5,342 matches
-
al inițierii”. Acest verde este legat de smarald, piatra sacră a lui Hermes Trismegistul. El este autorul lucrării Tabula smaragdina, o adevărată „biblie a alchimiștilor”, arăta Constantin Bălăceanu Stolnici. Smaraldul este piatra sacră în care a fost sculptat Graalul, vas mitic al inițierii în miturile medievale și celtice. „în unele manuscrise (Sapientia veterum philosophorum), acest stadiu intermediar este simbolizat de un leu (Leo viridis).” b) cauda pavonis (coada păunului) - „este un produs multicolor care realizează pe fundul retortei o imagine precum
Sociologia religiilor: credințe, ritualuri, ideologii by Nicu Gavriluță () [Corola-publishinghouse/Science/610_a_1439]
-
lui Sainte-Beuve), care spunea: „O carte este produsul unui alt eu decât cel pe care-l manifestăm în obiceiurile noastre, în societate, în viciile noastre”. Dar acest „alt eu”, dacă nu e cel real, contingent, al scriitorului, este „un dublu mitic” al eului preauman, care se desprinde din opera lui. Astfel, B. nu se ocupă de biografia lui Arghezi, ci de opera lui, iar în măsura în care se referă la date biografice, le evaluează din perspectiva creației. Caietul albastru (I-II, 1998) cuprinde
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285586_a_286915]
-
camuflată, dar activă, a miturilor în lumea modernă. Încetând a mai fi ,,poveste sacră", ,,revelație primordială", ,,istorie exemplară", ,,model arhetipal" mitul continuă să fie activ în universul oniric, în imaginarul social, în visele, dorințele, fobiile și nostalgiile omului actual. Fantasmele mitice au fost deseori preluate, transpuse într-un registru ideologic, apoi activate propagandistic (inclusiv prin mijlocirea benzilor desenate) pentru eficienta manipulare și îndoctrinare a ,,omului nou" din cadrul fostei societăți socialiste multilateral dezvoltate românești. ( Ideea este excelent prezentată și argumentată de Gelu
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
-se pe figura eroului, cel care joacă ,,un rol central atât în mit cât și în banda desenată". Cel de-al doilea capitol are ca subiect predilect banda desenată. Ea este un element esențial al culturii de masă, camuflând secvențe mitice mai noi sau vechi, unele ancestrale. Ideea este foarte bine argumentată și în cuprinsul subcapitolului consacrat ,,Benzii desenate și culturii de masă" (pp. 126-140). Sunt foarte bine prezentate și aspectele tehnice privind evoluția benzii desenate, cât și specificul american, francez
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
conținutul) și care de cele mai multe ori trebuie tratate separat de către diversele teorii și specializări cu viziuni, instrumentar și mize nu arareori divergente.20 Dacă unele încercări au ajuns la rezultate notabile în direcția investigării originii, a funcției ori a subiectului mitic, realitatea dovedește că niciuna nu se preocupă de toate acestea simultan.21 Nu poate fi ignorată însă nici forma pe care o adoptă miturile, chiar dacă adesea este considerată irelevantă pentru conținut ori funcție; ea dă primele (și poate cele mai
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
interpret de mituri).31 Poeții, barzii, rapsozii, dar și preoții, au fost cei care au modificat și totodată sistematizat miturile marilor civilizații, chiar dacă nu în formă scrisă, dar aceasta nu înseamnă că aceste mitologii și-ar fi pierdut "substanța lor mitică" și că n-ar mai fi decât literaturi, ori că "tradițiile mitologice ale societăților arhaice n-ar fi fost remaniate de preoți și de barzi".32 Creatorul miturilor timpurii rămâne însă considerată "conștiința populară colectivă", "mintea umană luptând în masă
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
însă considerată "conștiința populară colectivă", "mintea umană luptând în masă cu misterele, încercând să facă pământul conștient de sine", chiar dacă anumite forme au fost creionate și modelate de către acești șamani, preoți, barzi sau poeți (ei înșiși dobândind rangul de figuri mitice, ca Homer ori Vyasa, cei care au convertit povestea umană generic valabilă în termenii calibrați pe propria lor cultură).33 " Într-un sens, creatorii de mit timpurii spuneau povești pe care conștiința colectivă deja le cunoștea. În aceste povești umanitatea
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
că grecii au hotărât așa acum douăzeci și cinci de secole" (mai cu seamă că nu cunoaștem nici un mit grecesc în contextul ritual care-i era propriu).35 Jean-Pierre Vernant, o voce de prim rang în studiul istoriei Antichității, notează că gândirea mitică greacă confundă domeniile naturii, al universului uman și al lumii forțelor sacre, glisând între aceste planuri și stabilind "un joc de corespondențe sistematice", practici pe care gândirea rațională se vede obligată să le respingă, eliminând acele "noțiuni polarizate și ambivalente
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
care modelează însuși pământul, teritoriul, conform unei ordini religioase, marcând o simbioză între oameni și glie, din care cei în cauză se considerau primii răsăriți, autohtoni.40 Mai mult, se reamenajează fostele monumente funerare miceniene în care se celebrează eroii mitici, fondatori, diferiți și față de zei (care sunt nemuritori), dar și față de oamenii de rând (mai mari decât aceștia, mai frumoși, și obligatoriu dublați de caractere puternice, fără de pată), fiind de cele mai multe ori zămisliți de împreunarea zeilor cu muritorii obișnuiți. Eroii
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
o relație directă cu supranaturalul, ceea ce propunea o căutare a mântuirii străină religiei oficiale, un posibil "șamanism grec".44 Chiar dacă mitologia nu trebuie confundată cu religia, nu orice mit căpătând dimensiune religioasă, este evident că orice religie comportă și dimensiuni mitice. "Una din erorile frecvente este identificarea religiei cu mitologia sau, și mai simplist, cu misticismul. Dar religia este una dintre stările de agregare cele mai vechi, cele mai răspândite și cele mai persistente ale conștiinței cosmice omenești, folosind o metodă
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
primelor manifestări ale unor elite care se dezinteresează de "istoria divină", de faptele zeilor, și ajunge să nu mai creadă în mituri (în miturile tradiționale, mai exact, deoarece, cum vom vedea ulterior, însăși negarea vehementă a mitului dezvăluie o atitudine mitică), formulând primele demitizări, subsumate unor investigații și speculații filozofice menite să treacă "dincolo" de faptele zeilor, în cosmogonie. Aceasta însă vine ca o confirmare a ideii că gândirea sistematică însăși își are originea în mitologie, filozofia continuând mitologia în temele
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
sens.47 Dacă lumea greco-romană consideră mitul o poveste fictivă, o fabulă, o minciună, primii teologi creștini se vedeau obligați să apere "istoricitatea" lui Cristos, să facă uz de toate strategiile discursive pentru a preîntâmpina încărcarea imaginii Sale cu atribute mitice. Creștinismul primitiv, însă, abundă în elemente mitice ("care nu pot exista"), preluând aspecte ritualice iudaice și păgâne din spațiul mediteranean, personalitatea unui eventual Isus istoric fiind cu repeziciune copleșită de mit, astăzi nefiind capabili să știm nimic despre viața acestuia
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
o poveste fictivă, o fabulă, o minciună, primii teologi creștini se vedeau obligați să apere "istoricitatea" lui Cristos, să facă uz de toate strategiile discursive pentru a preîntâmpina încărcarea imaginii Sale cu atribute mitice. Creștinismul primitiv, însă, abundă în elemente mitice ("care nu pot exista"), preluând aspecte ritualice iudaice și păgâne din spațiul mediteranean, personalitatea unui eventual Isus istoric fiind cu repeziciune copleșită de mit, astăzi nefiind capabili să știm nimic despre viața acestuia din punct de vedere strict istoric (după cum
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
eventual Isus istoric fiind cu repeziciune copleșită de mit, astăzi nefiind capabili să știm nimic despre viața acestuia din punct de vedere strict istoric (după cum remarca și teologul Rudolf Bultmann, preluat de către Mircea Eliade).48 Creștinismul însuși presupune o gândire mitică atâta timp cât reiterează periodic timpul fondator, timpul sacru, necorupt de istorie (al cărei adversar declarat se considera istoricul român al religiilor), prin ritualul imitării cristice, nucleul întregii doctrine creștine.49 "Un mare număr de zei și de eroi ucigători de balauri
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
au fost asimilate cu Fecioara Maria sau cu alte sfinte. S-ar putea spune că o parte din religia populară a Europei precreștine a supraviețuit, camuflată sau transformată, în sărbătorile calendarului și în cultul sfinților."50 Creștinismul popular prelungește gândirea mitică până în prezent, iar în Evul Mediu fiecare categorie socio-profesională vehiculează propriile mituri de origine: cavalerii prin ciclul arthurian, care sub "pojghița subțire de creștinism" ascunde un imens filon celtic, breslele, cărturarii, țăranii, trubadurii (cei care dau naștere mitului Femeii, care
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
grup, ori chiar pentru același, dar în alt moment sau context, își poate pierde pe deplin ponderea. Patrice Bidou exprimă o idee importantă când afirmă: "Dacă ulterior, pornind de la o stare de echilibru mereu ipotetic, "climatul" societății se schimbă, creația mitică procedează și ea la o reajustare a imaginilor la noul mediu geografic, social sau intelectual în care se găsește societatea. În astfel de momente de criză, când societatea este afectată, planurile i se răstoarnă, reorganizarea devine urgentă, ies la iveală
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
el însuși un mit, Tolkien și revalorificarea mitologiilor nordice care au generat o explozie mediatică în literatură, cinematografie sau industria IT, ori al benzilor desenate cu super-eroi, cu o forță de revitalizare ca în literatura SF, cu propriile sale elemente mitice ca hiperspațiul ori călătoria în timp sau cu mituri create de către știință, ca big-bangul sau atomul).77 "Străbatem o criză a sacrului, dezintegrarea unei bogate structuri simbolice, odinioară instituționalizată și astăzi efectiv consumată. Perfectul acord între subiect și obiect, care
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
participare la memoria și imaginarul comunitar".81 În ciuda evoluției științifice și tehnologice a umanității, zonele profunde ale spiritualității, misterele abisale, dacă putem să formulăm astfel în conceptele lui Vasile Lovinescu, se dovedesc a vehicula aceleași teme, simboluri și matrice: reprezentările mitice, legendele și povestirile superstițioase se plasează, mai mult decât alte categorii narative, "în zonele difuzului", după cum afirmă Ion Cuceu,82 informațiile de acest gen părând "să alcătuiască veșnice nisipuri mișcătoare la care formele de suprafață nu se repetă niciodată sau
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
ori nu va fi deloc", iar dacă pentru moment ea pare infirmată, rămâne totuși în picioare, deoarece nicăieri nu se spune ce fel de religie va adopta prezentul secol. În orice caz, aceasta/acestea va/vor integra și bogate filoane mitice, iar mitul are tot restul istoriei umane pentru a se manifesta. Așa cum spunea și Victor Kernbach, "orice generație umană trece prin situații-limită pe care trebuie să le depășească spre a-și asigura supraviețuirea ca specie: mitul este singura pârtie pe
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
îndeosebi grupurile recoltate dintre tineri sau dintre oamenii cu afinități ideologice și cu înclinații similare spre un grad oarecare de fanatism sau spre o formă de repulsie socială protestatară fără un obiect definit, mulțumindu-se prin urmare cu un ideal mitic, însă de anticipație, adică de mitologie utopică), acel grup își construiește mitologia în jurul unui nucleu afirmativ sau negativ care reprezintă pentru grup unica soluție existențială în momentul istoric dat; astfel, grupul se regăsește în cuprinsul unei mitologii colective care are
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
de ruptură, a "cataclismului personal" (scopul tehnicilor psihanalitice), ceea ce în societățile arhaice echivalează cu revenirea la origini, la matrice sau la haosul increatului, l-a inspirat, printre alții, pe Mircea Eliade în conturarea noțiunilor de "eternă reîntoarcere" și de "inconștient mitic": "inconștientul înfățișează structura unei mitologii personale. Se poate merge mai departe și afirma nu numai că inconștientul este "mitologic", ci și că unele din conținuturile sale sunt purtătoare de valori cosmice, altfel zis, că ele oglindesc modalitățile, procesele și destinele
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
mai importanți savanți care nu se mulțumesc cu plasarea mitului în societăți arhaice, "fără istorie", precum în antropologia clasică, și nici exclusiv în trecutul marilor civilizații (ori cel puțin non-europene), ci întrebuințează instrumentele teoretice și metodologice pentru a investiga aspectele mitice ale modernității. Să pornim de la definiția sa larg acceptată, cu o vastă carieră în lumea academică și nu numai, în care sacrul constituie nucleul conștiinței mitice. Savantul român mărturisește însă că o preferă pentru că este "cea mai puțin imperfectă", admițând
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
ori cel puțin non-europene), ci întrebuințează instrumentele teoretice și metodologice pentru a investiga aspectele mitice ale modernității. Să pornim de la definiția sa larg acceptată, cu o vastă carieră în lumea academică și nu numai, în care sacrul constituie nucleul conștiinței mitice. Savantul român mărturisește însă că o preferă pentru că este "cea mai puțin imperfectă", admițând că este imposibil a se găsi o singură definiție "susceptibilă să îmbrățișeze toate tipurile și toate funcțiunile mitului". Încercând să-i confere un grad cât mai
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
într-un plan supraomenesc, transcendent, absolut. Deși omul arhaic refuză ireversibilitatea timpului, recuperându-l prin repetiția ritualurilor, a gesturilor exemplare, contrar altor erudiți interesați de mit, Eliade afirmă că această situație nu este un obstacol în calea inovației, a creației mitice, nu e doar o formă rigidă, ci o "continuă cucerire a lumii", "transformarea mediului natural în peisaj cultural": "deși par sortite să paralizeze inițiativa omenească prin faptul că se înfățișează drept modele intangibile, miturile incită în realitate omul să creeze
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
creeze, deschid tot mereu noi perspective spiritului său inventiv. Mitul îi garantează omului că ceea ce el se pregătește să facă a mai fost făcut, îl ajută să alunge îndoielile pe care le-ar putea avea în ceea ce privește rezultatul întreprinderii sale. [...] Modelul mitic e susceptibil de aplicații nesfârșite".109 De-a lungul istoriei nu s-au creat mituri noi, continuă Eliade, ci s-au realizat doar variații în care un rol capital l-au jucat creatorii (șamanii, barzii), care în urma experiențelor religioase au
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]