2,571 matches
-
tocmai semnalate, transferă legitimitate analiticii și dialecticii. De fapt, în felul acesta este constituit împlinit sensul judicativ-constitutiv al acestor două discipline logice. Căci tocmai aceasta este exigența primară pe care judicativul constitutiv o transferă, odată cu sensul de legitimitate, analiticii și dialecticii: corespondența între un enunț (propoziție enunțiativă, judecată) și faptul ("real") la care el se referă este condiția de constituire a oricărui gând, rostire, făptuire "bine formate". Cum ne va arăta reducția judicativă a dictaturii judicativului, acest principiu cu sens de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
primul rând, un aspect al judecății, alături de structura judicativă originară S P; el este, în fapt, aspectul alethic al judecății, adică al "formei" logice originare. De fapt, tocmai de la acest sens pornesc toate liniile de condiționări constitutive pentru analitică și dialectică, apoi, mai departe, pentru orice tip de discurs, adică pentru orice gând, rostire, făptuire. Și tot în acesta avem și motivul pentru care relația de corespondență este constitutivă și diferenței dintre cunoștința veritabilă și cea părelnică. Din cele susținute aici
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ci o și expun "logic"; e drept, fiecare dintr-un anumit unghi. Adevărul este, în esența sa, corespondență și el este concentrat în topos-ul judecății (doar aceasta, dintre formele gândirii, potrivit logicii-organon, putând avea valoare de adevăr). Analitica și dialectica inițial, părți ale unei logici formale, apoi scenarii normative ale discursului se legitimează printr-un asemenea sens, fundamentând și reprezentând la nivel de model dictatura judicativului. Asumarea este, desigur, formală; de aici fel de fel de înțelegeri ale corespondenței și
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a păstrat "pozițiile" concentrate în sensul de "substrat" (S) și în cel al operației de "predicare" (P). Preluând astfel de funcții de administrare a regulilor privind adevărul (de la bun început luat în sens "tehnic", ca valoare de adevăr), analitica și dialectica reglează elementele discursivității, adică le predetermină, constituindu-le. În fapt, ele capătă, cuprinse de toate aceste condiționări, statutul de modele de discurs în limitele judicativului constitutiv; din fapte condiționate (șirul de condiționări a fost ilustrat mai sus), ele devin condiții
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
pe acestea, constituindu-le. Ne-am putea întreba, observând diferența aceasta: gândirea, rostirea și făptuirea nu-și au propria măsură? Iar dacă o au, atunci nu cumva aceasta nu coincide cu supra-măsura "în funcțiune" a judicativului constitutiv, a analiticii și dialecticii? Sunt destule semne, în însăși istoria filosofiei, care dau seamă de o necoincidență a celor două măsuri. Pe unele dintre ele măcar le-am zărit în această scurtă expunere asupra poziției analiticii și dialecticii (topicii) în spațiul logicii-organon. Altele vor
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a judicativului constitutiv, a analiticii și dialecticii? Sunt destule semne, în însăși istoria filosofiei, care dau seamă de o necoincidență a celor două măsuri. Pe unele dintre ele măcar le-am zărit în această scurtă expunere asupra poziției analiticii și dialecticii (topicii) în spațiul logicii-organon. Altele vor fi semnalate mai departe, în contextul punerii în discuție a sensurilor analiticii și dialecticii pentru alte contexte aristotelice și pentru alte reconstrucții filosofice. 3.1.1.7. Identitatea structurii formale S P cu "formula
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a celor două măsuri. Pe unele dintre ele măcar le-am zărit în această scurtă expunere asupra poziției analiticii și dialecticii (topicii) în spațiul logicii-organon. Altele vor fi semnalate mai departe, în contextul punerii în discuție a sensurilor analiticii și dialecticii pentru alte contexte aristotelice și pentru alte reconstrucții filosofice. 3.1.1.7. Identitatea structurii formale S P cu "formula" adevărului corespondență A rămas suspendată o anumită problemă, cea referitoare la posibilitatea de a descoperi un temei chiar pentru ceea ce
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vehiculată deja în lucrarea de față. Doar această relație de corespondență, care constituie esența și unitatea adevărului, pare a fi liberă, deocamdată, de orice condiționare legată de dictatura judicativului, pentru că ea reprezintă, în privința temeiurilor de diferite adâncimi ale analiticii și dialecticii, însăși dictatura judicativului în ceea-ce-este ea, în modul în care ea însăși s-a arătat pe sine unei conștiințe care, trecând ea însăși dincolo de naturalitatea proprie, a sesizat-o și a dat mărturie pentru aceasta. Ea este liberă și față de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
direct din logos, prin "reducția" sa formală). Într-un fel, Aristotel trebuia să gândească adevărul în felul acesta, dat fiind proiectul logicii-organon și al celor două modele de discurs desprinse din chiar structura formală originară S P, anume analitica și dialectica. Și tot de aceea, aceste două discipline "logice" sunt, în Organon, toposuri regulative care constituie (intră în constituția), într-un sens prescriptiv, discursul de orice tip. 3.1.1.8. Sensuri non-judicative ale unei meontologii aristotelice Obiectele celor două specii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
aplicativă). În felul acesta, mizând și pe a doua diferență, ajungem însă la problema ontologică, poate chiar la vestita "diferență ontologică"; iar aceasta actualizează altă problemă, relativ la opera aristotelică, aceea a legăturii dintre logică (având în structura sa analitica și dialectica) și ontologie.65 Ce înțeles poartă la Aristotel ultima diferență (păstrând limbajul parmenidian, dintre ceea-ce-este și ceea-ce-nu-este)? Cu ea mai suntem în orizontul dictaturii judicativului, de vreme ce condiția strict formală a adevărului este depășită? Potrivit tradiției filosofice, ceea-ce-este (Binele, ființa ca
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nimicului din ființă este o sarcină a gândirii. Dar prin îndeplinirea ei, gândirea trebuie să iasă din orizontul dictaturii judicativului, de sub dominația regulilor strict formale ale acestuia; așa încât, însăși ordinea discursului recuperator se schimbă fundamental față de cea a analiticii și dialecticii, ce reprezintă judicativul constitutiv. În plus, decurg dintr-o astfel de repoziționare a conștiinței interogative mai multe probleme, pe care filosofia le va pune deschis: natura "obiectului", posibilitatea gândirii de a prelua și prelucra transcendentul, compatibilitatea obiectului-lucru cu actul conștiinței
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nimicul din ființă, nu au încă o șansă non-judicativă. Poate că nici nu era posibil acest ultim fapt, date fiind condiționările discursului dinspre dictatura judicativului, căreia tocmai Aristotel, prin proiectul logicii-organon și prin cele două modele de discurs, analitica și dialectica, i-a consacrat puterea și i-a construit "mijloacele" intervenției sale regulative și mai cu seamă constitutive în discursivitatea de orice tip. O meontologie ca o condiție a unei ontologii veritabile: acesta ar fi sensul unei reajustări a topos-ului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
adevărate însele". Pe de altă parte, adevărul se împlinește, nu doar în sens apodictic (științific, filosofic), ci și dialectic, în definiția "lucrului" (definiția fiind, în Topica, unul dintre cele patru predicabile, alături de gen, propriu și accident), care presupune, potrivit "spiritului" dialecticii, confruntare (comparație) între "locurile comune", care pot indica reguli de comparație (de acceptabilitate) între "teze" ("premise" și "probleme" dialectice). De aici un alt principiu metodologic al logicii-organon și, în genere, al dictaturii judicativului: "La lucrurile însele, date în definiția lor
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ale dictaturii judicativului, cea dintâi la timp, cea de-a doua, la logos-ul însuși. Structura formală originară judicativă (S P) se află în aceeași măsură în judecată, în raționament și argumentare (ca specie "dialectică" a raționamentului), în analitică și dialectică. Aflată întâi în judecată, ea instituie, prin multiplicare (prin operația multiplicității, în sens fenomenologic), raționamentul (demonstrația și argumentarea, identice formal, diferite după natura premiselor, adică a judecăților de forma S P asumate ca premise în fiecare caz în parte de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
argumentarea, identice formal, diferite după natura premiselor, adică a judecăților de forma S P asumate ca premise în fiecare caz în parte de raționament), iar raționamentul, privit din unghiul condițiilor alethice sub care se află judecățile alcătuitoare, instituie analitica și dialectica. Pe cea dintâi, prin cercetarea condițiilor necesare și suficiente ale adevărului, pe cea de-a doua, prin cercetarea condițiilor care pot, cu un anumit grad de probabilitate, institui un adevăr; în ambele cazuri fiind luată ca de la sine înțeleasă condiția
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de-a doua, prin cercetarea condițiilor care pot, cu un anumit grad de probabilitate, institui un adevăr; în ambele cazuri fiind luată ca de la sine înțeleasă condiția formală a corectitudinii logice. Principiile dictaturii judicativului funcționează, așadar, diferit în analitică și dialectică. De altminteri, pe cazul cercetărilor de logică ale lui Aristotel, acest fapt a fost evidențiat. Din această perspectivă, analitica și dialectica funcționează după reguli specifice: descinse însă din cele principale în esență, formale -, menționate mai sus; acesta este sensul lor
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
luată ca de la sine înțeleasă condiția formală a corectitudinii logice. Principiile dictaturii judicativului funcționează, așadar, diferit în analitică și dialectică. De altminteri, pe cazul cercetărilor de logică ale lui Aristotel, acest fapt a fost evidențiat. Din această perspectivă, analitica și dialectica funcționează după reguli specifice: descinse însă din cele principale în esență, formale -, menționate mai sus; acesta este sensul lor propriu-zis logic. Dar, altfel, analitica și dialectica reprezintă interpretări ale acestor principii, în funcție de problemele tematizate de un anumit gânditor; acesta este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
logică ale lui Aristotel, acest fapt a fost evidențiat. Din această perspectivă, analitica și dialectica funcționează după reguli specifice: descinse însă din cele principale în esență, formale -, menționate mai sus; acesta este sensul lor propriu-zis logic. Dar, altfel, analitica și dialectica reprezintă interpretări ale acestor principii, în funcție de problemele tematizate de un anumit gânditor; acesta este sensul lor propriu-zis filosofic. În istoria judicativ-constitutivă a filosofiei sunt posibile, chiar din acest motiv și, oarecum, potrivit spiritului "competitiv" pe care îl impune dictatura judicativului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
principala operație filosofică, aceea prin care capătă chip (întruchipare) un fapt filosofic: întrebare, idee, problemă, soluție, argumentare, aporie, teorie, viziune etc. Dar reconstrucția are și un sens propriu-zis logico-judicativ, atunci când ea, preluând normativitatea judicativă, trece în condiția analiticii și/sau dialecticii. Inducția (epagoge) și deducția (apagoge) sunt, în primul rând, tipuri de raționament, structuri "tehnice" de raționare alcătuite din formula cea mai simplă, din punct de vedere logic, a demersurilor prin care individualul (și particularul și generalul) și universalul sunt legați
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
logicii, și alte sensuri, întemeiate, însă, în cele menționate), care sunt operații logice în sens restrâns, reducția și reconstrucția, deși sunt și ele operații "logice", au un sens mult mai larg; ele sunt, de fapt, tipuri de analitică și de dialectică, nu de raționamente (demonstrație, argumentare, analogie etc.). Operarea lor nu este posibilă decât pornind de la întreaga bogăție a dictaturii judicativului și țintind către ceea-ce-este aceasta: către timp. Reducția are chiar acest sens de restrângere regresivă a sensurilor elementelor dictaturii judicativului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
judicativului constitutiv pe care le reface. Fiecare este însă ca un "joc" (asemănător "jocului hermeneutic" gadamerian), ceea ce înseamnă că fiecare "jucător" poate avea propria sa linie reductivă sau reconstructivă. De asemenea, ambele se desprind de sensul de analitică și de dialectică (sau măcar încearcă), deși au rosturi inițiale subordonate acestora. Cele patru operații nu sunt, bineînțeles, singurele active în orizontul judicativului constitutiv, însă ele, dintr-o anumită perspectivă, anume cea "fenomenologică", sunt fundamentale (poate chiar originare). Ele constituie acte ale conștiinței
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a căutării mediului face parte din această ordine de interpretare, prin care trebuie pusă în evidență constituirea raționamentului (și a speciei sale, argumentarea) pe baza formulei judicative originare S P și, mai departe, a celor două discipline judicative, analitica și dialectica. De-a lungul timpului, opera logică a lui Aristotel a fost interpretată în chipuri diferite, cum e firesc. Dar aceste modalități, cu mici excepții, totuși, nu au putut trece cu vederea rostul de organon (instrument) al logicii aristotelice și faptul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este judecata. Raționamentul, în orice ipostază a sa, are statutul de mijlocitor al adevărului; și nu al oricărui adevăr, ci doar al celui derivat. Totuși, este vorba despre adevăruri de care are nevoie cunoașterea, atât cea științifică, cât și cea dialectică. Demonstrația (raționamentul științific) și argumentarea (raționamentul dialectic) sunt mijloace de dobândire a unor adevăruri noi, pe baza celor recunoscute ca atare. e) Formularea ca atare a concluziei și semnalarea necesității sale. Desigur, concluzia a ajuns la forma sa potrivită înainte de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
exprimării sale, "problemă" sau "premisă"), termen care se referă la opinia paradoxală sau la afirmația pentru care dispunem de argumente, deși ea contravine "opiniilor obișnuite".90 De la început trebuie accentuat faptul că problema cea mai semnificativă a demersului aristotelic asupra dialecticii, din perspectiva stabilită în lucrarea de față, este aceea care privește premisa (premisele) raționamentelor dialectice (termenul premisă este luat aici cu sensul său logic general, diferit de ceea ce Aristotel înțelege prin "premisă dialectică"). Fiindcă "forma raționament" este proprie și argumentării
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
aibă succes în acțiunea sa de a pune în discuție, de a examina opiniile probabile, pentru a lămuri, în ultimă instanță, principiile, propozițiile prime în rațiomanentele științifice. Dacă acceptăm această ultimă idee, formulată de Aristotel la începutul tratatului, atunci spațiul dialecticii se limitează foarte mult: sarcina sa este aceea de a problematiza opiniile probabile cu privire la anumite teme, în așa fel încât, pe baza demersurilor sale, să fie întărite, în evidența lor (se vede, condiționată!), principiile.97 Dar nu este cazul să
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]