5,121 matches
-
marxism; "oameni religioși" sau mai degrabă magicieni, în casta brahmană) etc. Efectelor constituirii unei astfel de "religii", trebuia neapărat să li se recunoască și caracterul de revelare tuturor manifestărilor religioase ale trecutului (în concepția panteistă de la care au pornit respectivii gînditori erau, într-un anume fel, justificate, în sensul că fiecare individ cu o contribuție religioasă era o întrupare a realității supreme): astfel, Vedele au fost botezate "Biblia arienilor" [369], alături de Biblia evreilor etc. Se observă aici tendința de a îndepărta
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
pentru valoarea intrinsecă a tradiției religioase iudeo-creștine. Drumul către ateismul cel mai deșănțat era larg deschis sub veșmintele mincinoase ale Religiei cele mai desăvîrșite pe care umanitatea o experimentase vreodată! Și la crearea acestei Religii li se deschideau brațele tuturor gînditorilor, tuturor oamenilor de știință, tuturor politicienilor, tuturor oamenilor "religioși", întrucît, pentru inițiatorii acestei mișcări "religioase", spațiul revelației nu se închide în trecut: timpul revelațiilor rămîne deschis pentru viitor. Și se poate imagina cîte perspective, sau mai bine spus cîte ispite
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
tuturor oamenilor "religioși", întrucît, pentru inițiatorii acestei mișcări "religioase", spațiul revelației nu se închide în trecut: timpul revelațiilor rămîne deschis pentru viitor. Și se poate imagina cîte perspective, sau mai bine spus cîte ispite satanice s-au oferit vanității unui gînditor îngîmfat oarecare, unui oarecare presupus om de știință, unui oarecare fals credincios, unui oarecare politician ambițios! În nici un caz cu studii de indianistică nu se mai reabilitează unii dintre sacerdoții răspopiți, ca de exemplu J. Mohl (1823), Ackermann (1839) și
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
încercări de construire a "religiei" a viitorului Biserica însăși: astfel o prezintă același Schlegel care, în 1825, scrie în Declarația preliminară din Filozofia istoriei despre "speranța entuziastă a unei restaurări creștine generale" [374]. Dar poate mai mult decît oricare alt gînditor al acelor vremuri care a aspirat la titlul de fondator al noii "religii" a fost Hegel însuși. El era convins de faptul că a întrecut în filozofia proprie oricare altă filozofie și religie și că putea astfel să lanseze fundamentul
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
proclame "într-un anume fel" moartea lui Dumnezeu, cu speranța ascunsă, probabil, de a avea ei privilegiul să anunțe o nouă înviere a lui Dumnezeu, de data aceasta pe bază pur metafizică; și e firesc să fie așa: pentru acești "gînditori", Dumnezeu nu este o realitate de sine-stătătoare, ci una subiectivă, precum ideile. Concluzia finală a acestor persoane "metafizice": Dumnezeu a fost inventat de noi! Asupra altor aspecte negative ale Idealismului nu ne încumetăm să spunem alte cuvinte. Dorim doar să
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
epoca postvedică, concepția identității eului individual cu Realitatea ultimă (oricum ar fi ea concepută, între termenii formal antinomici Brahma Nirvăna: tat twam asi, adică "microcosmul = macrocosmul". Cu această premisă, din care este derivată extrema consecință: aceea a negațiunii lumii fenomenice gînditorul indian pornește la realizarea identificării din amintita afirmație teoretică: singurul țel al existenței sale devine astfel reîntoarcerea la unitatea primordială, după descătușarea din lanțurile multiplicității și diversificării aparente. Dar, pentru atingerea țelului ultim, e nevoie de un efort continuu, gradual
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
la realizarea identificării din amintita afirmație teoretică: singurul țel al existenței sale devine astfel reîntoarcerea la unitatea primordială, după descătușarea din lanțurile multiplicității și diversificării aparente. Dar, pentru atingerea țelului ultim, e nevoie de un efort continuu, gradual și coerent. Gînditorul indian trebuie înainte de toate să se debaraseze de tot ce constituie iluziile existenței, dintre care cea dintîi și cea mai importantă este iluzia individualității fiecărui adintre noi. (Chiar dacă doctrina iluziei eului este, în esență, budistă, totuși existența ei este sigur
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
contopire cu realitatea ultimă. Dar, pentru a renunța la eul personal, se cere renunțarea la dorință, care, s-ar putea spune, după cantitatea și calitatea proprie, umple, cu substanța ei, forma individuală, dîndu-i diferite aspecte. Prin urmare, eliminarea dorinței, după gînditorul indian, contribuie în mare măsură la eliberarea de iluzia eului și, concomitent, în mod automat, la încadrarea în Realitatea supremă. Contopirea cu aceasta din urmă implică eliminarea a tot ce constituie individualitatea și chiar personalitatea umană, bunul cel mai de
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
aceea care alcătuiește culmea pe scara de valori a lucrurilor rîvnite de indian. În maximele de la început e o simplă constatare a unei crude realități de fapt: indianul de rînd e și el preocupat îndeosebi de aspectul material al vieții. Gînditorul însă stabilește în cadrul bunurilor o gradație, care contrastează adesea cu concepția utilitaristă-materialistă, ce părea a se schița pînă aici. Și anume, se declară categoric că: "omul cel de jos urmărește averea; omul de mijloc, averea și onoarea, iar omul nobil
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
sîn (v. zicala românească: "ții șarpele-n sîn!"), rezultatul este același: Șarpelui de-i pui în gură Lapte, ... tot venin îi cură. [5] (cf. C. FORMICHI, Apologia del Buddhismo 2, A.F. Formiggini, Roma, 1925, p. 33.) Din păcate, observă gînditorul indian, în societate ajung să se pună în evidență oameni răi în genere, ca unii ce sînt fără rușine și fără remușcări, rămînînd în umbră oamenii modești, buni, adevărate valori sociale, întocmai cum paiul rămîne plută deasupra apei, pe cînd
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
Nu te bucura de viață, Nici de moarte te-ncînta! Cum și-așteaptă servul plata, Tu așteaptă soarta ta! [34] 2) Dorința În strînsă dependență de speranță, de care este de cele mai multe ori împinsă, se află cuibărită în sufletul uman dorința. Gînditorul grec Heraclit din Efes (născut la 535 a.Hr.), ca mare psiholog ce era, știa că împlinirea dorințelor ucide dorința însăși, adică tot ce umple viața: "Pentru oameni nu este mai bine ca să li se împlinească ceea ce doresc" (cf. G.
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
multiplicității materiale, dorința îl alungă din urmă clipă de clipă pînă la pragul morții: dorința. Dacă pentru filosoful grec năzuința nu trebuie să se împlinească, pentru că, odată împlinită, dorința însăși e moartă, ucisă, ea care dă un conținut existenței, pentru gînditorul indian, însă, dorința, ca și speranța, trebuie înlăturată, ca una ce împiedică pe individ de la trăirea absolutului clipei: lipsa dorinței, din contra, ar urma să dea obiectivitate clipei, reducînd astfel rolul elementului subiectiv și iluzoriu. În același timp, dorința duce
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
unificăm cu universul; pe cînd, cîtă vreme dorințele noastre personale stau împotriva legii universale, dureri și înfrîngeri îndurăm" (Sadhana, Cultura Națională, București, p. 58). 3) Viața Moartea Contrar ideii tradiționale despre o seninătate olimpică nezdruncinată, care i-ar fi caracteristică, gînditorul grec, în genere, manifestă de cele mai multe ori față de viață și moarte o atitudine de un absolut și zguduitor pesimism: "Mai bine decît orice ar fi fost pentru oameni să nu vadă razele soarelui; odată născuți, cel mai bun lucru e
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
altul și post mortem nulla voluptas; sau întristarea, îndurerarea cea mai neagră, chiar de pe acum, în așteptarea morții, care nu poate întîrzia și, oricum, nu poate fi evitată. Tradiția antică a materializat aceste două atitudini opuse prin figurile a doi gînditori greci, Democrit și Heraclit: unul veșnic plînge, celălalt veșnic rîde. Negreșit, și la indieni se găsesc uneori cugetări care exaltă moartea aducătoare a curmării durerilor vieții; așa, de pildă, se proslăvește Yăma, zeul morții, ca unul ce are puterea de
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
că înțeleptul trebuie să o cunoască în esența sa intimă, care s-ar putea rezuma la cunoașterea unicii realități: a comuniunii mai bine zis, a identității absolute dintre eul personal și realitatea supremă. Dar, pentru a ajunge la această cunoaștere, gînditorul indian trebuie să facă eforturi nu indiferente; iată pentru ce "acel ce știe" (vidvăn), înțeleptul, este înconjurat de cel mai mare respect, fără îndoială mai mare decît acela care-l îndemna pe Vergilius (Georg., II, 490) să scrie memorabilul vers
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
sensurile energiei cosmice. Non-acțiunea, deci, e un perpetuu efort sufletesc și nu poate fi interpretat ca atitudine pasivă în fața vieții, ci ca o detașare de "setea rodului acțiunii" (phălatrītna vairăgyă), așa cum va preciza așa-zisa "Evanghelie a Indiei", Bhagavad-gītă. Gînditorul indian, prin urmare, contrar celor ce se afirmă îndeobște, luptă, cu toate mijloacele ce-i stau la dispoziție, împotriva sorții, pe care caută să o domine sau cel puțin să o modifice printr-un efort continuu, concretizat fie în acțiune
India şi Occidentul : studii de istoria culturii by Demetrio Marin [Corola-publishinghouse/Science/1393_a_2635]
-
de zeci de ani, mai ales după anii ´70, noi avem, de la lucrări de licență până la lucrări de doctorat, teme care privesc cultura românească, filosofia românească. Nume precum Maiorescu, Blaga, Rădulescu-Motru, Vianu, Ralea etc. au atras studenții și doctoranzii, toți gânditorii și oamenii de cultură devenind, unii chiar din perioada în care trăiau, subiecte pentru anumite lucrări. De asemenea, se privesc aceste studii nu izolat, în sine, numai în limitele culturii române, ci în interferențele cu cultura europeană, deoarece majoritatea personalităților
Convorbiri fără adiţionale by Cornel Galben () [Corola-publishinghouse/Science/692_a_986]
-
și altele. Linia aceasta Maiorescu este, ca și cealaltă, care vine prin pozitivism, este a informației enciclopedice, în măsura în care se mai putea face într-o perioadă de mare abundență de informație o adevărată explozie informațională. Trebuie apoi să luăm în considerare gânditori care s-au desfășurat sub influența științelor, cum au fost Anton Dumitriu - venind dinspre logică, Octav Onicescu - dinspre fizică, Moisil - din matematică. Asta e o altă direcție, cultivă un alt tip de raționalitate, care pune laolaltă mai ales marile înnoiri
Convorbiri fără adiţionale by Cornel Galben () [Corola-publishinghouse/Science/692_a_986]
-
se adună cam toți: și Rădulescu-Motru, care e din direcția criticistă, de tradiție kantiană, și Negulescu, care vine pe linia pozitivistă, și Blaga, care cultivă cu totul alt tip de raționalitate, chiar planul afectiv. El face parte din categoria acelor gânditori pe care nu-i poți integra într-un curent, cum a fost, de pildă, F. Nietzsche, nu-l poți lega de un curent, el fiind o personalitate aparte și mi se pare că acolo la ei, la Cluj, cam a
Convorbiri fără adiţionale by Cornel Galben () [Corola-publishinghouse/Science/692_a_986]
-
în viața practică, în rolul său de prelat al Bisericii și de om al faptelor. Putem spune, pe drept cuvânt, că, „dintre cei trei mari Capadocieni, Vasile era cel practic, Grigorie din Nazianz, vorbitorul și scriitorul, iar Grigorie de Nyssa, gânditorul”<footnote Otto Bardenhewer, op.cit., p. 280. footnote>. Dintotdeauna, cei trei Sfinți Capadocieni nu s-au simțit atrași și fermecați de lux și avuție, care, după cum mărturisește Sfântul Vasile, deseori desparte pe om de Dumnezeu: „este mai bine să fim săraci
Studia Basiliana III by Liviu Petcu () [Corola-publishinghouse/Science/173_a_142]
-
dintre cele trei puteri Între cele trei puteri se stabilesc mecanisme de colaborare și control reciproc. Interferența puterii legislative cu cea executivă și judecătorească este un rezultat al aplicării separației puterilor. Deși în teorie - așa cum a fost ea fundamentată de gânditorii secolului al XVIII-lea - cele trei puteri sunt separate, realitatea constituțională confirmă numai parțial această separare. Practica a demonstrat că o separație absolută între puteri ar echivala cu un blocaj constituțional și instituțional. Pentru a se evita acest lucru, au
Sistemul administrativ românesc – inspiraţie franceză şi adaptare autohtonă by Dragoş Valentin DINCĂ () [Corola-publishinghouse/Science/208_a_439]
-
1938), Système de métaphysique implicite dans les postulats de toute connaissance possible (1943), Introducere în filosofia dreptului (1944), Resorturile psihologice ale evoluției umane (1947), aceasta din urmă ca primă parte a unei proiectate antropologii filosofice de anvergură. El este întâiul gânditor român care încearcă să definească o „metafizică vitalistă”, într-o teorie generală a existenței umane. S-ar putea observa și o axă a unei filosofii morale și practice, constituită, în principal, din Cartea omului practic (douăsprezece scrisori filosofice) (1916), Supremația
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289824_a_291153]
-
simetria ca esență a frumosului, voința creatoare și posibilitatea de a exprima același lucru prin forme diferite. Critica a observat că scrierea lui S. este comparabilă doar cu eseul Pseudo-cynegeticos al lui A.I. Odobescu. Pornind de la concluziile unor cercetători și gânditori germani, în paginile, editate postum, din Contemplație și creație estetică (1997), S. încearcă să dea o fundamentare științifică teoriei sale. Ipostază evoluată a tendinței generale a ființei de a detecta elementele purtătoare de semnificație și valoare, contemplația estetică începe cu
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289824_a_291153]
-
Poezia, 53, 78-79, 129, 214, 274; Adrian Marino, [„Cartea despre carte”], TR, 1986, 7; Octavian Opriș, Axiologie și antropologie la Eugeniu Sperantia, ATN, 1986, 2; Vasile Muscă, Ion Maxim Danciu, Constantin Grecu, Eugeniu Sperantia, în Cunoaștere și acțiune. Profiluri de gânditori români, coordonator Andrei Marga, Cluj-Napoca, 1986, 137-178; Petre Pascu, Aproape de ei, Cluj-Napoca, 1987, 162-169; Zoe Dumitrescu-Bușulenga, Iosif Sava, Muzica și literatura, II, București, 1987, 244-260; Gheorghe Iancovici, Pasiunea eseului - Eugeniu Sperantia. Un tratat de estetică ignorat, MS, 1988, 1; Scarlat
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289824_a_291153]
-
vreme, P. continuă să scrie și să publice monografii, cât și culegeri de eseuri în care meditează asupra relațiilor dintre artă, consumator și societate, asupra rolului sacrului și asupra condiției umane, văzând lumea din jur prin „chenarul geamului”, din perspectiva gânditorului și intelectualului solitar, frustrat de bucuriile vieții obișnuite, nu și de acelea ale contemplației și reflecției filosofice. Reconstituirea unor evenimente culturale și portretizarea unor personalități se face în manieră eseistică și denotă erudiție, inteligență. SCRIERI: Eleonora Romanescu, Chișinău, 1983; În fața
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289068_a_290397]