2,847 matches
-
un paradox. Nu există în lumea artelor un domeniu care să fi suscitat mai mult, de-a lungul timpului, spiritul polemic al teoreticienilor ca acela al dramaticului. Literatură și nonliteratură, text și reprezentare, cuvânt și mișcare, mască și emoție, timp scenic și timp reprezentat, teatrul sintetizează și dizolvă în sine o întreagă lume, aduce artele la un numitor comun, chiar dacă fiecare și-l revendică drept parte componentă. Teatrul se încadrează sferei mai largi a dramaticului, „o categorie suprateatrală, suprascenică, supraregizorală, suprahistrionică
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
poezia completă”, „o compunere simfonică unică”(Victor Hugo), o sinteză a genurilor care asigură permanență și flexibilitate literaturii. Pe de altă parte, dramaticul reprezintă un gen literar cuprinzând totalitatea operelor scrise sub formă de dialog și/sau monolog, destinate reprezentării scenice, un gen mimetic (Platon), deoarece înfățișează concret, palpabil, imaginea vieții trăite. După Lessing, este singura formă de artă având calitatea de a transforma semnele arbitrare ale limbajului în semne naturale. Considerat astfel, dramaticul se disociază de teatral și aparține în
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
decât un mijloc transparent, un mijlocitor care trebuie să redea textul. De altfel, ceea ce i se cere anume e voce frumoasă, dicțiune, frazare, căldură și pasiune recitativă, chestiunea întrupării ori a costumului, de pildă, nepunându-se cu necesitate, iar jocul scenic fiind necunoscut” . Prezentarea declamatorie a rolului este impusă și de faptul că tragedia clasică franceză (Corneille, Racine), de exemplu, este în versuri și impune o anumită solemnitate, evitându-se familiarul, văzut ca o adevărată trivialitate în artă. Acest retorism aservește
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
în sfera primatului textului. Teza naturalistă era cea a adevărului cu orice preț, evitându-se artificiul și simularea într-atât, încât se ajunge la un exces de adevăr. Tonul umflat, declamator, melodramatic se înlocuiește cu vorbirea naturală și cu mișcarea scenică absolut firească, actorul vrând să arate spectatorului că ce se întâmplă pe scenă se întâmplă exact la fel și în viață. Ca orice curent literar și artistic, însă, naturalismul obosește și el la un moment dat, reproșându-i-se tocmai
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
arată că omul nu poate fi instrument de artă sau mijloc de expresie artistică, așa cum socotea doctrina clasică, deoarece „Toată firea lui tinde spre independență, întreaga lui persoană arată în mod evident că n-ar putea fi folosită ca material scenic.” El propune dezrobirea teatrului de sub „tirania textului”, deoarece este chiar „întristător” acel spectacol în care un om exprimă gândirea altuia, în forma în care acesta a conceput-o, însă exhibând în public propria persoană. Craig recomandă actorilor un joc „deasupra
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
ailleurs ce recouvrement de la parole du moi par la parole de l′autre”. Fixând condițiile enunțării imaginare, didascaliile sunt în mod necesar ambigui: ele desemnează condițiile enunțării (mai ales coordonatele spațio - temporale), ale evenimentului ficțional, dar în același timp condițiile scenice. Rolul didascaliei este prin urmare dublu: ea este un text de regie cuprinzând toate indicațiile date de autor ansamblului de practicieni însărcinați să asigure existența scenică a textului său și, deopotrivă, un suport care permite lectorului să construiască imaginar fie
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
enunțării (mai ales coordonatele spațio - temporale), ale evenimentului ficțional, dar în același timp condițiile scenice. Rolul didascaliei este prin urmare dublu: ea este un text de regie cuprinzând toate indicațiile date de autor ansamblului de practicieni însărcinați să asigure existența scenică a textului său și, deopotrivă, un suport care permite lectorului să construiască imaginar fie un loc în lume, fie o scenă de teatru, fie amândouă în același timp. Materia de expresie a textului este lingvistică, pe când cea a reprezentării este
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
acustic), într-o țesătură de corespondențe între mai multe sisteme de semne. Pe de altă parte, codul trebuie adaptat condițiilor socioculturale în care este elaborată piesa, dat fiind faptul că un autor dramatic scrie pentru scena timpului său, pentru spațiul scenic și mijloacele tehnice care sunt posibile în epoca sa: coduri ale scenei, ale modului de joc, ale convențiilor sociale, etc. Există forme teatrale supuse unor coduri foarte precise și constrângătoare, în care fiecare semn (machiaj, gest, cuvânt etc.) are un
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
Sus). în teatrul contemporan, însă, codurile sunt mai puțin constrângătoare, „regulile de joc” devenind mai suple. Oricum, mesajul teatral poate fi decodat printr-o multitudine de coduri : lingvistice, perceptive (vizuale, auditive, olfactive, termice etc.) socio-culturale, precum și coduri specific teatrale (spațiu scenic, joc, lumini etc.) ceea ce permite, paradoxal, să fie înțeles și de cel care nu posedă toate codurile: o piesă de teatru poate fi înțeleasă ți de cel care nu înțelege limba, aluziile naționale sau locale, codul cultural mitologic complex din
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
compun prozodia textului dramatic sunt intonația, accentul, cantitatea, cezura, oprirea, pauza, suflul, timbrul vocii, exclamația. Un critic modern, M. Robert Champigny, definește opera dramatică drept un ansamblu de gesturi, dominant verbale, destinate a fi apreciate estetic cu ocazia unei reprezentări scenice („Une oevre dramatique, ou pièce de thèatre est un ensemble de gestes, a dominante verbale, destiné a être apprecié esthetiquement a l′occasion d′une representation scènique”). Un alt teoretician, Marcel Cohen, consideră că limbajul vorbit, perceptibil cu urechea, se
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
vizibile, în același timp, toate locurile de desfășurare a acțiunii - avea să fie la modă până la începutul veacului al XVII-lea. Odată cu apariția canoanelor clasice, însă, începând din 1630, și grație recomandărilor insistente de respectare a regulilor unității spațiale, ambianța scenică s-a simplificat la maximum, până la neverosimil. Oricum, regula n-a fost respectată nici în teatrul secolului al XVIII-lea. Din secolul al XIX-lea, mașinăriile, scenele turnante, intervalele dintre acte au permis variația elementelor de decor.” Forma însăși a
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
personajului, indicate de autor în paranteze sau imaginate de actor. Se adaugă și cazurile în care sentimentele de moment ale actorului sunt în contradicție cu cele pe care ar trebui să le simtă personajul, de unde un șir întreg de conotații scenice. Pe de altă parte, ne-spusul cuprinde și elementele a căror caracteristică este de „a fi spuse”: presupozițiile și subînțelesurile. Dificultatea apare în momentul în care universul enciclopedic al emițătorului (actor) și al receptorului (spectator) s-au schimbat, la fel
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
s-au schimbat, la fel și contextul socio-cultural, încât ne spusul nu va mai face parte din ceea ce toată lumea știe sau din ce este de la sine înțeles. Or, dacă el nu mai este perceput, vor trebui să se găsească mijloacele scenice pentru a-l prezenta, pentru a-l face perceptibil. De multe ori, dialogul este înlocuit de gest, știut fiind că, în trecut, excesul locvacității lustruite în teatrul de bulevard a dus la creșterea rezervei față de cuvânt și a amplificat rolul
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
fie pură expansiune a eului în stare de nestăpânire sau de slabă stăpânire de sine (angoasă, speranță, vis, beție, nebunie), fără destinatar, chiar imaginar”, este „monologul modern, care închide personajul în subiectivitatea unui trăit fără transcendență, nici comunicare.” . Monologul propriu-zis (scenic) este destinat unui personaj sau unui grup de personaje, cu intenția clară de a fi receptat. El se poate realiza ca discurs, declarație, confesiune sau narare orală a unei întâmplări. Indicii gramaticali ai acestei forme de monolog dramatic sunt comuni
Inter-, pluri- şi transdisciplinaritatea - de la teorie la practică 1 by Mihaela Doboş () [Corola-publishinghouse/Memoirs/427_a_1356]
-
se spune că repetițiile cu Esrig erau adevărate ore de actorie. În rest, se repeta pentru a se ajunge mai repede pe scenă, pură treabă de profesioniști calculați și reci, care vorbesc, fără să creadă ceea ce spun, despre transă, adevăr scenic și alte asemenea prostii. La mine, la Masca, am încercat să introduc stilul de cercetare teatrală, dar nu a mers decât o bucată de vreme. La scurt timp i-a luat caracterul pe dinainte pe unii dintre actori; nu am
[Corola-publishinghouse/Imaginative/2164_a_3489]
-
ca În majoritatea celorlalte debuturi, ci o rafinată Întoarcere În melodrama antebelică, haloul sensibilității educate și aparent vetuste, somată de marea temă, niciodată vetustă, a iubirii și a artei. Publicul adunat la Brăila frapa printr-o teatralitate care depășea evenimentul scenic: audiența venită din capitală oferea un spectacol Încă mai extravagant decât premiera. Exotica figurație din foaierul hotelului amesteca de-a valma foști ilegaliști comuniști și foști deținuți politici anticomuniști, bătrâni poeți proletcultiști și tineri scriitori „onirici”, respectabile cucoane de lume
[Corola-publishinghouse/Imaginative/2122_a_3447]
-
și zic: Sunteți foarte amabil că spuneți asta. Nu, te rog, răspunde el. Nu vreau doar să-ți fac un compliment. Ești o actriță foarte bună. Îmi spune că a văzut spectacolul de cel puțin opt ori. Îmi imită mișcările scenice, se întoarce și face câțiva pași - e scena mea de intrare. Îmi ridică moralul. Nu mă pot abține să nu râd. E un tip amuzant. Odată, rochia dumitale de satin s-a agățat de un obiect din decor, zice el
[Corola-publishinghouse/Imaginative/1921_a_3246]
-
avut nici un prilej să o fac, decât atunci când ne-am aflat la vreo două sute de yarzi de sediul miliței. În acel moment, am fugit și am alergat în câmp. Mai târziu, când Doamna Mao devine producătorul executiv al tuturor producțiilor scenice din China, ea comandă un episod închinat scenei pe care o aude azi. Eroul evadează în drum spre locul de execuție. Scapă și aleargă în câmp, se ascunde pe o insuliță din mijlocul unui lac înconjurat de ierburi înalte. Titlul
[Corola-publishinghouse/Imaginative/1921_a_3246]
-
într-o uniformă nou-nouță, Doamna Mao Jiang Ching ține un discurs împotriva „Raportului”. Este pentru prima oară în viața ei când ține o ședință la care participă înalți demnitar ai statului și oameni din forțele armate. Trece prin experiența tracului scenic. Însă este încrezătoare. După aceea, ea îl informează pe Mao despre ceea ce a făcut. El o felicită. Din acel moment, Lin Biao și Doamna Mao Jiang Ching se vizitează unul pe altul în mod frecvent. Ei alcătuiesc o alianță, ca să
[Corola-publishinghouse/Imaginative/1921_a_3246]
-
naturală), el organizează săptămâni întregi de seminarii pentru a-i educa pe actori și pe conducătorii de trupe. Pentru ca orchestra să cânte amestecul lui de instrumente occidentale și orientale, el demonstrează armonia cântând aranjamentele orchestrale separat și laolaltă. Ia timpul scenic acordat personajului masculin și-l consacră personajelor feminine. Și, în cele din urmă, nu mai sunt decât eroine. Când îi sunt prezentate noile producții, ea este profund impresionată și adânc mișcată. În multe feluri, simte că el este un suflet-pereche
[Corola-publishinghouse/Imaginative/1921_a_3246]
-
Miriam Cuibus, atunci „actorii au părăsit scena cu ochii În lacrimi” (p.201). Ca și compatriotul nostru Caragiale, ghinionist În seara premierelor pieselor sale, Flaubert va face teatru În viață. Dacă Însă Ion Luca a avut parte, ulterior, de succese scenice autentice, autorul Doamnei Bovary se va resemna să exerseze scriitura cu voce tare a lui Roland Barthes sau teatrul crud al scriiturii”p.205). În final, după ce elucidează chestiunea bovarică În literatură, cum ne și așteptam, actrița propune aplicații ale
Jurnal teatral, 4 by Bogdan ULMU () [Corola-publishinghouse/Imaginative/1599_a_2908]
-
o carte care, pentru un om de teatru, nu poate fi una oarecare : conține date seci (premiere, distribuții ), laconice amintiri din copilărie (Vaslui) , apoi amintiri din Conservator, un film al ascensiunii artistei, o trecere În revistă a marilor sale creații scenice. Întîlniri epocale, ecouri În rîndul publicului, opinii ale criticii. Evenimente istorice dramatice. Jocuri de culise dezagreabile. Finalul este trist, Aglae Pruteanu suferind pe motiv de pensionare prematură și, În ultimele rînduri, chiar privind oarecum /senină, resemnată, drumul ineluctabil „care duce
Jurnal teatral, 4 by Bogdan ULMU () [Corola-publishinghouse/Imaginative/1599_a_2908]
-
profitabil pentru noi toți :”Poate, din cînd În cînd, e util să ai mai puține idei regi zorale...”(275). Da, căci la Metropolitan, montînd Faust, a deranjat prin excesul de idei; directorul i-a respins o bună parte a soluțiilor scenice, pe ton de deranjantă autoritate :” De la optsprezece ani, cînd făceam armata la Caracal, nu mi se mai vorbise așa”(p.362). Deci, după o perioadă infernală de lucru, În timpul unor proiecte care apăreau avalanșant, cenzuratul meditează :” CÎt de important e
Jurnal teatral, 4 by Bogdan ULMU () [Corola-publishinghouse/Imaginative/1599_a_2908]
-
care fac musical cu dezinvoltură, la fel cum pot juca Cehov sau Strindberg. Și cred că americanii adulați de anonim ar trebui să vadă trupa lui Puric, teatrul lui Mălaimare, ori montările lui Răzvan Mazilu, ca să-nvețe și ei mișcare scenică... Din Evenimentul Zilei, din 7 iunie 2009, aflăm că Livada de vișini e „un spectacol emoționant despre soarta intelectualilor din Rusia”. Așa să fie? Dar cîți intelectuali sunt În piesa lui Cehov, bre?...Din cîte știu eu, doar unul - și
Jurnal teatral, 4 by Bogdan ULMU () [Corola-publishinghouse/Imaginative/1599_a_2908]
-
Olga Tudorache, Laura Avarvarei, Marlene Duduman... În jurnalul lui Pericle Martinescu găsesc o Însemnare exemplificatoare pentru prejudecățile unor inte lectuali rafinați, dar lipsiți de exercițiul lecturii, ori vizionării dramaturgiei. Se zice, uneori, cutare n-are organ pentru teatru În sens scenic. E și cazul de față. Ieșind de la o premieră cu Mizantropul, distinsul cărturar mărturisește : „N-am bănuit că Mizantropul ar putea să mă sfîșie atît de mult, ca o simfonie. Îl consideram pe Molière ... Molière!”. Mulți cred că și Tartuffe
Jurnal teatral, 4 by Bogdan ULMU () [Corola-publishinghouse/Imaginative/1599_a_2908]