2,422 matches
-
cu roxolanii de la est de Carpați. Dar începând cu mijlocul secolului III d. H., romanii n-au mai putut controla Câmpia Tisei, unde au pătruns roxolanii. Iar după 275, romanii n-au mai controlat pe iazigi. Asupra sarmaților din Câmpia Tisei au făcut presiuni populațiile germanice, vandali, goți, gepizi, care au pătruns efectiv în teritoriile sarmatice din Câmpia Tisei, dislocându-i și erodându-i până la dispariția lor treptată în următoarele două secole (III-IV). 9 Goții Făceau parte din ramura răsăriteană a populațiilor
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
putut controla Câmpia Tisei, unde au pătruns roxolanii. Iar după 275, romanii n-au mai controlat pe iazigi. Asupra sarmaților din Câmpia Tisei au făcut presiuni populațiile germanice, vandali, goți, gepizi, care au pătruns efectiv în teritoriile sarmatice din Câmpia Tisei, dislocându-i și erodându-i până la dispariția lor treptată în următoarele două secole (III-IV). 9 Goții Făceau parte din ramura răsăriteană a populațiilor germanice, împreună cu gepizii, vandalii, burgunzii, rugii. Autorii antici, Strabon, Pliniu cel Bătrân, Tacit, Ptolemeu, îi menționează, în secolele
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
ei au supraviețuit, după 567, prin integrarea lor în structura laxă a khaganatului avar, unde au îndeplinit anumite rosturi politico-militare în teritoriile mai greu de controlat de avari. În aceste condiții, este explicabilă extinderea ariei lor de instalare din Câmpia Tisei în nord-vestul Daciei, în interiorul arcului carpatic până la Mureș. Așezările lor de pe teritoriul de azi al României și Ungariei, ca și necropolele descoperite sunt dovezi în acest sens. Nu mai este însă o lume pur germanică, ca înainte de 567, deși s-
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
ne vorbesc izvoarele literare. Astfel, Iordanes ne dă informații despre întinderea teritorială a stăpânirii gepizilor, la mijlocul secolului al VI-lea, ei locuiau între Mureș și Crișuri. Afirmația este plauzibilă, pentru a ocupa pământuri mai bune, gepizii au coborât pe Valea Tisei și s-au așezat în teritoriile ocupate anterior de vandali, după plecarea lor spre apus, în jurul anului 400. Până la mijlocul secolului al V-lea, gepizii au locuit doar în regiunile de margine, în nord-vestul Daciei, însă după victoria asupra hunilor
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Dacii romane, conform lui Iordanes. Teritoriul locuit de gepizi era identic cu acela al Daciei romane. Astfel, Iordanes arată că, după lupta de la Nedao (454), stăpânirea gepidă era suprapusă cu frontierele vechi ale Daciei romane, la care se adaugă Valea Tisei, ocupată anterior de aceștia.24 După Iordanes, Gepidia se întindea între Tisa și Dunăre, de-a lungul Carpaților, până la Olt. Conform informațiilor furnizate de descoperirile arheologice, în sudul Transilvaniei nu se cunosc vestigii gepide. Un aspect interesant al problemei este
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
acela al Daciei romane. Astfel, Iordanes arată că, după lupta de la Nedao (454), stăpânirea gepidă era suprapusă cu frontierele vechi ale Daciei romane, la care se adaugă Valea Tisei, ocupată anterior de aceștia.24 După Iordanes, Gepidia se întindea între Tisa și Dunăre, de-a lungul Carpaților, până la Olt. Conform informațiilor furnizate de descoperirile arheologice, în sudul Transilvaniei nu se cunosc vestigii gepide. Un aspect interesant al problemei este că urmele gepide din secolul V, în această regiune, sunt puține, ceea ce
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
că urmele gepide din secolul V, în această regiune, sunt puține, ceea ce indică faptul că gepizii erau puțin numeroși ca să poată acoperi întreaga arie a teritoriului menționat. Concentrați în grupuri mai mici, îi întâlnim pe gepizi mai ales în Câmpia Tisei, unde au locuit un timp mai îndelungat și unde se află principalele cimitire atribuite lor pe teritoriul de azi al Ungariei. După ocuparea orașului Sirmium, aflat pe Dunăre, în secolul IV, ei s-au așezat și în această regiune din apropierea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
secolul IV, ei s-au așezat și în această regiune din apropierea Imperiului, unde s-au aflat obiecte gepide. În Transilvania propriu-zisă, descoperiri gepide avem la Emdătura (Gherla), pe valea Someșului, și la Cipău (Luduș), în valea Mureșului. La est de Tisa, în Crișana și Banat, descoperiri gepide se cunosc la Valea lui Mihai, mormântul unui războinic (aristocrat) gepid, apoi mormintele de la Oradea și Socodor (jud. Arad), și un mormânt modest la Andrid (jud. Satu Mare). Stăpânirea gepizilor în Oltenia, conform lui Iordanes
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
o prezentare generală a avarilor, vrem să înfățișăm succint punctul de vedere a lui N. Iorga în legătură cu avarii și rolul lor. Avarii, învingătorii și urmașii gepizilor, sunt stăpâni în vestul Daciei, după 567, având centrul în Pannonia, între Dunăre și Tisa, unde anterior s-au aflat hunii. Iorga afirmă (spune) explicit că avarii nu sunt nou-veniți, un alt popor asiatic (nomad), ci rămășița hunică, supusă un timp germanilor (gepizilor). Avarii sunt, de fapt, spune el, hunii cu altă dinastie, cu altă
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
malului de nord al Dunării, dar este mai sigur că ei au urmat traseul obișnuit, parcurs și de alte popoare nomade venite din est, prin ocolirea Carpaților pe la nord. La început, avarii s-au așezat în regiunile de câmpie dintre Tisa și Dunăre, apoi s-au extins în întreaga Câmpie panonică, dominând în acest fel Europa centrală. Au urmat, vreme de douăzeci de ani, o serie de expediții împotriva Imperiului, în zona Dunării de Jos, care au slăbit frontiera dunăreană și
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și Scythia a rezistat la acea dată, iar după încheierea păcii cu perșii (591), bizantinii au intervenit la Dunăre împotriva avarilor și slavilor. Acțiunile militare conduse de generalul Priscus la Sirmium (pe Dunăre), în 595, și în vestul Banatului (pe Tisa), în 599, au dus la anumite victorii, dar nu au reușit decât să întârzie prăbușirea graniței dunărene. Uciderea împăratului Mauriciu (582-602), în anul 602, și revolta militară condusă de centurionul Focas, care a devenit împărat, au dus la prăbușirea limesului
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Europa scările din fier pentru șa.30 Avarii, ca popor de stepă nomad, erau mari crescători de animale, mai ales cai, aveau nevoie de pășuni întinse și spații pentru iernatul animalelor, precum stepele nord-pontice (de la Marea Neagră) și pusta panonică dintre Tisa și Dunăre. Principalul tip de locuință la avari era iurta (cortul), fiind preferate zonele joase de câmpie, bogate în surse de apă. Treptat, în cursul secolului al VII-lea, locuința se va stabiliza, înfiripându-se așezări mari sau mici. Expedițiile
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
modului lor de viață de păstori nomazi. Controlul zonei era asigurat de slavi, supuși ai avarilor, care au primit sarcini militare precise în acest sens. Însă în zonele de șes (câmpie) din vestul și nord-vestul Daciei, organic legate de Câmpia Tisei, situația era foarte diferită comparativ cu Transilvania. Cu toate că descoperirile avare sunt puține aici (Transilvania), este cert că aceste teritorii au fost efectiv integrate stăpânirii avare (kaganat) după instalarea lor în Panonia, în a doua jumătate a secolului al VI-lea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
pe la anul 800.32 NOTE 1. P. P. Panaitescu, Introducere la istoria culturii românești, București, Editura Științifică, 1969, p. 77-78. 2. Ibidem, p. 79-81. 3. Istoria Românilor (Tratat), vol. II, București, Editura Enciclopedică, 2001, p. 600-601; V. G. Kotigorosko, Ținuturile Tisei superioare în secolele III î. e. n.-IV e. n., București, 1995. 4. Istoria Românilor, vol. II, p. 602-603; D. Protase, Autohtonii în Dacia. II. Dacia postromană până la slavi, Cluj, 2000, p. 99-103. 5. Istoria Românilor, vol. II, p. 603-604. 6. Ibidem, p.
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și începutul celui de-al VII-lea, atacurile slavilor singuri sau aliați cu avarii devin tot mai puternice. În anul 602, are loc o nouă expediție militară bizantină condusă de generalii Priscus și Comentiolus împotriva slavilor și avarilor din regiunea Tisei inferioare. Anul 602 marchează momentul de cotitură în istoria regiunilor din nordul Dunării de Jos. În acest moment se produce revolta trupelor romane de pe limesul Dunării condusă de centurionul Focas, care în fruntea armatei se îndreaptă spre Constantinopol și se
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
pătruns în spațiul carpato-nistrean (Moldova), apoi în Câmpia Dunării, și-au sporit numărul celor pătrunși aici dinspre nord. Din masa inițială slavă, unele grupuri s-au desprins și au pătruns prin pasurile Carpaților de nord în Slovacia și în bazinul Tisei superioare, iar altele, părăsind teritoriile de la răsărit de Carpați și după ce au străbătut văile Oituzului și Trotușului, au înaintat până în sud-estul Transilvaniei, fiind oprite să înainteze mai departe de gepizi. Până acum, în regiunile de stepă din sudul Moldovei, dintre
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
că slavii au ajuns la Dunăre aduși de avari și alte populații nomade asiatice, este evident că ei s-au instalat în nordul Dunării, înainte de năvălirea avarilor (anul 567). Aceștia s-au instalat la apus de Dacia, în Panonia, între Tisa și Dunăre, fiind vecini cu slavii care ocupaseră anterior regiunea. Dar între cele două seminții izbucnește un conflict-războiul între slavi și avari, declanșat în 578, este edificator în sensul acesta (este înfățișat de Menandru). Astfel, împăratul bizantin Tiberius incită pe
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
romanizată a regiunii" (apud Panaitescu, p. 188). Slavizarea și creștinarea se împlinesc și se împletesc, în secolul al IX-lea, cu feudalizarea societății bulgare.8 Dominația bulgară în nordul Dunării Avarii erau așezați în pusta panonică, dintre Dunărea mijlocie și Tisa, și primeau dijme (tributuri) de la supușii lor din Panonia și Dacia de nord-vest. Dar, în 796, Carol cel Mare a atacat și a distrus ringul, centrul puterii avarilor, care sunt supuși definitiv, iar rămășițele lor sunt lichidate de bulgari, în
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Dar, în 796, Carol cel Mare a atacat și a distrus ringul, centrul puterii avarilor, care sunt supuși definitiv, iar rămășițele lor sunt lichidate de bulgari, în anul 803. Marca francă din Panonia se întindea spre răsărit până la Dunăre și Tisa chiar-de atunci, slavii care au trecut sub stăpânirea francilor începură să numească pe regi și împărați, "crai" sau "cral". Populația romanică și cea slavă din fosta Dacia (nordul Dunării), supusă înainte avarilor, trece acum, după 803, sub dominația ("suzeranitatea") statului
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
dominația ("suzeranitatea") statului bulgar, în aceleași condiții în care mai înainte aparținuse avarilor. Un scriitor bizantin spune explicit că "avarii fiind învinși de franci, Krum și bulgarii i-au luat în robie pe cei rămași", adică rămășițele avare alungate peste Tisa de oștile lui Pipin, fiul lui Carol". Cronica francă spune că "după înfrângerea avarilor, Pipin s-a retras în fața bulgarilor, căci avarii fiind nimiciți, socotea că aceștia nu mai puteau face nici un rău regatului francilor" (apud Panaitescu).9 Într-adevăr
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
spune că "după înfrângerea avarilor, Pipin s-a retras în fața bulgarilor, căci avarii fiind nimiciți, socotea că aceștia nu mai puteau face nici un rău regatului francilor" (apud Panaitescu).9 Într-adevăr, după înfrângerea avarilor de către franci, bulgarii se aflau pe Tisa pentru preluarea moștenirii teritoriale avare. O inscripție aflată la Plisca, în camera eroilor, spune că "Nobilul (tarcan) Onega a fost ucis în lupta de la râul Tisa". Luptele dintre franci și bulgari aveau drept motivație faptul că primii au atras de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
apud Panaitescu).9 Într-adevăr, după înfrângerea avarilor de către franci, bulgarii se aflau pe Tisa pentru preluarea moștenirii teritoriale avare. O inscripție aflată la Plisca, în camera eroilor, spune că "Nobilul (tarcan) Onega a fost ucis în lupta de la râul Tisa". Luptele dintre franci și bulgari aveau drept motivație faptul că primii au atras de partea lor unele triburi slave, supuse anterior bulgarilor, adobriții din Banat și timocianii din Timoc (sudul Dunării). Odată cu începutul secolului al IX-lea, cronicile bizantine vorbesc
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
regele german Arnulf a trimis o solie, în 892, țarului Vladimir al Bulgariei și "i-a cerut să nu îngăduie vânzarea sării în Moravia", aflată în război cu acesta. Sarea era extrasă din Maramureș și Transilvania de nord (Slatina, pe Tisa și Ocna Dejului, pe Someș), regiuni aflate sub controlul bulgarilor. Comerțul sării ardelene era necesar statelor din jur crescătoare de vite. Drumul sării ardelene trecea prin Ungaria, Rusia sud-carpatică și Slovacia. Și alte izvoare contemporane, precum vechiul Chronograf rus, tratatul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Rusia sud-carpatică și Slovacia. Și alte izvoare contemporane, precum vechiul Chronograf rus, tratatul regelui englez Alfred și Constantin Porfirogenetul, amintesc de vecinătatea Moraviei cu Bulgaria, ceea ce înseamnă că, în secolele IX-X, dominația (suzeranitatea ) bulgară se întindea peste întreaga Dacie până la Tisa. Viața Sf. Naum, ucenic al Sf. Chiril și Metodiu, povestește despre supunerea Moraviei Mari, la începutul secolului al X-lea, de către unguri (vezi mai jos), adăugând apoi "cei pe care nu i-au prins ungurii, au fugit în Bulgaria", de unde
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
surprins pe unguri la asediul Augsburgului și, în anul 955, la Lechfeld, într-o mare bătălie, le-a provocat o înfrângere zdrobitoare, care a pus capăt definitiv atacurilor întreprinse în Apus. Dar ungurii au organizat atacuri și la est de Tisa, datorită salinelor de-aici, zăcămintelor aurifere și terenurilor de pășune din Crișana, Banat și Transilvania, unde ființau voievodate româno-slave, conduse de duci (voievozi). Aceste teritorii au fost cucerite cu ușurință, la începutul secolului al X-lea, de războinicii unguri, iar
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]