2,910 matches
-
de interpretare rematică (de focus) subiectului. De asemenea, analiza complementizatorului să și a statutului negației propoziționale arată în mod direct că domeniul preverbal reprezintă periferia stângă a propoziției, deplasarea în acest domeniu fiind deci o formă de deplasare A-bar; constituenții preverbali sunt deci marcați informațional (ca topic sau focus). Probleme deschise. Sugestii pentru cercetări viitoare (x) Luând ca termen de comparație franceza, ale cărei forme sintetice în tipologia propusă de Schifano (v. §§1; 3.1.2 supra) se ridică, la
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
238r) d. sănubucure-mi-se (CP1.1577: 62r) (19) n-auridicatu-să nimeni cu nici o pâră (AB: 279;Todi 2001: 49) Adiacența la complementizator a pronumelor clitice este posibilă (20), însă doar în condițiile în care periferia stângă a propoziției nu este accesată de constituenți marcați pragmatic; odată ce pozițiile de topic sau focus din periferia stângă sunt accesate, se observă că adiacența la complementizator a pronumelor clitice este doar aparentă, cliticul pronominal fiind, de fapt, adiacent la verb (21). În rarele situații în care inversiunea
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
și în această fază a românei este activă doar proiecția înaltă de negație. Ca și în româna modernă (v. §III.3.3), adverbul de negație nu14cunoaște trei folosiri (Manea 2016): este marcă a negației propoziționale (28a) și a negației de constituent în structuri contrastive (28b) și poate funcționa ca pro-frază (28c); funcționarea ca pro-frază constituie un argument solid pentru considerarea lui nu drept generând un grup sintactic independent (i.e. ADVP), ocupând deci poziția de specificator al NEGP. (28) a. Și ceriul
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
distribuția propozițiilor cu să condițional este tipică pentru construcțiile condiționale, pe când să subjonctival selectează verbe la subjonctiv și respectă distribuția generală a subjonctivului. A se observa și nonadiacența conjuncției condiționale să la nucleul verbal, delimitat de auxiliar (41b); prezența de constituenți intercalați între să condițional și auxiliarul de condițional indică faptul că să condițional ocupă poziția FORCE și permite generarea unei periferii stângi; intercalările de acest tip nu reprezintă deci dislocări ale nucleului verbal de tipul celor analizate în §4 infra
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
DÎ.1594: X) c. eu, împăratul, la domneta Mihaiu voievod rogu-te, în cestu rându să nu mergi la Moldova (DÎ.1600: XXXII) În rarele situații în care nu precedă complementizatorul să (nu > să), lectura structurii este de negație de constituent, cu intepretare focalizantă (v. și Ciompec 1969: 199), după cum arată și următorul exemplu mai elaborat din CC2.1581: (43) Dentr'aceasta să înțeleagemu, ca de voru fi și nescari nevoi țiindu pre noi, cuviință ne iaste a face cinste mai
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
atestată nedisociat (ca să) în structuri circumstanțiale (46a) în secolul al XVI-lea, structura se extinde rapid la argumentele propoziționale, fie nedisociată (46b) (ca să) (Zafiu 2016), fie disociată (47) (ca... să). În structurile scindate (47), spațiul dintre ca și să găzduiește constituenți cu interpretare pragmatică de topic sau de focus, întocmai ca în româna contemporană (v. Stan 2007). (46) a. am muncit mult și cu oamenii mănăstirii ca să fie sfântei mănăstiri de hrană (DÎ.1573: IV) b. mai bine-ți iaste ca să
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
fată să se mărite să vie să-ș spue numele (AAM.1713: 16r) Structura cu recomplementarea lui să în poziția înaltă de complementizator (FORCE 0) este atestată din româna veche; deși contextul preferat de recomplementare a lui să este în prezența constituentului topicalizat (nu) cumva (48a-c), spațiul sintactic proiectat între cele două lexicalizări ale complementizatorului să este mai flexibil în româna veche, găzduind și alți constituenți decât (nu) cumva (48d-f). (48) a. sănu cumvasă aibă smenteală creștinătatea și ceaste 2 țărî (DÎ
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
este atestată din româna veche; deși contextul preferat de recomplementare a lui să este în prezența constituentului topicalizat (nu) cumva (48a-c), spațiul sintactic proiectat între cele două lexicalizări ale complementizatorului să este mai flexibil în româna veche, găzduind și alți constituenți decât (nu) cumva (48d-f). (48) a. sănu cumvasă aibă smenteală creștinătatea și ceaste 2 țărî (DÎ.1600: XXXIII) b. sănu cumvasă să tâmple să fie neștine svătuit și amăgit de vicleșugul șearpelui (VRC.1645: IIr) c. Fii tocmindu-te cu
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
2007; 2008; Wolfe 2015b și bibliografia), nu FOCP (ca la Alboiu, Hill și Sitaridou 2014; Hill și Alboiu 2016); într-adevăr, în cronicile moldovenești analizate de Alboiu, Hill și Sitaridou, deplasarea la C este în distribuție complementară cu focalizarea altor constituenți, însă textele mai vechi nu arată această complementaritate exclusivă între deplasare la focus și inversiune; cercetarea cantitativă oferă cheia de înțelegere a distribuției enclizei (mai ales pentru propozițiile nonimperative): gramatica V-la-C / V2 este opțiunea mai rară, deci marcată; astfel se
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
1997). 3.1 Caracteristici ale gramaticii V2 în limbile romanice vechi Stadiile medievale ale limbilor romanice prezintă următoarea particularitate proeminentă de topică: în propozițiile principale declarative, verbul apare în general în a doua poziție din propoziție, fiind precedat de un constituent care nu este neapărat subiectul (v. Salvi 2001: 297; Ledgeway 2007: 120-121 i.a.). Această particularitate a fost interpretată de cercetători ca fiind o formă relaxată (v. §3.1.1 infra) a constrângerii V2 formulate de den Besten (1983) în
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
relaxată Limbile germanice sunt caracterizate de o gramatică V2 strictă 17, fiind supuse așa-numitul efect de "gât de sticlă" (engl. bottleneck effect, Poletto 2002): în propoziții principale declarative, verbul se ridică în domeniul C și permite deplasarea unui singur constituent la stânga sa. După cum arată următoarele exemple din neerlandeză 18, poziția preverbală este nespecializată și poate găzdui subiectul (57a), obiectul direct (57b), adjuncți (57c); domeniul preverbal poate găzdui doar un singur constituent, indiferent de ordonare (58)-(59). Din punct de vedere
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
ridică în domeniul C și permite deplasarea unui singur constituent la stânga sa. După cum arată următoarele exemple din neerlandeză 18, poziția preverbală este nespecializată și poate găzdui subiectul (57a), obiectul direct (57b), adjuncți (57c); domeniul preverbal poate găzdui doar un singur constituent, indiferent de ordonare (58)-(59). Din punct de vedere tehnic, gramatica V2 germanică a fost analizată astfel: FINP se asociază cu o trăsătură EPP care forțează (i) ridicarea verbului finit la FIN0 (sub head-movement), asociată cu (ii) deplasare XP prin
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
de vedere tehnic, gramatica V2 germanică a fost analizată astfel: FINP se asociază cu o trăsătură EPP care forțează (i) ridicarea verbului finit la FIN0 (sub head-movement), asociată cu (ii) deplasare XP prin [Spec, FINP] (Cognola 2013: 125). (57) 1 constituent preverbal a. Ik lees een boek 's avonds. (neerlandeză) eu citi.PREZ.1SG o carte noaptea S V O adjunct ' Eu citesc o carte noaptea / pe timp de noapte' b. Een boek lees ik 's avonds. O V S adjunct
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
carte noaptea / pe timp de noapte' b. Een boek lees ik 's avonds. O V S adjunct ' O carte citesc noaptea, nu altceva.' c. 's Avonds lees ik een boek. adjunct V S O ' Noaptea citesc o carte' (58) 2 constituenți preverbali a. *Ik een boek / een boek ik lees 's avonds S O O S V adjunct b. *'s Avonds een boek / een boek 's avonds lees ik adjunct O O adjunct V S (59) 3 constituenți preverbali a. *Ik
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
carte' (58) 2 constituenți preverbali a. *Ik een boek / een boek ik lees 's avonds S O O S V adjunct b. *'s Avonds een boek / een boek 's avonds lees ik adjunct O O adjunct V S (59) 3 constituenți preverbali a. *Ik een boek 's avonds lees. S O adjunct V b. *Een boek ik 's avonds lees. O S adjunct V c. *'s Avonds een boek ik lees. adjunct O S V Spre deosebire de gramatica V2 germanică, care poate
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
limbile romanice vechi trebuie înțeleasă într-un sens "tehnic" (Ledgeway 2007: 122), și anume ca o constrângere de deplasare a verbului în domeniul C. Deci doar deplasarea verbului în domeniul C este necesară pentru satisfacerea regulii V2, pe când deplasarea de constituenți tematizați sau focalizați în periferia stângă a propoziției este facultativă și poate fi și multiplă (Ledgeway 2007: 122, 2008: 437, 2012: 65; Poletto 2014: 2, 6-7): "whether the verb superficially occurs, for example, in first, second, third, or fourth position
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
122). Ledgeway (2012: 65; 2015e: §46.3.3.1) propune următoarea structură sintactică generală pentru propozițiile principale, care surprinde ideea că propozițiile principale se divid în două părți, o periferie stângă în domeniul căreia se deplasează verbul și opțional alți constituenți focalizați sau tematizați (v. și Salvi 2001): (60) [Periferie stângăTOP / FOC V [Nucleu propozițional S tV O ADV] O altă deosebire între gramatica V2 germanică și gramatica V2 romanică este legată de disponibilitatea ridicării verbului la C în propozițiile subordonate
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
procesului de schimbare lingvistică denumit reanaliză: reanaliza este o schimbare în structura (în acest caz, sintactică a) unei expresii / clase de expresii care nu afectează în mod imediat structura de suprafață; cu alte cuvinte, redarea în expresie rămâne aceeași, însă constituenții primesc o altă segmentare (Langacker 1977: 58; Hopper și Traugott 2003: 23; Lehmann 2004: 162; Marchello-Nizia 2006: 44; Roberts 2007: 122-141; Dragomirescu 2015b: 185-186). Ledgeway (2012: 68; 2015e: §46.3.3.1) arată că, drept efect al topicalizării frecvente a
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
scos în evidență flexibilitatea și accesibilitatea spațiului preverbal în structuri cu gramatică V2. În primul rând, spațiul preverbal nu este specializat pentru găzduirea subiectului (Roberts 1993; Ribeiro 1995; Ledgeway 2007, 2008; Mensching 2012; Poletto 2014)22, ci găzduiește mai degrabă constituenți cu intepretare tematică sau rematică (Ledgeway 2007, 2008); Mensching (2012) comentează asupra faptului că obiectele directe preverbale din structurile V2 nu sunt dublate clitic, distribuție indicând natura tematică a acestora. Astfel poziția preverbală în propoziții V2 poate fi ocupată de
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
veche;Ledgeway 2008) Ledgeway (2007: 141-142) observă (și ilustrează cu exemple din napolitana veche) această nespecializare a poziției preverbale și în propozițiile subordonate V2. O altă caracteristică a domeniului preverbal în gramatica V2 romanică veche este posibilitatea de a găzdui constituenți multipli (Ledgeway 2007, 2008; Poletto 2014; Wolfe 2015a, 2015b i.a). Gramatica V2 romanică nu este, așadar, caracterizată de așa-numitul efect de "gât de sticlă" (engl. bottleneck effect, Poletto 2002) - ridicarea unui singur constituent la stânga verbului deplasat la C
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
este posibilitatea de a găzdui constituenți multipli (Ledgeway 2007, 2008; Poletto 2014; Wolfe 2015a, 2015b i.a). Gramatica V2 romanică nu este, așadar, caracterizată de așa-numitul efect de "gât de sticlă" (engl. bottleneck effect, Poletto 2002) - ridicarea unui singur constituent la stânga verbului deplasat la C - caracteristic limbilor germanice. (70) E per volontà de le Virtuditutta questa roba și prin testament GENDEF Virtuți toate aceste lucruri tra' poveri dispense între săraci împărți.PS.3SG ' Și conform testamentului Virtuților a împărțit toate
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
DEF a-treia zi 'Trecură a doua și a treia zi' (siciliana veche; Wolfe 2015a) În concluzie, stadiul V2 al fazelor vechi romanice se caracterizează prin nespecializarea și permisivitatea spațiului preverbal, rezultând din posibilitatea de a găzdui orice tip de constituent și uneori constituenți multipli, și prin existența construcțiilor V1 cu diverse valori discursive în propoziții neinterogative. 3.1.4 Deplasare la C în structurile analitice Discuția de până în acest punct s-a concentrat mai ales (dar nu exclusiv) asupra accesării
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
zi 'Trecură a doua și a treia zi' (siciliana veche; Wolfe 2015a) În concluzie, stadiul V2 al fazelor vechi romanice se caracterizează prin nespecializarea și permisivitatea spațiului preverbal, rezultând din posibilitatea de a găzdui orice tip de constituent și uneori constituenți multipli, și prin existența construcțiilor V1 cu diverse valori discursive în propoziții neinterogative. 3.1.4 Deplasare la C în structurile analitice Discuția de până în acest punct s-a concentrat mai ales (dar nu exclusiv) asupra accesării domeniului C de către
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
veche; Poletto 2014) Structurile de acest fel diferă de structurile dislocare a nucleului verbal (/ scrambling / interpolare), prezente în alte limbi romanice vechi, inclusiv româna veche (Dragomirescu 2013b, 2014, 2015a; v. §4 infra), în care se poate interpola orice tip de constituent, nu doar subiectul. Desigur, exemplele simple (fără clitice pronominale, adverbe care diagnostichează deplasarea verbului etc.) sunt parametric ambigue (v. Clark și Roberts 1993; Roberts 2007), fiind compatibile cu două analize sintactice: fie o analiză cu AUX-la-C de tipul celei discutate
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
5 Rezumat (i) Limbile romanice vechi sunt caracterizate de o gramatică V2 relaxată ale cărei principale caracteristici sunt următoarele: • spre deosebire de gramatica V2 strictă din limbile germanice, a cărei manifestare este deplasarea verbului în domeniul C asociată cu avansarea unui singur constituent la stânga verbului, gramatica V2 romanică se caracterizează prin deplasarea verbului, cealaltă operațiune (avansarea unui XP la stânga verbului) fiind frecventă, opțională și nu limitată la un singur constituent • natura opțională a celei de a doua reguli explică apariția frecventă a structurilor
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]