326 matches
-
paleontologii darwiniști, consecințe ale distrugerii verigilor intermediare. Lungi perioade de stază (stasis) sunt „punctate“ de perioade scurte de prefaceri, care sunt rapide la scară geologică. Unii cercetători ai evoluției speciilor au contestat că noua interpretare ar reprezenta o îndepărtare de darwinismul strict. După ei, acceptarea „echilibrelor punctuate“ nu ar reprezenta decât o expresie mai clară a ideii că evoluția speciilor are loc în mod treptat în timp biologic și brusc în timp geologic. Nu aceasta a fost și părerea celor care
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
de la gene până la specii. Dată fiind dezvoltarea pe care au cunoscut-o până în zilele noastre discipline ca biologia moleculară, genetica sau ecologia, este firesc ca înțelegerea acțiunii selecției naturale să difere de cea pe care a putut-o avea Darwin. „Darwinismul strict este o teorie cu un singur nivel pentru interpretarea bogăției ierarhice a naturii. Critica majoră a celor ce susțin astăzi existența unor niveluri ierarhice ale cauzalității reprezintă, prin urmare, o provocare fundamentală pentru un postulat esențial al sistemului lui
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
faptice. Iată și concluzia lui Gould: „Dacă cauzele și mecanismele declanșatoare de extincții în masă se dovedesc a fi generale sau cel puțin predominante în frecvență relativă, atunci acest fenomen macroevolutiv va reprezenta o provocare pentru premisa extrapolaționistă crucială a darwinismului, dovedindu-se mai frecvent, mai rapid, mai intens și mai diferit în efecte decât poate permite biologia darwiniană (și geologia lui Lyell).“ Ceea ce distinge, în primul rând, abordarea lui Gould și Eldrege față de cea a cercetătorilor evoluției care își prezintă
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
de tipuri de organisme atât de diferite unele de altele, încât fiecare tip poate fi socotit o încrengătură separată. Gould subliniază că de atunci evoluția vieții pe pământ nu a produs tipuri fundamental noi de organizare. Armonizarea acestor descoperiri cu darwinismul ortodox al epocii s-a izbit de mari dificultăți. O apreciere asemănătoare poate fi făcută cu privire la acele schimbări ale ambianței care au produs dispariția dinozaurilor și a aproximativ jumătate din animalele marine nevertebrate, precum și dezvoltarea explozivă a mamiferelor care i-
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
diferite medii culturale, filozofice, teologice și științifice, cu teoria lui Darwin au fost asociate lucruri dintre cele mai diferite. Iată doar câteva indicații în acest sens. Oameni a căror viziune asupra lumii este modelată de mari tradiții religioase pot percepe darwinismul drept un atac îndreptat împotriva convingerilor lor fundamentale. Cercetătorii și filozofii care văd în lumea vie în primul rând armonia și expresia unei tendințe lăuntrice spre perfecțiune crescândă vor fi izbiți și contrariați de explicația darwiniană a adaptării ca rezultat
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
vedere că noile cercetări ar fi infirmat teza lui Darwin potrivit căreia selecția naturală reprezintă mecanismul principal al evoluției. În ultima sa carte, publicată în 2004, Ernst Mayr scria: „Deși Darwin a prezentat cu multe detalii principiile de bază ale darwinismului în 1859, în Originea speciilor, au fost necesari încă 80 de ani pentru ca biologii să accepte pe deplin darwinismul.“ Expresia „pe deplin“ semnifică aici acceptarea selecției naturale ca principal mecanism al evoluției. Observația importantă este că ascendența comună și selecția
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
În ultima sa carte, publicată în 2004, Ernst Mayr scria: „Deși Darwin a prezentat cu multe detalii principiile de bază ale darwinismului în 1859, în Originea speciilor, au fost necesari încă 80 de ani pentru ca biologii să accepte pe deplin darwinismul.“ Expresia „pe deplin“ semnifică aici acceptarea selecției naturale ca principal mecanism al evoluției. Observația importantă este că ascendența comună și selecția naturală sunt idei logic independente, că susținerea celei dintâi nu implică acceptarea celei din urmă. Considerând lucrurile în mare
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
mod egal și pe deplin de neîmpăcat cu noțiunea degradantă a originii animale a celui care a fost creat după chipul lui Dumnezeu...“ Iar teologul protestant american Charles Hodge se exprima încă și mai clar în cartea sa What is Darwinism?, publicată în 1874, scriind că „negarea proiectului în natură înseamnă, de fapt, negarea lui Dumnezeu“. Logica acestei poziții este simplă: deoarece teoria lui Darwin conduce la unele concluzii incompatibile cu ceea ce se consideră a fi fundamente ale credinței creștine, ea
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
teoria lui Darwin a fost revendicată atât de gânditori liberali, de adepți ai naturalismului și materialismului, cât și pentru a susține eugenia sau supremația rasei ariene, poate fi important să se distingă știința darwiniană de ceea ce s-a numit adesea„darwinism“. Se poate, cred, arăta că cel puțin unele din aceste reacții, adesea vehemente și pasionale, se explică prin perceperea teoriei drept o sfidare la adresa unor idei și reprezentări dintre cele mai profund înrădăcinate în tradiția gândirii occidentale: pe de o
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
temă mereu reluată în acel dialog al surzilor pe care îl reprezintă adesea controversele dintre reprezentanți ai culturii umaniste și ai celei științifice. Să ne gândim, de exemplu, la Bernard Shaw. În cartea sa Back to Mathuselah (1922), el respingea darwinismul, în care vedea o justificare a egoismului și brutalității, preferând poziția neolamarckișilor, deoarece aceștia recunoșteau moștenirea caracterelor dobândite, ceea ce ar susține motivația pentru autoperfecționare. Mai târziu, în 1949, Shaw a arătat înțelegere pentru combaterea neodarwinismului în Uniunea Sovietică. Neodarwinismul, susținea
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
Gregor Mendel, Augustus Weismann și Thomas Morgan, și principiul darwinian al selecției naturale. În aceeași perioadă, în Uniunea Sovietică, un grup condus de agronomul Trofin Denisovici Lîsenko contesta geneticii dreptul la existență ca știință în numele a ceea ce s-a numit „darwinismul creator sovietic“. „Cazul Lîsenko“ ilustrează, probabil mai bine decât oricare altul, ravagiile pe care le poate produce ștergerea oricărei distincții dintre cercetarea științifică și ideologie. În cercetarea științifică prestigiul poate fi câștigat doar prin realizări recunoscute de comunitatea disciplinară, la
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
că fără acordul și încurajarea autorităților, a lui Stalin însuși, nu s-ar fi putut debita asemenea enormități. Ținând seama de faptul că aprecierea oficială a operei lui Darwin era preponderent pozitivă, grupul Lîsenko a decis să-și intituleze orientarea - „darwinism creator“. În realitate, grupul susținea puncte de vedere incompatibile cu bazele teoriei lui Darwin. Cele mai importante dintre acestea erau afirmarea rolului activ direct al mediului în schimbarea caracterelor organismelor, transmiterea ereditară a caracterelor dobândite, contestarea suprapopulației, a luptei pentru
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
ereditare a modificărilor de caracter pe care indivizii le pot suferi în cursul vieții a reprezentat o grea lovitură pentru neolamarckiști. Ernst Mayr semnala că termenul neodarwinism a fost introdus în 1894 de americanul George J. Romanes pentru a desemna darwinismul revizuit, care a rezultat prin acceptarea de către adepții ortodocși ai lui Darwin a imposibilității transmiterii ereditare a caracterelor dobândite de organism în timpul vieții. Credibilitatea științifică a neolamarckismului a fost tot mai mult erodată. După 1950, biologia moleculară a produs o
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
speciilor prin acumularea treptată a unor variații mici, datorită acțiunii selecției naturale. Deoarece Lamarck fusese și el un gradualist, geneticienii care adoptaseră saltaționismul s-au delimitat net de neolamarckism. În această perioadă, s-a vorbit în mediile științifice de „eclipsa darwinismului“. Pentru unii cercetători, teoria evoluției speciilor centrată pe ideea selecției naturale părea să fie moartă. În curând s-a văzut însă că asemenea verdicte au fost pripite. Începând încă din deceniul al doilea, noi cercetări genetice, făcute în laboratorul lui
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
primei macromolecule care se înmulțește singură“. Iar acțiunea principiului selecției naturale el o înfățișează drept „un poces algoritmic“. Caracterizând „raționarea adaptativă“ drept „inima și sufletul biologiei evoluției“, Dennett afirmă că a o deplasa din locul ei central „ar însemna prăbușirea darwinismului, a tuturor științelor vieții și a medicinei“. Într-un mod asemănător s-a exprimat și Dawkins. El a încheiat un articol, intitulat în mod semnificativ Darwinism universal, cu următoarele precizări: „Punctul meu de vedere general este că există o constrângere
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
evoluției“, Dennett afirmă că a o deplasa din locul ei central „ar însemna prăbușirea darwinismului, a tuturor științelor vieții și a medicinei“. Într-un mod asemănător s-a exprimat și Dawkins. El a încheiat un articol, intitulat în mod semnificativ Darwinism universal, cu următoarele precizări: „Punctul meu de vedere general este că există o constrângere care limitează, impusă tuturor speculațiilor asupra vieții în univers. Dacă o formă a vieții prezintă complexitate adaptativă, atunci ea trebuie să posede și un mecanism al
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
bază al explicației darwiniene nu ar fi fost testat și nici nu poate să fie testat experimental. „Dacă știința experimentală nu poate stabili acest mecanism și dacă săpăturile de fosile nu pot găsi strămoși comuni și verigile care lipsesc, atunci darwinismul, ca teorie empirică, trebuie declarat un eșec.“ Ca explicație a organismelor complexe și a apariției speciilor, teoria ar fi o „pură speculație filozofică“. Este adevărat că microevoluția constituie „un fapt“, dar acest fapt nu are nici un fel de implicații teologice
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
în această privință, din partea finală a lucrării citate: „Pe scurt, creația divină, fie instantanee, fie în forma evoluției ghidate, se adaugă la lista celorlalte teorii despre care am vorbit în acest capitol. Toate par, la o privire superficială, alternative la darwinism, a cărui validitate poate fi testată făcând apel la dovezi. La o analiză mai atentă, se dovedește că nici una din ele nu e, de fapt, un rival al darwinismului. Teoria evoluției prin selecție naturală cumulativă e singura teorie cunoscută care
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
în acest capitol. Toate par, la o privire superficială, alternative la darwinism, a cărui validitate poate fi testată făcând apel la dovezi. La o analiză mai atentă, se dovedește că nici una din ele nu e, de fapt, un rival al darwinismului. Teoria evoluției prin selecție naturală cumulativă e singura teorie cunoscută care poate în principiu explica existența complexității organizate.“ Premisa explicită a argumentelor lui Dawkins este că ceea ce ne oferă marile tradiții religioase, atunci când vorbesc despre originea universului și a ființelor
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
că știința darwiniană a fost ilustrată de personalități cu convingeri religioase, atee sau de cercetători care s-au declarat agnostici, Gould a făcut odată observația ironică, dar pertinentă, că „fie jumătate din colegii mei sunt grozav de proști, fie știința darwinismului este pe deplin compatibilă cu credințe religioase convenționale și, în egală măsură, compatibilă cu ateismul“. Impresia că am putea ajunge de la știința darwiniană a evoluției la ateism printr-un demers simplu și liniar se bazează pe confundarea rezultatelor cercetărilor științifice
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
îl concepe pe Dumnezeu drept o ființă inactivă plasată într un colț îndepărtat al universului, scria: „Știința l-a împins pe Dumnezeul deist tot mai departe, iar în momentul în care El va fi cu desăvârșire împins afară, a apărut darwinismul, care, sub deghizarea unui dușman, a îndeplinit opera unui prieten.“ Exprimarea merită atenție. Impresia atât de răspândită până în zilele noastre că știința darwiniană nu ar putea conviețui cu credința creștină este apreciată drept înșelătoare. Presupusul inamic ar fi, în realitate
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
discuție pertinentă a relației dintre știința darwiniană și credința religioasă. Referindu-se la relația dintre știința darwiniană și religie, un cunoscut filozof contemporan al științei scria recent într-un text ce încearcă să prezinte un bilanț al pozițiilor și discuțiilor: „Darwinismul este una din cele mai însemnate și stimulatoare idei cunoscute de omenire. El este întotdeauna provocator; nu este întotdeauna în mod necesar amenințător.“ Concluzia care se desprinde din toate cele de mai sus este că știința darwiniană poate reprezenta o
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
că idealul european al unei societăți care garantează o viață decentă pentru toți este perimat, și ar trebui să fie înlocuit de o societate “competitivă” în care doar cei mai adaptați și mai puternici să supraviețuiască. Această formă brutală de darwinism social este opusul valorilor democratice ale Uniunii Europene așa cum le-am adoptat cu entuziasm în ultimii douăzeci de ani. Acestea sunt doar câteva dintre evenimentele recente care au făcut să explodeze în iarna trecută demonstrații civice în peste 60 de
Apel anti-Băsescu al intelectualilor români () [Corola-journal/Journalistic/43473_a_44798]
-
intenții de propagandă antireligioasă; 2) de combatere a lui Dawkins în cîteva din ideile sale predilecte. La primul punct, autorii pun accentul pe o trăsătură obligatorie a științelor naturale, aceea că ele nu oferă o viziune asupra universului și că darwinismul e neutru sub unghi religios. Cu alte cuvinte, selecția naturală nu încurajează nici viziunea religioasă și nici pe cea atee. De aici decurge a doua trăsătură: există o limită a științei pe care nu o poate încălca decît cel care
Cruciatul veninos by Sorin Lavric () [Corola-journal/Journalistic/5615_a_6940]
-
de crud ca față de ceilalți. Rezultatul este aerul impasibil cu care trece sub lupă fiecare autor asupra căruia se oprește, minei reci adăugîndu-i-se asprimea unui jargon analitic pe care îl mînuiește cu mișcări sigure. De aceea, profesorul Flonta scrie despre darwinism cum scrie despre creștinism, cu rigoarea rece a unui comentator care, interzicîndu-ș i preferințele sau simpatiile, caută calitățile sau cusururile doctrinei. Pare un exeget de limfă scorțoasă care nu e animat de cauze personale, ci de o voință draconică de
În umbra lui Darwin by Sorin Lavric () [Corola-journal/Journalistic/5839_a_7164]