2,910 matches
-
propoziție este analizată în primul rând prin raportare la elementele funcționale din proiecția verbală extinsă (auxiliare, negație, complementizatori, pronume clitice, semiadverbe), raportarea la alți constituenți fiind un criteriu (important, dar) secundar. După cum se arată în capitolul al III-lea, întrucât constituenții argumentali au o topică relativ liberă 1, elementele funcționale sunt cele care oferă indicația reală a nivelului deplasării verbului în proiecția verbală extinsă. Una dintre schimbările fundamentale din trecerea de la latină la limbile romanice moderne este apariția și consolidarea fenomenului
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
V2 relaxate (în sensul definit de Ledgeway 2007), specifică varietăților romanice vechi. Acest tip de sistem gramatical este caracterizat de deplasarea (ridicarea) verbului în domeniul complementizatorului (proiecția FIN(IT)), v. §2.2 infra), asociată cu topicalizarea / focalizarea opțională a unui constituent / a mai mulți constituenți la stânga verbului. Principalele (dar nu singurele) fapte care ne conduc spre această concluzie sunt: (i) asimetria propoziție principală / propoziție subordonată (completivă sau relativă) (v. Salvi 2001 asupra coexistenței a două tipare de construcție în propozițiile subordonate
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
definit de Ledgeway 2007), specifică varietăților romanice vechi. Acest tip de sistem gramatical este caracterizat de deplasarea (ridicarea) verbului în domeniul complementizatorului (proiecția FIN(IT)), v. §2.2 infra), asociată cu topicalizarea / focalizarea opțională a unui constituent / a mai mulți constituenți la stânga verbului. Principalele (dar nu singurele) fapte care ne conduc spre această concluzie sunt: (i) asimetria propoziție principală / propoziție subordonată (completivă sau relativă) (v. Salvi 2001 asupra coexistenței a două tipare de construcție în propozițiile subordonate din limbile romanice vechi
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
de gramatică / sistem V2 a fost propus inițial de den Besten (1983) în analiza limbilor germanice (în special neerlandeza și germana); în sistemele V2, în propozițiile principale, verbul se deplasează în domeniul complementizatorului, deplasare obligatoriu asociată cu topicalizarea / focalizarea unui constituent la stânga verbului, verbul ajungând astfel să ocupe poziția a doua în propoziții principale (neinterogative). Ledgeway (2007: 122-123) arată că, din punct de vedere tipologic, există două tipuri de sisteme V2: sisteme V2 stricte (neerlandeza, germana, franceza veche) și sisteme V2
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
tipuri de sisteme V2: sisteme V2 stricte (neerlandeza, germana, franceza veche) și sisteme V2 relaxate (limbile romanice vechi, cu excepția francezei); în a doua categorie de sisteme V2, doar deplasarea verbului în domeniul complementizator este obligatorie, deplasarea la stânga verbului a altor constituenți fiind fie facultativă (linearizare V1, v. și Wolfe 2015a), fie multiplă (linearizări posibile V2, V3, V4). Vom discuta pe larg aceste probleme în capitolul IV. Alboiu, Hill și Sitaridou (2014) și Hill și Alboiu (2016), care argumentează explicit împotriva unui
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
românei moderne este dislocarea 11 nucleului verbal (v. Dragomirescu 2013b pentru dislocarea formelor cu auxiliar). Cel mai răspândit tip de dislocare a nucleului verbal este dislocarea auxiliarului sau a structurii clitic - auxiliar de verbul lexical (9), (10) prin interpolarea de constituenți cu statut de grup (elemente XP)12; dislocarea este disponibilă și în structuri cu auxiliar multiplu (11): (9) a. auscrislăsat că... (FT.1571−5: 1r) b. că vei acmușu muri(FT.1571−5: 1r) c. aueilăsat cu al lor cuvânt
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
sintactice propuse pentru o altă limbă romanică veche. Grăitoare din această perspectivă sunt câteva aspecte. În analiza structurilor din portugheza veche, Martins (2002) aduce argumente pentru faptul că verbul se deplasează în afara domeniului lexical (V-la-I), deci nu periferia vP găzduiește constituenții interpolați. În schimb, Poletto (2014: §2) arată că, în italiana veche, elementele inteporlate se află în periferia vP. Concentrând-se asupra dislocărilor cu pronume clitic din spaniola veche (asemănătoare 18 cu exemplele noastre din (12)) și comparând datele din spaniola
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
LXI) b. ale aceștii țări lucruri și fapte (CIst.1700-50: 6r) Cel de-al doilea tipar este reprezentat de "articolul hotărât inferior" (identificat și descris în Cornilescu și Nicolae 2011a) (19)-(20). Astfel, articolul nu se realizează ca afix atașat constituentului care ocupă prima poziție a grupului nominal, ci se realizează ca sufix al substantivului-centru, fiind precedat de adjective prenominale (19) (deși adjectivele prenominale prezintă opțiunea de a purta articolul sufixal), de cuantificatori (20) (Nicolae 2013a, 2015a) sau de genitive prenominale
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
68, 258-281 cu referire la latină și la limbile romanice timpurii; Moldovanu 1969 cu referire la limba lui D. Cantemir) se găsesc, cu o frecvență redusă, în texte originale și în traduceri. Acest fenomen lingvistic presupune întreruperea contiguității grupurilor sintactice: constituenți interni grupurilor nominale (și adjectivale) sunt extrași 23 și deplasați la periferia stângă propozițională (38a-b); exemple complexe ca (38c) arătă că și periferia stângă internă a propoziției (periferia vP) este accesată de constituenți dislocați simultan cu accesarea periferiei stângi propoziționale
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
fenomen lingvistic presupune întreruperea contiguității grupurilor sintactice: constituenți interni grupurilor nominale (și adjectivale) sunt extrași 23 și deplasați la periferia stângă propozițională (38a-b); exemple complexe ca (38c) arătă că și periferia stângă internă a propoziției (periferia vP) este accesată de constituenți dislocați simultan cu accesarea periferiei stângi propoziționale 24; rareori, (38d), deplasarea se produce în afara limitelor propoziției de care ține grupul nominal din care se face extracția. (38) a. [A duhului svântu]idă-ne [DP tidarurile] (FT.1570−5: 2r) b. Iacă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
reprezentat de dislocarea sintagmei partitive (Pană Dindelegan 2016): (39) a. [cinci]iera [tid-insele] înțeleapte și cinci nebune (CC1.1567: 240r) b. [nimica]iție să nu arătăm [tiden lucrurile ceale] (SVI.~1670: 26v) În româna veche era posibilă adjuncția directă la constituenți nominali a adverbelor (40) și a conjuncțiilor (41) dislocate: (40) a. [DPTrei amu părți] sântu denu se sfârșescu (CC2.1581: 355) b. [DPrăzboiul atuncea a tătarâlorcu leșii] au fostu așea (CLM.1700−50: 208r) (41) [DPAceaste dară doaă stele] (CD.
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
Ipotezei bazei universale de Kayne (1994) și încorporată în minimalism. După Kayne, grupurile sintactice au un format fix: Specificator - Centru - Complement 26, iar deviațiile de la acest format sunt rezultatul deplasării sintactice 27; tot de la Kayne preluăm și ideea conform căreia constituenții se pot deplasa doar la stânga, adoptată implicit sau explicit de majoritatea cercetătorilor. În concordanță cu Chomsky (2000, 2001), relațiile sintactice dintre constituenți se stabilesc prin operația sintactică ACORD; vom defini această operațiune după Pesetsky și Torrego (2007), preluând și ideea
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
iar deviațiile de la acest format sunt rezultatul deplasării sintactice 27; tot de la Kayne preluăm și ideea conform căreia constituenții se pot deplasa doar la stânga, adoptată implicit sau explicit de majoritatea cercetătorilor. În concordanță cu Chomsky (2000, 2001), relațiile sintactice dintre constituenți se stabilesc prin operația sintactică ACORD; vom defini această operațiune după Pesetsky și Torrego (2007), preluând și ideea că trebuie avute în vedere două dimensiuni în verificarea trăsăturilor (morfo)sintactice: interpretabilitatea și valorizarea, idee exploatată recent atât în literatura generativă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
prezentată în (45), condiția fundamentală pentru ca două proiecții sintactice să participe la operațiunea de ACORD este ca ele să fie în configurație de c-comandă (comandă categorială)32. Operațiunea de ACORD poate să fie multiplă; un lanț se creează între constituenții care au participat la ACORD. Prin combinarea valorizării cu interpretabilitatea, se ajunge la o tipologie cvarduplă a trăsăturilor; trăsăturile care au participat la ACORD vor purta același indice numeric, pentru a se semnala legătura dintre ele; în cazul în care
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
că proiecția sintactică C(omplementizator) se poate scinda în două proiecții separate ierarhizate, FORCEP > FIN(ITENESS)P; în spațiul sintactic dintre cele două proiecții C se găsește periferia stângă propozițională, ce include proiecții de tip TOPIC și FOCUS care găzduiesc constituenți cu relevanță pragmatică. Ipoteza lui Rizzi (1997) este verificată în mod direct de limba română: Stan (2007) arată că structura românească ca... să este o structură în care ambele poziții de complementizator sunt lexicalizate, iar constituenții care ocupă spațiul dintre
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
și FOCUS care găzduiesc constituenți cu relevanță pragmatică. Ipoteza lui Rizzi (1997) este verificată în mod direct de limba română: Stan (2007) arată că structura românească ca... să este o structură în care ambele poziții de complementizator sunt lexicalizate, iar constituenții care ocupă spațiul dintre ca și să sunt focalizați sau topicalizați (53). (53) a. Cine vrei să vină? Vreau ca NUMAI ION să vină, nu și ceilalți (focus contrastiv 36) b. Ce ai vrea să facă Ion? Aș vrea caIonsă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
sintactice. Majoritatea cercetătorilor acceptă că există două faze în structura propoziției (C și v) și că grupul nominal, analizat ca grup al determinantului (DP), este tot un domeniu fazal 40. Fazele au abilitatea de a proiecta periferii, domenii care găzduiesc constituenți cu relevanță pragmatică. Periferia domeniului C a fost identificată de Rizzi (1997); Belletti (2004) delimitează o zonă flexionară joasă ("low IP-area") pe care o identifică cu periferia domeniului v. Periferia grupului nominal a fost descrisă pentru română de Giusti (2005
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
are accessible to such operations." (Chomsky 2001: 14) Reiterând obiectivul nostru principal - analiza datelor din română -, vom reține din această scurtă prezentare ideea că domeniul complementizatorului (C), domeniul lexical verbal (v) și grupul nominal (D) au periferii stângi care primesc constituenți cu interpretare pragmatică; constituenții din periferie sunt vizibili, precum și centrul fazei, pentru operațiuni din afara domeniului lor. 2.3 Parametrul centrului În modelul antisimetric adoptat (Kayne 1994), Parametrul centrului nu se formulează pornind de la conjectura realizării complementului fie la dreapta centrului
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
operations." (Chomsky 2001: 14) Reiterând obiectivul nostru principal - analiza datelor din română -, vom reține din această scurtă prezentare ideea că domeniul complementizatorului (C), domeniul lexical verbal (v) și grupul nominal (D) au periferii stângi care primesc constituenți cu interpretare pragmatică; constituenții din periferie sunt vizibili, precum și centrul fazei, pentru operațiuni din afara domeniului lor. 2.3 Parametrul centrului În modelul antisimetric adoptat (Kayne 1994), Parametrul centrului nu se formulează pornind de la conjectura realizării complementului fie la dreapta centrului său (centru inițial), fie
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
propoziției (v. Baker 2001 pentru o discuție recentă). Principalele caracteristici ale limbilor nonconfiguraționale sunt: topică liberă, determinată pragmatic, nu sintactic; construcții discontinue; anaforă nulă; sistem cazual bogat care codează relațiile tematice; sistem de acord bogat; absența elementelor expletive; absența unui constituent VP organizat sintactic și a asimetriilor subiect-obiect (v. Hale 1983; Donohue 2002; Legate 2001; Ledgeway 2012: 71). Cercetările ulterioare (ale lui Hale, ale elevilor săi, dar și ale altor cercetători) au respins ipoteza structurii sintactice plate, fapt predictibil încă din
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
AUX (- AUX) - V pentru structurile analitice): nucleul verbal poate fi dislocat doar de adverbele clitice mai, cam, și, prea, tot, elemente cu statut de centru (X0), nu de grup (XP) (v. (6)), spre deosebire de alte limbi romanice, în care inserarea de constituenți în nucleul verbal este mai liberă ((7a-b) vs. (7c-d)). (6) a. Mariaar (*Maria) fi (*Maria) venit Maria. b. El a mai venit / cam greșit / și răspuns. (7) a. Il est probablement venu. (franceză) ' El a venit probabil' b. Il a
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
6, verbul auxiliar se ridică la C și subiectul rămâne într-un specificator din domeniul flexionar ([Spec, IP] prin convenție). În primul rând, dacă strategia de deplasare a verbului este XP, nu X0, în construcții perifrastice cu ridicare la C, constituentul verbal deplasat va fi verbul lexical, nu auxiliarul, după cum se poate observa și din comportamentul imprecațiilor condiționale (9c). În al doilea rând, după cum va rezulta din analiză, în deplasarea V-la-C, verbul se ridică la proiecția FINP din periferia stângă, situată
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
este să ne asigurăm că grupul verbal este "evacuat" (i.e. argumentul intern al verbului părăsește VP înainte ca deplasarea VP să se inițieze), de aici și denumirea "remnant movement": grupul care se deplasează conține doar propriul centru și urma (t) constituentului deplasat din interiorul său. Astfel, în mod superficial, procesul de "remnant movement" dă impresia că avem a face cu deplasarea centrului, deși acest tip de mișcare nu este strict local și încorporant (cf. (8)). Observația că argumentele trebuie evacuate din
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
Există și o anumită succesiune a operațiunilor (sugerată mai sus), dictată de condițiile generale asupra deplasării sintactice: procesul de deplasare (extracție) a argumentelor din proiecția VP trebuie să preceadă deplasarea VP. De la Ross (1967) încoace, se știe că deplasarea de constituenți induce efecte de insulă, fenomen care a fost denumit Freezing Principle / Freezing Effect sau Interdicția asupra subextracției din constituenți deplasați (v. Corver 2005și bibliografia): pe scurt, odată ce un constituent s-a deplasat, devine opac din punct de vedere sintactic, extracția
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
deplasare (extracție) a argumentelor din proiecția VP trebuie să preceadă deplasarea VP. De la Ross (1967) încoace, se știe că deplasarea de constituenți induce efecte de insulă, fenomen care a fost denumit Freezing Principle / Freezing Effect sau Interdicția asupra subextracției din constituenți deplasați (v. Corver 2005și bibliografia): pe scurt, odată ce un constituent s-a deplasat, devine opac din punct de vedere sintactic, extracția de constituenți din interiorul său devenind imposibilă. Următoarea întrebare este care argument intern trebuie extras din VP înainte de inițierea
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]