6,372 matches
-
că, adesea, așa cum o demonstrează și exemplele, ele se întrepătrund. Dihotomia stil/ subiect vizează separația între nobil și vulgar; iar dacă genurile nobile sunt reprezentate prin epopee și tragedie (subiect nobil în stil nobil), genurile comice includ comedia sau povestirea comică (subiect vulgar în stil vulgar). Cea de-a doua ramură a tabelului reține travestiul burlesc (subiect nobil în stil vulgar) și îi alătură parodiile, însumând parodia strictă și pastișa eroi-comică (subiect vulgar într-un stil nobil). La acest nivel, parodia
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
61, care scoate la iveală, din atât de complexa lume a parodiei, acei indici informaționali ce personalizează la maxim fenomenul literar în discuție: funcțiile parodiei, legătura dintre parodie și obiectul parodiat, dar și modul în care legătura dintre parodie și comic (deci conexiunea ei cu mecanismul psihic ce stârnește, în orizontul de așteptare al cititorului, râsul) este asigurată, în roman, prin permanența eroului comic. Mergând pe linia deschisă de Th. Verweyen în a sa Eine Theorie der Parodie ("A înțelege parodia
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
funcțiile parodiei, legătura dintre parodie și obiectul parodiat, dar și modul în care legătura dintre parodie și comic (deci conexiunea ei cu mecanismul psihic ce stârnește, în orizontul de așteptare al cititorului, râsul) este asigurată, în roman, prin permanența eroului comic. Mergând pe linia deschisă de Th. Verweyen în a sa Eine Theorie der Parodie ("A înțelege parodia nu ca imitație critică a sujeturilor literare, ci ca referință critică la receptarea lor ca paradigme ale interacțiunii comunicative"62), Jauss se arată
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
mai mult sau mai puțin explicit definite". Totuși, pentru ca o operă literară să fie înțeleasă drept parodie, se așteaptă un grad de cultură ridicat din partea receptorului; comicul parodic are o cu totul altă raportare la cititor decât celelalte ramificații ale comicului, dacă ne gândim numai la faptul că nu orice lector dispune de capacitatea să reconstituie normele codului de comportament cavaleresc bazându-se pe "maimuțărerile" din Don Quijote. "Savoarea comicului parodic depinde inevitabil de cultura literară a receptorului, în măsura în care și cititorul de
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
are o cu totul altă raportare la cititor decât celelalte ramificații ale comicului, dacă ne gândim numai la faptul că nu orice lector dispune de capacitatea să reconstituie normele codului de comportament cavaleresc bazându-se pe "maimuțărerile" din Don Quijote. "Savoarea comicului parodic depinde inevitabil de cultura literară a receptorului, în măsura în care și cititorul de mai târziu va putea reconstitui idealurile și normele astfel negate", observă Jauss. Permanența eroului comic (chiar definirea lui ca atare implică o comparație între parodie și obiectul parodiat
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
reconstituie normele codului de comportament cavaleresc bazându-se pe "maimuțărerile" din Don Quijote. "Savoarea comicului parodic depinde inevitabil de cultura literară a receptorului, în măsura în care și cititorul de mai târziu va putea reconstitui idealurile și normele astfel negate", observă Jauss. Permanența eroului comic (chiar definirea lui ca atare implică o comparație între parodie și obiectul parodiat, întrucât "cine nu știe sau nu află ceea ce neagă un anumit erou comic nici nu-l va găsi, desigur, comic"65) e asigurată, drept urmare, de simpatia pe
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
mai târziu va putea reconstitui idealurile și normele astfel negate", observă Jauss. Permanența eroului comic (chiar definirea lui ca atare implică o comparație între parodie și obiectul parodiat, întrucât "cine nu știe sau nu află ceea ce neagă un anumit erou comic nici nu-l va găsi, desigur, comic"65) e asigurată, drept urmare, de simpatia pe care cititorul o încearcă față de acesta, întrucât e un personaj umanizat în bună parte grație defectelor, nu cade pradă distanțării glaciale pe care o promovează eroicul
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
normele astfel negate", observă Jauss. Permanența eroului comic (chiar definirea lui ca atare implică o comparație între parodie și obiectul parodiat, întrucât "cine nu știe sau nu află ceea ce neagă un anumit erou comic nici nu-l va găsi, desigur, comic"65) e asigurată, drept urmare, de simpatia pe care cititorul o încearcă față de acesta, întrucât e un personaj umanizat în bună parte grație defectelor, nu cade pradă distanțării glaciale pe care o promovează eroicul epopeic. Trăsătura fundamentală care face dintr-un
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
încearcă față de acesta, întrucât e un personaj umanizat în bună parte grație defectelor, nu cade pradă distanțării glaciale pe care o promovează eroicul epopeic. Trăsătura fundamentală care face dintr-un roman o parodie este deci transformarea eroului într-un erou comic (antierou, în unele cazuri), ipostază degradată a perfecțiunii și idealizării operelor "cu specific nobil". Fapt realizabil în două moduri, care, departe de a fi net diferite, apar, în anumite opere parodice, drept complementare: "[...] transformarea eroului serios într-unul comic are
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
erou comic (antierou, în unele cazuri), ipostază degradată a perfecțiunii și idealizării operelor "cu specific nobil". Fapt realizabil în două moduri, care, departe de a fi net diferite, apar, în anumite opere parodice, drept complementare: "[...] transformarea eroului serios într-unul comic are două variante fundamental diferite după cum rezultă din degradarea unui ideal eroic până la a se converti în opusul său sau din înnobilarea elementului corporal al naturii umane"66. Primul caz poate fi reprezentat de interesul suscitat de E.T.A. Hoffmann
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
cărți dintr-o strategică plăcere a textului. După o scrutare teoretică a conceptului, vom constata că în modernitate majoritatea teoriilor plasează parodia în vecinătatea burlescului sau a ironiei, îmbogățind-o cu o întreagă paletă de nuanțe care originează în vecinătatea comicului pur, pentru ca ulterior să o asocieze ludicului sau metaficțiunii, scriitorii fructificând orizonturile de regenerare intrinsecă a artei literare deschise de aceasta. În Antichitate însă, opinia general împărtășită nu acoperea și un sens pozitiv, parodia nu era invocată laudativ. Dimpotrivă, la
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
literare deschise de aceasta. În Antichitate însă, opinia general împărtășită nu acoperea și un sens pozitiv, parodia nu era invocată laudativ. Dimpotrivă, la începuturile sale pare să fi fost privită condescendent de către primii teoreticieni. Iat-o definită drept un gen comic minor, meritând o dezbatere amănunțită cu precădere în ceea ce privește etimologia sa și o prezentare detaliată a practicilor orale, discursive și prin urmare apropiate de retorică a căror haină a îmbrăcat-o de multe ori. Cel puțin asupra acestui detaliu toți exegeții
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Explicativ al Limbii Române se mulțumește să constate că parodia înseamnă "1. creație literară în care se preiau temele, motivele și mijloacele literare ale altei opere literare sau ale unui autor în scopul de a obține un efect satiric sau comic; 2. imitație neizbutită, inferioară sau caricaturală a unui prototip, a unui original; p. ext. Bătaie de joc"73. The Oxford English Dictionary numește parodia "o compoziție în proză sau în versuri, în care specificul ideologic și formal al unui autor
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
sau al unei clase de autori sunt imitate astfel încât să pară ridicole, în special aplicându-le unor subiecte ridicol de nepotrivite; o imitație a unei opere mai mult sau mai puțin apropiate de original, dar deturnată așa încât să producă efectul comic"74. Definiția de mai sus calcă pe urmele principalei teorii aristotelice asupra artei, teoria imitației, care susține că esența operei, a celei literare cu precădere, rezidă în fenomenul de mimetism 75. Parodia ar reprezenta o imitație a imitației, adică o
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
explicațiile până la sursă, nu menționează termenul care a luat naștere în limba greacă și apoi a intrat în limba latină. În mod cu totul restrictiv, se insistă pe ideea că parodia ar fi terenul predilect de desfășurare a satirei/ burlescului/ comicului: "P. desemnează o imitație satirică a unei opere serioase, îndeobște cunoscută publicului, ale cărei subiect și procedee de expresie sunt transpuse la modul burlesc. Ea nu este o simplă pastișă, mai mult sau mai puțin involuntară, ci o mimare a
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
serioase, îndeobște cunoscută publicului, ale cărei subiect și procedee de expresie sunt transpuse la modul burlesc. Ea nu este o simplă pastișă, mai mult sau mai puțin involuntară, ci o mimare a originalului, cu intenția expresă de a-i sublinia comic trăsăturile caracteristice. Astfel privită, P. ar echivala cu un act critic"77. Dicționarul amintit nu intuia existența acelei forme de parodie serioasă, propusă în poeticile occidentale actuale, sau de transpunere, formă de hipertextualitate de o importanță considerabilă pentru postmoderni, în raport cu
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Comicologia: "Paraodos (para + odos, contra-cântec) indică la început o intrare laterală pentru cor și orchestră; același nume este dat acelei părți din piesă în care corul intră în scenă pentru a-și recita ritmurile anapestice. Apoi, parodia denumește o imitație comică a unei opere serioase și de notorietate, căreia i se vizează subiectul sau procedeele de expresie (s.n.)"80. Aceasta intră în dialog cu încercarea de definire etimologică propusă, mai târziu, de Mircea Doru Lesovici: "Parodia (gr. parodia £ para "alături" și
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
între forma orală/ recitată și ideea de text/ scriitură s-au "strecurat" diferențele: rapsozii au avut inițiativa ca, recitându-l‚ să opereze și câteva modificări (la început minimale, ulterior substanțiale), care îi vor fi deturnat înțelesul inițial, producând chiar efectul comic. Lucrurile se clarifică în clipa în care coroborăm spusele de mai sus cu statutul mimului primitiv, un fel de actor ambulant, deosebit de cel clasic sau renascentist, care trebuia să îndeplinească cel puțin două atribuții: "să imite glasurile păsărilor și animalelor
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
metrul adecvat, până astăzi numit iambic, după deprinderea de a-și arunca unul altuia înțepături astfel compuse (s.n.). În felul acesta, dintre cei vechi, unii ajungeau autori de poeme eroice, alții de poeme satirice"102. Dacă, referindu-se la subiectul comic al parodiilor unui Hegemon Thasianul sau Nicohares, Aristotel făcuse legătura cu "imitația unor oameni neciopliți", în ceea ce-l privește pe Homer, considerat de unii autorul primelor parodii, Batrahomiomahia și Margites, precizările sunt încă și mai aplicate. Ele vizează conținutul, proceedele
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
fără îndoială Batrahomiomahia, atribuită de unii lui Homer, de alții lui Pigres, un conducător ce luptase în războiul persan. Deși conținutul propriu-zis al operei astăzi lipsește integral, nu lipsesc interpretările, speculațiile. Un rezumat alcătuit de Gilbert Murray în secțiunea intitulată "Comic Poems" din antologia sa de Ancient Greek Literature 108 din 1897 ne-o descrie drept o parodie reușită a epicului pe teme războinice, după cum urmează: "Războiul a-nceput fiindcă un șoarece pe nume Psicharpax, fugind de-o nevăstuică, s-a
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
literatură aparte, care pregătește trecerea spre romanul animalier al Evului Mediu. Un gest similar va fi făcut Homer în poemul Margites, unde se pare că s-a autoparodiat, alcătuind cânturi despre un erou incompetent și oferind premisele dezvoltării unei intrigi comice în romanul picaresc, prin intermediul antieroului. Dar, ținând seama că epopeea a generat parodie bazându-se pe distanțarea maximă de subiectul ei eroic, rezultatul fiind întotdeauna un text de o factură atât de diferită, cu o semnificație complet răsturnată, ne putem
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
atât la originea parodiilor, cât și la rolul ori măștile purtate de parodiști: "Așa cum satira s-a născut din tragedie, iar pantomima din comedie, parodia s-a născut din rapsodie... Într-adevăr, când rapsozii își întrerupeau recitările, își făceau apariția comicii (s.n.), care, pentru a relaxa spiritele, dezmințeau tot ceea ce auziserăm până atunci. Așa că au fost numiți parodiști pentru că, alături de subiectul serios propus, introduceau pe furiș alte subiecte, comice. Parodia este deci o rapsodie răsturnată, care, prin modificări verbale, trimite cu
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
din rapsodie... Într-adevăr, când rapsozii își întrerupeau recitările, își făceau apariția comicii (s.n.), care, pentru a relaxa spiritele, dezmințeau tot ceea ce auziserăm până atunci. Așa că au fost numiți parodiști pentru că, alături de subiectul serios propus, introduceau pe furiș alte subiecte, comice. Parodia este deci o rapsodie răsturnată, care, prin modificări verbale, trimite cu gândul la obiecte comice"110 (trad. n.). O completare de bun augur aduce Marian Popa prin considerațiile făcute la adresa operei lui Hipponax (sec. VI î.e.n.), pe care cercetătorul
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
a relaxa spiritele, dezmințeau tot ceea ce auziserăm până atunci. Așa că au fost numiți parodiști pentru că, alături de subiectul serios propus, introduceau pe furiș alte subiecte, comice. Parodia este deci o rapsodie răsturnată, care, prin modificări verbale, trimite cu gândul la obiecte comice"110 (trad. n.). O completare de bun augur aduce Marian Popa prin considerațiile făcute la adresa operei lui Hipponax (sec. VI î.e.n.), pe care cercetătorul român 111 îl consideră cel dintâi parodist. Opera acestuia, Hexametri, ar conține o parodie a invocației
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
și Diomede prin lovirea celui dintâi cu "o oală de noapte puturoasă". Figura lui Ulise devine o emblemă a acestui tip de literatură, trecând din drama satirică în farsa dorică antică și în comediile ce preced apariția lui Aristofan, epopei comice de mică întindere, caracteristice îndeosebi Italiei de Sud și Siciliei, unde se va naște poemul eroi-comic, originalul produs al parodiei și, totodată, o treaptă în evoluția spre autenticitate al cărei prag final se atinge o dată cu romanul. Tot lui Ulise îi
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]