7,832 matches
-
narativă la persoana întîi) și la celălalt capăt un narator a cărui lume este diferiră de aceea a personajelor (situația narativă auctorială). Aceste circumstanțe sînt prezentate schematic în diagrama privind cercul tipologic, de la sfîrșitul volumului. Acum putem conchide că, deși naratorul auctorial și cel la persoana întîi pot fi diferențiați în funcție de poziția lor față de lumea personajelor, aceștia nu pot fi diferențiați pornind de la relația lor cu aparatul transmiterii narative. Amîndoi sînt reprezentanți ai intermedierii narațiunii și nu au nici o legătură directă
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
lumea personajelor, aceștia nu pot fi diferențiați pornind de la relația lor cu aparatul transmiterii narative. Amîndoi sînt reprezentanți ai intermedierii narațiunii și nu au nici o legătură directă cu producerea operei, cu actul care generează lumea ficțională (intrigă, scenă, personaje și narator) ca imagini ficționale. Atît naratorul la persoana întîi, cît și naratorul auctorial sînt elemente ale structurii de suprafață a narațiunii. Ei își au originea în motivația fundamentală a oricărei narațiuni, și anume aceea de a face lumea ficțională să pară
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
fi diferențiați pornind de la relația lor cu aparatul transmiterii narative. Amîndoi sînt reprezentanți ai intermedierii narațiunii și nu au nici o legătură directă cu producerea operei, cu actul care generează lumea ficțională (intrigă, scenă, personaje și narator) ca imagini ficționale. Atît naratorul la persoana întîi, cît și naratorul auctorial sînt elemente ale structurii de suprafață a narațiunii. Ei își au originea în motivația fundamentală a oricărei narațiuni, și anume aceea de a face lumea ficțională să pară reală. Booth a creat sintagma
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
cu aparatul transmiterii narative. Amîndoi sînt reprezentanți ai intermedierii narațiunii și nu au nici o legătură directă cu producerea operei, cu actul care generează lumea ficțională (intrigă, scenă, personaje și narator) ca imagini ficționale. Atît naratorul la persoana întîi, cît și naratorul auctorial sînt elemente ale structurii de suprafață a narațiunii. Ei își au originea în motivația fundamentală a oricărei narațiuni, și anume aceea de a face lumea ficțională să pară reală. Booth a creat sintagma "retorică a disimulării" pentru a desemna
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
acest proces al estompării faptului că lumea ficțională își are originea în imaginația autorului 50. Probabil că de acum este limpede de ce a fost provocată o asemenea discuție amplă prin teza lui Hamburger potrivit căreia o funcție narativă, nu un narator, se poate discerne într-o situație narativă auctorială, în timp ce un narator personalizat este vizibil doar într-o situație narativă la persoana întîi. Prin această teză discuția trece de la stratul structurii de profunzime la acela al structurii de suprafață. Conceptul de
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în imaginația autorului 50. Probabil că de acum este limpede de ce a fost provocată o asemenea discuție amplă prin teza lui Hamburger potrivit căreia o funcție narativă, nu un narator, se poate discerne într-o situație narativă auctorială, în timp ce un narator personalizat este vizibil doar într-o situație narativă la persoana întîi. Prin această teză discuția trece de la stratul structurii de profunzime la acela al structurii de suprafață. Conceptul de funcție narativă aparține sferei structurii de profunzime, acelei sfere în relație
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
aparține sferei structurii de profunzime, acelei sfere în relație cu care trebuie clarificată, printre altele, problema legată de realizarea ficțiunii, în general, de modul în care geneza unui text ficțional narativ diferă de aceea a unei relatări nonficționale; conceptul de "narator la persoana întîi", așa cum este înțeles acesta de Hamburger 51, aparține, pe de altă parte, repertoriului descriptiv al structurii de suprafață, unde procesul de transmitere narativă devine vizibil pentru fiecare cititor. Această trecere de la un nivel al discuției la altul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
subliniază mai puternic în cea de-a doua ediție a variantei în limba germană a studiului intitulat Logik der Dichtung (Logica Literaturii), după ce numeroși critici au adus obiecții tezei potrivit căreia în narațiunea la persoana a treia nu apare nici un narator 52. La fel ca numeroase alte teze din această carte controversată, greșeala respectivă s-a dovedit a fi fructuoasă pentru naratologie, trimițînd discuția către distincția dintre cele două straturi structurale sugerată aici. Această distincție poate fi, la rîndul său, utilă
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
distincția dintre cele două straturi structurale sugerată aici. Această distincție poate fi, la rîndul său, utilă acolo unde rezultatele naratologiei lingvistice trebuie corelate cu acelea ale teoriilor narative literare. În acest punct aș vrea să menționez că discuția anterioară despre narator, despre dreptul acestuia de a da buzna în narațiune sau de a-l face pe cititor să creadă că s-a retras complet din ea aparține exclusiv spațiului structurii de suprafață al acesteia, în care narațiunea este transmisă cititorului, în
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
creadă că s-a retras complet din ea aparține exclusiv spațiului structurii de suprafață al acesteia, în care narațiunea este transmisă cititorului, în linia sugerată de prognoza frecvent citată emisă de Kayser acum mai bine de douăzeci de ani: "Moartea naratorului este moartea romanului"53. Spusele binecunoscute ale lui Joseph Warren Beach despre naratorul din romanul modern sînt, la rîndul lor, relevante în această privință: "Autorul iese. La o privire de ansamblu asupra romanului englezesc de la Fielding la Ford, lucrul care
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
suprafață al acesteia, în care narațiunea este transmisă cititorului, în linia sugerată de prognoza frecvent citată emisă de Kayser acum mai bine de douăzeci de ani: "Moartea naratorului este moartea romanului"53. Spusele binecunoscute ale lui Joseph Warren Beach despre naratorul din romanul modern sînt, la rîndul lor, relevante în această privință: "Autorul iese. La o privire de ansamblu asupra romanului englezesc de la Fielding la Ford, lucrul care vă va impresiona mai mult decît oricare altul este dispariția autorului ( = a naratorului
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
naratorul din romanul modern sînt, la rîndul lor, relevante în această privință: "Autorul iese. La o privire de ansamblu asupra romanului englezesc de la Fielding la Ford, lucrul care vă va impresiona mai mult decît oricare altul este dispariția autorului ( = a naratorului)"54. Niciuna dintre aceste afirmații nu are vreo legătură cu teza lui Hamburger privind structura de profunzime, potrivit căreia nu există nici un narator personalizat în genul ficțiunii în proză 55. Acest lucru trebuie subliniat aici, întrucît s-ar putea să
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Fielding la Ford, lucrul care vă va impresiona mai mult decît oricare altul este dispariția autorului ( = a naratorului)"54. Niciuna dintre aceste afirmații nu are vreo legătură cu teza lui Hamburger privind structura de profunzime, potrivit căreia nu există nici un narator personalizat în genul ficțiunii în proză 55. Acest lucru trebuie subliniat aici, întrucît s-ar putea să nu fi devenit destul de limpede în discuția detaliată referitoare la Logica lui Hamburger. Încă din vremea lui Spielhagen, s-a pus problema, în cadrul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în proză 55. Acest lucru trebuie subliniat aici, întrucît s-ar putea să nu fi devenit destul de limpede în discuția detaliată referitoare la Logica lui Hamburger. Încă din vremea lui Spielhagen, s-a pus problema, în cadrul unor discuții vehemente, dacă naratorului unui roman sau al unei povestiri ar trebui să i se permită să vorbească personal sau dacă acesta ar trebui să fie ținut la distanță într-o măsură cît mai mare. În teoriile din naratologia germană din anii '50, această
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
intens apreciată și frecvent reeditată Retorica romanului unui demers în care contrazice diversele dogme ce au luat naștere în urma discutării obiectivității prezentării. Booth respinge puternic cerințele excesive ale "obiectiviștilor" și "neutraliștilor" care vor să vadă că orice urmă a unui narator personalizat din romane și nuvele a fost ștearsă 57. Se pare că discuția despre rolul naratorului a urmat o direcție diferită în Anglia și America față de aceea din țările vorbitoare de limbă germană. Discuția germană despre "intruziunea" naratorului a fost
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
luat naștere în urma discutării obiectivității prezentării. Booth respinge puternic cerințele excesive ale "obiectiviștilor" și "neutraliștilor" care vor să vadă că orice urmă a unui narator personalizat din romane și nuvele a fost ștearsă 57. Se pare că discuția despre rolul naratorului a urmat o direcție diferită în Anglia și America față de aceea din țările vorbitoare de limbă germană. Discuția germană despre "intruziunea" naratorului a fost inițial condusă de Spielhagen și de opozanții săi, de pildă, într-un mod mai vehement și
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
a unui narator personalizat din romane și nuvele a fost ștearsă 57. Se pare că discuția despre rolul naratorului a urmat o direcție diferită în Anglia și America față de aceea din țările vorbitoare de limbă germană. Discuția germană despre "intruziunea" naratorului a fost inițial condusă de Spielhagen și de opozanții săi, de pildă, într-un mod mai vehement și mai greu de reconciliat decît în Anglia și America. Astfel, în studiul său care urmărește evoluția acestei discuții, John R. Frey a
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
controversei germane", în comparație cu "abordarea rezonabilă", temperată a majorității contribuțiilor englezești și americane 58. Totuși, se pare că ruta mai turbulentă a discuției germane a avut ca rezultat faptul că astăzi drepturile egale ale celor două stiluri narative, unul avînd un narator personalizat și celălalt obiectiv, dramatic sau "lipsit de narator", abia dacă mai reprezintă un motiv de controversă în teoria narațiunii din spațiul german, în timp ce în critica engleză încă există comentarii aprinse atît pro, cît și contra. De pildă, în 1967
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
englezești și americane 58. Totuși, se pare că ruta mai turbulentă a discuției germane a avut ca rezultat faptul că astăzi drepturile egale ale celor două stiluri narative, unul avînd un narator personalizat și celălalt obiectiv, dramatic sau "lipsit de narator", abia dacă mai reprezintă un motiv de controversă în teoria narațiunii din spațiul german, în timp ce în critica engleză încă există comentarii aprinse atît pro, cît și contra. De pildă, în 1967, suplimentul literar al revistei The Times a dedicat o
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
preluat această nemulțumire, probabil nu întru totul întîmplător, într-un capitol intitulat The Ideology of Being English, pentru a susține cauza naraiunii personalizate. Bergonzi rezumă ulterior situația aceasta după cum urmează: Reacția împotriva exilării dogmatice a autorului [Bergonzi se referă la narator] era inevitabilă și pare să fi început independent prin intermediul diferiților critici de la sfîrșitul anilor '60; notabile sînt prelegerea inaugurală a lui Kathleen Tillotson la Universitatea din Londra, The Teller and the Tale și cea a răposatului W.J. Harvey, The
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
spusă" (structura de suprafață). Nu este legitim să tratăm aceste două enunțuri: "o poveste care a fost spusă" și "[o] ficțiune [care ] a fost scrisă de cineva", ca și cum ar fi paralele, așa cum a făcut Bergonzi cea dintîi referindu-se la narator, iar cea de-a doua la ceea ce Hamburger numește funcție narativă. Strategiile narative ale structurii de suprafață sînt, desigur, legate de nivelurile mai profunde ale textului narativ prin limbaj și prin normele acestuia, însă nu sînt pe deplin determinate de
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
mod clar după actul de concepere a poveștii; acest lucru poate fi ilustrat, de pildă, cu ajutorul Caietelor lui James, după cum voi arăta în capitolul următor. Diferențierea celor două procese este, totuși, absolut necesară din considerente metodologice. Punctul de vedere și naratorul reprezintă astfel două dintre cele mai importante concepte pentru analiza procesului de transmitere într-o narațiune. Ambele se concentrează asupra aceluiași fenomen epic generic, intermedierea, însă fiecare pune accentul pe elemente diferite ale acestuia. Teoriile referitoare la punctul de vedere
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
importante concepte pentru analiza procesului de transmitere într-o narațiune. Ambele se concentrează asupra aceluiași fenomen epic generic, intermedierea, însă fiecare pune accentul pe elemente diferite ale acestuia. Teoriile referitoare la punctul de vedere insistă îndeosebi asupra necesității distingerii perspectivei naratorului de cea a personajelor ("să scoatem la lumină [...] prejudecățile și predispozițiile"61); teoriile privind naratorul, pe de altă parte, pun accentul pe relativitatea și pe modalitatea expunerii narative. Orice percepție, orice expresie a gîndirii naratorului își are originea într-un
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
fenomen epic generic, intermedierea, însă fiecare pune accentul pe elemente diferite ale acestuia. Teoriile referitoare la punctul de vedere insistă îndeosebi asupra necesității distingerii perspectivei naratorului de cea a personajelor ("să scoatem la lumină [...] prejudecățile și predispozițiile"61); teoriile privind naratorul, pe de altă parte, pun accentul pe relativitatea și pe modalitatea expunerii narative. Orice percepție, orice expresie a gîndirii naratorului își are originea într-un punct de vedere care poate fi definit mai mult sau mai puțin precis nu numai
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
îndeosebi asupra necesității distingerii perspectivei naratorului de cea a personajelor ("să scoatem la lumină [...] prejudecățile și predispozițiile"61); teoriile privind naratorul, pe de altă parte, pun accentul pe relativitatea și pe modalitatea expunerii narative. Orice percepție, orice expresie a gîndirii naratorului își are originea într-un punct de vedere care poate fi definit mai mult sau mai puțin precis nu numai în funcție de distanța sa temporală și spațială față de acțiune, ci și în funcție de gradul de înțelegere a întîmplărilor exterioare și interioare. Situația
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]