2,647 matches
-
oferit de faptul că delegațiile formate din cîte șaizeci de membri fiecare, cea a Reichsrat-ului austriac și cea a Parlamentului ungar, se întruneau pe rînd la Viena și la Budapesta ca să ia hotărîri asupra anumitor probleme comune. Pentru majoritatea populației habsburgice, deciziile celor două guverne, cel austriac și cel maghiar, erau însă mai importante decît lucrările instituțiilor comune. Să ne amintim că Austriei îi fuseseră atribuite Bucovina, Dalmația și ținuturile slovene; marea majoritate a croaților, sîrbilor și românilor din cadrul imperiului trăiau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Fiind un conducător extrem de conștiincios, împăratul punea accentul principal pe politica externă și pe chestiunile militare, dar era totodată profund implicat în controversele interne, străduindu-se să mențină tradițiile și instituțiile istorice și avînd tot timpul grijă de prestigiul dinastiei habsburgice. Presiunile interne erau însă adesea prea mari pentru el. În cele din urmă, în cadrul discuțiilor cu guvernul de la Budapesta, el cedează de mai multe ori în fața revendicărilor naționale ale ungurilor, părăsindu-și astfel supușii care nu erau maghiari. În Austria
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a limbii slovene în școli și în administrație; un număr mai mare de sloveni au intrat în rîndul birocrației. Chestiunea națională s-a complicat și mai mult spre sfîrșitul secolului datorită presiunii crescînde a naționalismlui italian. Italia revendicase acest teritoriu habsburgic, inclusiv Istria, care avea o numeroasă minoritate slovenă. Avînd de ales, slovenii au preferat stăpînirea austriacă celei italiene. În anii '80 și '90 au fost modificate regulamentele electorale austriece, culminînd cu introducerea, în 1907, a votului universal pentru bărbați. După
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
iar în cele din urmă o parte a lui s-a desprins, formînd Partidul Radical Național. Deși ambele aripi erau preocupate de chestiunea națională, nici una nu avea un plan de rezolvare a ei. Amîndouă urmăreau menținerea teritoriilor slovene în cadrul Imperiului Habsburgic. Unica facțiune cu adevărat radicală era grupul de tineri Preporod (Renașterea), care cerea dizolvarea imperiului și unirea Sloveniei, Croației și a Serbiei într-un stat iugoslav. Această organizație reprezenta însă doar o minoritate a populației rurale catolice și conservatoare. Înainte de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
dizolvarea imperiului și unirea Sloveniei, Croației și a Serbiei într-un stat iugoslav. Această organizație reprezenta însă doar o minoritate a populației rurale catolice și conservatoare. Înainte de 1914, nu a existat nici o mișcare slovenă semnificativă care să sprijine dezmembrarea Imperiului Habsburgic și întemeierea Iugoslaviei. Dalmația După anexarea Dalmației, Imperiul Habsburgic a luat puține măsuri care să tulbure ordinea socială și politică existentă. Principala influență politică a rămas deci în mîinile italienilor și ale slavilor, vorbitori de limbă italiană, care locuiau în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
într-un stat iugoslav. Această organizație reprezenta însă doar o minoritate a populației rurale catolice și conservatoare. Înainte de 1914, nu a existat nici o mișcare slovenă semnificativă care să sprijine dezmembrarea Imperiului Habsburgic și întemeierea Iugoslaviei. Dalmația După anexarea Dalmației, Imperiul Habsburgic a luat puține măsuri care să tulbure ordinea socială și politică existentă. Principala influență politică a rămas deci în mîinile italienilor și ale slavilor, vorbitori de limbă italiană, care locuiau în orașele de pe coastă. Numărul celor cu drept de vot
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
reconstituirii Regatului Triuniat, intenție care se bucura firește de sprijinul entuziast al Zagrebului. Autonomiștii, care luptau pentru o astfel de anexare, au fost inițial sprijiniți de autoritățile austriece. După unificarea Italiei, cînd noul stat a continuat să revendice alte ținuturi habsburgice, Viena a devenit mai puțin binevoitoare față de dominația italiană în Dalmația. Partidul Național a dobîndit deci mai multă influență în anii '70. În Dieta întrunită la Zadar, grupul acesta deținea douăzeci și șase de locuri, iar adversarii lui cincisprezece. În
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
sîrbi și croați. Recensămîntul din 1910 înregistra o populație totală a Dalmației de 634 855 de locuitori, din care 82% erau croați, 16% sîrbi și 2% italieni și de alte naționalități. În anii '60, croații și sîrbii cooperaseră împotriva autorităților habsburgice. Curînd însă s-au declanșat conflicte între ei, ca și în Croația de altfel, după cum vom vedea în continuare. Motivul esențial al neînțelegerilor era viitorul Bosniei-Herțegovina și chestiunea compoziției naționale a acesteia. Partidul Național Sîrb, înființat în 1879, se opunea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de a ocupa ambele regiuni; sangeacul Novi Pazar a trecut de asemenea sub control austriac. Monarhia a unit cele două provincii într-un district administrativ unic, Bosnia-Herțegovina. Să menționăm că, în ciuda faptului că fusese acordat numai dreptul de ocupație, guvernul habsburgic trata zona ca și cum ar fi fost o posesiune cu titlu permanent, iar prevederile administrative erau elaborate pe termen lung. Imperiul Habsburgic își exprimase pretențiile asupra regiunii în cadrul negocierilor cu Rusia, care au avut drept rezultat semnarea în 1876 a acordului
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
într-un district administrativ unic, Bosnia-Herțegovina. Să menționăm că, în ciuda faptului că fusese acordat numai dreptul de ocupație, guvernul habsburgic trata zona ca și cum ar fi fost o posesiune cu titlu permanent, iar prevederile administrative erau elaborate pe termen lung. Imperiul Habsburgic își exprimase pretențiile asupra regiunii în cadrul negocierilor cu Rusia, care au avut drept rezultat semnarea în 1876 a acordului Reichstadt, și al celor două înțelegeri din ianuarie și martie 1877. Provinciile urmau să constituie compensația habsburgilor pentru cîștigurile Rusiei prin
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Herțegovinei, provinciile ar fi putut în cele din urmă ajunge în stăpînirea Serbiei. Acest teritoriu suplimentar ar fi făcut din Serbia o mare putere în regiune și ar fi constituit un punct de atracție formidabil pentru slavii sudici din cadrul Imperiului Habsburgic. Ținînd seama de aceste considerente, guvernul maghiar a fost de acord cu achiziționarea regiunii de către imperiu, dar cu foarte mari ezitări. Tocmai din cauza delicateței subiectului în afacerile interne, reprezentanții habsburgici la Congresul de la Berlin au cerut doar ocuparea, nu anexarea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
un punct de atracție formidabil pentru slavii sudici din cadrul Imperiului Habsburgic. Ținînd seama de aceste considerente, guvernul maghiar a fost de acord cu achiziționarea regiunii de către imperiu, dar cu foarte mari ezitări. Tocmai din cauza delicateței subiectului în afacerile interne, reprezentanții habsburgici la Congresul de la Berlin au cerut doar ocuparea, nu anexarea. Ocuparea propriu-zisă a provinciilor s-a făcut cu mare dificultate. La Congresul de la Berlin, Poarta a protestat vehement împotriva cedării controlului unei puteri străine. În momentul în care au intrat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
au cerut doar ocuparea, nu anexarea. Ocuparea propriu-zisă a provinciilor s-a făcut cu mare dificultate. La Congresul de la Berlin, Poarta a protestat vehement împotriva cedării controlului unei puteri străine. În momentul în care au intrat pe teritoriul provinciilor, autoritățile habsburgice au întîmpinat o opoziție la fel de violentă din partea musulmanilor bosniaci și a sîrbilor. Armata a trebuit să-și croiască drum literalmente prin luptă, operațiune care s-a dovedit costisitoare atît în vieți omenești cît și bănește. Guvernul a fost obligat să
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
un sistem de administrație în care ministrului îi erau acordate, de fapt, puteri dictatoriale. Șeful guvernului provinciei era generalul aflat la comanda corpului de armată staționat aici. El era totuși dublat de un funcționar civil, care exercita autoritatea reală. Guvernul habsburgic a menținut împărțirea administrativă otomană, dîndu-le pur și simplu denumiri germane. Ordinea socială și economică fundamentală a fost de asemenea păstrată. Benjámin Kállay, ministrul comun de finanțe, s-a aflat în fruntea administrației Bosniei-Herțegovina din iunie 1882 pînă la moarte
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
restul monarhiei. Dat fiind că Bosnia era o zonă extrem de înapoiată, ministrul avea mari dificultăți în atragerea de oameni capabili, iar unii dintre funcționarii lui nu aveau pregătirea necesară pentru a se ocupa de grelele probleme ale regiunii. Introducerea instituțiilor habsburgice a creat și ea o creștere bruscă a numărului de angajați ai statului. Sub stăpînirea otomană, Bosnia fusese guvernată de 120 de oficiali; cifra aceasta a crescut în 1881 la 600, iar în 1908 la 9533.2 Acest aparat birocratic
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
origine slavă. Croații ocupau aproximativ jumătate din posturi, dar erau și mulți cehi, polonezi și sloveni. Motivele de bază ale răscoalei din 1875 fuseseră sistemul deficitar al deținerii pămîntului și nemulțumirea țăranilor, numiți kmeți, care munceau pe marile moșii. Autoritățile habsburgice au făcut puțin pentru remedierea acestei situații. Agalele și beii musulmani proprietari de pămînturi, care erau în mare parte sîrbo-croați ca limbă și naționalitate, constituiau elementul politic dominant în provincie. Autoritățile austriece au menținut regulamentul otoman privind proprietatea asupra pămîntului
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
kmeți, din care 60 000 erau ortodoxe, 23 000 catolice și doar cîteva musulmane. Țăranii trudeau pe pămînturile a 6 000-7 000 de agale și bei.3 Mulți erau firește foarte dezamăgiți de atitudinea habsburgilor; se sperase că sub administrația habsburgică vor fi introduse schimbări majore. Au fost într-adevăr făcute unele eforturi nesemnificative pentru sprijinirea agriculturii și au fost elaborate unele proiecte, cum ar fi cel de reîmpădurire, dar problema fundamentală a împărțirii pămîntului a rămas nerezolvată. Marile domenii nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a rămas nerezolvată. Marile domenii nu erau cultivate unitar. Ca și în România, pămînturile erau împărțite între kmeți și alți arendași, care își lucrau loturile folosind aceleași metode ineficiente ca și în trecut. În justificarea pretențiilor lui asupra regiunii, guvernul habsburgic invocase condițiile ei înapoiate și, în ciuda eșecului în rezolvarea problemelor agriculturii, autoritățile austriece au încercat realmente să aducă îmbunătățiri în alte domenii. Marele obstacol al reformelor, atît aici cît și în alte părți, era chestiunea sursei fondurilor pentru modernizarea acestei
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
problema era asemănătoare celei pe care am întîlnit-o și în alte regiuni: îmbunătățirile efectuate nu aveau nici o valoare directă pentru contribuabilul din mediul rural. Pe lîngă aceasta, era criticat faptul că în construirea drumurilor și a căilor ferate, considerentele militare habsburgice și interesele economice maghiare primau de obicei asupra nevoilor populației locale. Cel mai controversat aspect al politicii habsburgice din timpul administrației Kállay a fost tratamentul aplicat chestiunii naționale. Anexarea Bosniei-Herțegovina deținea un loc prioritar în programul guvernului sîrb și în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
directă pentru contribuabilul din mediul rural. Pe lîngă aceasta, era criticat faptul că în construirea drumurilor și a căilor ferate, considerentele militare habsburgice și interesele economice maghiare primau de obicei asupra nevoilor populației locale. Cel mai controversat aspect al politicii habsburgice din timpul administrației Kállay a fost tratamentul aplicat chestiunii naționale. Anexarea Bosniei-Herțegovina deținea un loc prioritar în programul guvernului sîrb și în cel al liderilor naționaliști croați de la Zagreb. Guvernul maghiar, în schimb, nu putea permite realizarea nici uneia dintre soluții
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a musulmanilor, el nu prezenta interes pentru marea majoritate a populației. Deoarece amenințarea sîrbă era considerată ca fiind cea mai primejdioasă, autoritățile austriece favorizau în general interesele croaților. În plus, dat fiind faptul că cea mai mare parte a supușilor habsburgici erau catolici, autoritățile imperiale acordau desigur privilegii speciale Bisericii catolice și îi preferau pe catolici cînd era vorba de solicitarea ocupării unui post oficial. Construirea de biserici și înființarea unui număr mai mare de instituții de învățămînt catolice au cunoscut
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
unei intensificări a entuziasmului pentru sprijinirea unirii Dalmației, Bosniei, Croației și Slavoniei. Opoziția sîrbilor față de ideea aceasta a devenit, așa cum am văzut, o problemă pentru politica dalmată. Ea avea să joace un rol și mai mare în Croația. Mulți oficiali habsburgici doriseră anexarea Bosniei-Herțegovina după 1878. Caracterul temporar al autorității lor însemna un regres în multe privințe. Principalul obstacol rămas nu era atît opoziția marilor puteri cît puternicele obiecții ale liderilor unguri, cărora li se alăturaseră mulți dintre germani, față de includerea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de sîrbi, mai ales în zona Frontierei Militare. În Croația-Slavonia, populația era constituită din 62,5% croați și 24,6 sîrbi. Statul croat ideal pentru naționaliști ar fi inclus teritoriile Regatului Triuniat, plus Bosnia-Herțegovina, care, desigur, era acum sub stăpînire habsburgică. Avînd aceste granițe, Croația ar fi fost o putere est-europeană respectabilă, cu o suprafață îndestulătoare și frontiere raționale. Principalul obstacol în calea anexării Bosniei, din punct de vedere național, era faptul că partea catolică, adică croată, a populației era de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Majoritatea acestora, ca și sîrbii din Serbia propriu-zisă, considerau că Bosnia-Herțegovina erau moștenirea lor și că trebuia să fie unite într-un mare stat sîrb. Chestiunea anexării de către Croația a Bosniei-Herțegovina a fost pusă imediat după ce regiunea a devenit posesiune habsburgică. Ban era în momentul acela Ivan Mažuranić, care a deținut acest post între 1873 și 1880. Răscoala din Bosnia și Herțegovina fusese urmărită cu mare interes în Croația. După ce s-a aflat de ocupația habsburgică, saborul a trimis o adresă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
după ce regiunea a devenit posesiune habsburgică. Ban era în momentul acela Ivan Mažuranić, care a deținut acest post între 1873 și 1880. Răscoala din Bosnia și Herțegovina fusese urmărită cu mare interes în Croația. După ce s-a aflat de ocupația habsburgică, saborul a trimis o adresă lui Franz Joseph, cerînd unirea provinciilor cu Croația, Slavonia și Dalmația. Desființarea Frontierei Militare, o regiune aflată sub controlul direct al Vienei, și atribuirea portului Rijeka acestui stat erau de asemenea dorite. Reacția maghiară față de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]