marginalizate treptat, iar spectrul unui reviriment fascist nu mai era invocat decât În campaniile politice ale comuniștilor. Liniștea nesperată a occidentalilor era legată de incertitudinea Războiului Rece. Internaționalizarea confruntărilor politice și implicarea ulterioară a Statelor Unite au atenuat virulența conflictelor domestice. Probleme politice care Într-o altă eră ar fi generat cu siguranță violență și război - problema nerezolvată a Germaniei, conflictele teritoriale dintre Italia și Iugoslavia, viitorul Austriei ocupate - au fost stabilizate și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
imperativ două săptămâni mai târziu, când liderul sovietic a cerut Vestului să hotărască retragerea În termen de șase luni, era să-i determine pe americani să abandoneze Berlinul, care să devină astfel un „oraș liber”. Dacă se Întâmpla acest lucru, implicarea americană În apărarea Europei de Vest și-ar fi pierdut dramatic din credibilitate, iar opinia neutralistă și antinucleară ar fi câștigat teren În RFG și nu numai. Dar chiar dacă puterile occidentale insistau să rămână În Berlin, URSS putea cere la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În economie. Majoritatea naționalizărilor Încercate de guvernul laburist din perioada 1945-1951 au fost menținute de guvernele conservatoare care i-au urmat. Dar ambele partide au rămas loiale planificării economice pe termen lung sau intervenției agresive În sistemul forței de muncă. Implicarea activă, atât cât era, consta În orientarea cererii: au fost manevrate ratele dobânzii și grilele de impozitare pentru a Încuraja fie economiile, fie consumul. Acestea erau tactici pe termen scurt. Principalul obiectiv strategic al guvernelor britanice de orice culoare, În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a crescut În umbra militară, economică și culturală a Statelor Unite; Ludwig Erhard se descria cândva pe sine drept „o invenție americană”. Dar este important să subliniem că acest tip de influență și exemplu american a depins curios de puțin de implicarea economică directă a Statelor Unite. În 1950, America avea trei cincimi din capitalul Occidentului și cam aceeași parte din producție, dar un procent foarte mic din profituri zbura peste Atlantic. Investițiile de după 1945 au venit mai ales din partea guvernului Statelor Unite. În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
rămas comparativ scăzută (abia În anii ’80 a ajuns la 30%), dar chiar și acolo contrasta puternic cu cifra din 1938: doar 6,8%. Pretutindeni, succesul capitalismului În Europa postbelică era sinonim cu rolul amplificat al sectorului public. Dar natura implicării statului varia considerabil. În Europa continentală, statul a evitat de regulă naționalizarea industriei (dar nu și pe cea a transportului public sau a comunicațiilor), preferând să exerseze un control indirect, adesea prin agenții teoretic independente (dintre care cea mai mare
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
clasei, și mai ales claselor sociale inferioare. Scopul ei nu era doar să nareze sau să explice un moment istoric dat, ci să-i dezvăluie semnificația profundă. Acest gen de istoriografie părea să conecteze trecutul și prezentul, speculația savantă și implicarea În actualitate - și exact În această lumină era Înțeleasă (uneori greșit) de o generație nouă de studenți. Cu toate aplicațiile ei politice, istoria rămâne o disciplină impermeabilă la speculații abstracte: cu cât Teoria avansează, cu atât Istoria se estompează. Deși
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
administrate sau deținute de stat În competiția pentru contracte sau drepturi vamale. Oricât de evitate În practică, aceste reguli, prin simpla lor existență, obligau companiile de stat să acționeze pe piață la fel ca și cele private - moment În care implicarea statului În treburile lor a devenit inutilă. Italienii au avut o reacție tipică pentru mulți alți membri ai Comunității: În 1990, Italia a adoptat noi legi ce reflectau clauzele Actului Unic European, cerând tuturor companiilor de stat să aplice principiul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
să fie cutare ramură; era o schimbare mult mai profundă. Timp de aproape jumătate de secol, europenii văzuseră statul și autoritățile publice jucând un rol din ce În ce mai important În problemele lor. Acest proces devenise atât de banal, Încât premisa lui - că implicarea statului este o condiție necesară a creșterii economice și a progresului social - era practic subînțeleasă. Fără destrămarea cumulativă a acestei prezumții În cursul unor decenii dificile, nici thatcherismul, nici o volte-face precum cea a lui Mitterrand nu ar fi fost cu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
un crescendo de proteste muncitorești care au Început În 1970 și care vizau managementul represiv și iresponsabil al economiei de către partid. Carierismul, incompetența cinică, viețile irosite; creșterea prețurilor, grevele de protest și Înăbușirea lor; apariția spontană a sindicatelor locale și implicarea activă a intelectualilor disidenți; simpatia și sprijinul Bisericii Catolice: acestea sunt repere bine cunoscute ale renașterii societății civile, surprinse emoționant de Andrzej Wajda În Omul de marmură (1977) și Omul de fier (1981), prezentări cinematografice didactice ale iluziilor pierdute și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Împotriva principalilor vinovați. Nici europenii nu au fost mai breji. Franța, mai ales, a evitat cu orice preț să blameze Serbia pentru turnura pe care au luat-o evenimentele - și, În general, s-a arătat refractară la orice fel de implicare. Când Washingtonul a Încercat, În septembrie 1990, să pună Iugoslavia pe agenda următorului summit al OSCE la Paris, Mitterrand a refuzat, acuzându-i pe americani că „dramatizează”. Patru luni mai târziu, când s-a pus din nou problema, Ministerul francez
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
țara În siguranță. Alte țări s-au comportat puțin mai bine, dar nu cu mult. Deși Londra a sprijinit În cele din urmă politica americană de intervenție, autoritățile britanice au Împiedicat discret, În primii ani de conflict În Iugoslavia, orice implicare directă a Comunității Europene sau a NATO. Iar britanicii le-au aplicat refugiaților iugoslavi un tratament rușinos: În noiembrie 1992, când fluxul de bosniaci disperați și fără adăpost a ajuns la apogeu, Londra a anunțat că ei nu pot intra
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
tineri economiști americani care se ofereau să predea lecții despre construcția capitalismului, iar firmele germane și-au manifestat de la bun Început interesul față de companiile comuniste de renume precum producătorul ceh de automobile Șkoda 14. Însă nu a existat practic nici o implicare la nivel guvernamental, nu a existat nici un Plan Marshall sau altă inițiativă care să-i semene măcar vag. Excepția este Rusia, unde soseau de la Washington sume considerabile sub formă de ajutoare și Împrumuturi destinate consolidării regimului Elțîn, doar pentru a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
considerabile sub formă de ajutoare și Împrumuturi destinate consolidării regimului Elțîn, doar pentru a se scurge În buzunarele prietenilor și susținătorilor președintelui. Investițiile străine aminteau așadar nu de efortul postbelic susținut prin care s-a reconstruit Europa Occidentală, ci de implicarea intermitentă a sectorului privat după acordurile de la Versailles: investițiile se făceau când totul mergea bine și erau retrase când vremurile deveneau tulburi 15. Așadar, ca și În trecut, est-europenii au intrat În competiție cu Vestul de pe poziții inegale: pe de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
extinderea propriu-zisă nu a mai avut nimic spectaculos. După 15 ani de așteptare, era de Înțeles că noii membri nu debordau de entuziasm, cum s-ar fi Întâmplat cu zece ani mai devreme. și, oricum, multe dintre avantajele practice ale implicării Occidentului erau deja o realitate - mai ales În industria constructoare de mașini, unde statele foste comuniste dispuneau de multă forță de muncă ieftină și calificată, ceea ce a atras În anii ’90 investiții masive din partea firmelor Volkswagen, Renault și Peugeot-Citroën. Între
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]