5,342 matches
-
chel și mârșav, care ulterior avea să devină unul dintre cei mai redutabili adversari ai lui Superman, cel mai inteligent om de pe planetă, Lex Luthor.589 Autorii recunosc că au gândit acest personaj ca o combinație între marile figuri eroice mitice ale Antichității, Samson și Fig. 9 Wonder Woman într-o situație "obișnuită" Hercule, cu forță uimitoare și caracter de oțel, dar acesta amintește mai degrabă de Ahile, care în ciuda impetuozității caracterului său devine un apărător al propriei comunități 590 și
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
Scott Bevan și Kent Earle, Overcompensating a lui Jeffrey Rowland, Creased Comics a lui Brad Neely, Dr. McNinja a lui Chris Hastings și Kent Archer, The Perry Bible Fellowship a lui Nicholas Gurewitch sau Achewood a lui Chris Onstad). Universul mitic creat în banda desenată a căpătat amploare și complexitate prin creațiile inspirate din el (filme, serii animate, jocuri electronice), ramificându-se și perpetuându-se fără încetare. La concurență cu aceste atractive forme de divertisment, banda desenată își păstrează totuși fanii
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
Un alt stil de succes este remadja (cuvânt care denotă adolescența și inocența, în domeniul sentimentalității juvenile), în care sunt discutate dificultățile tinerilor în lumea adulților, în lumea urbană, creuzet de transformări sociale, în care orașul este ridicat la dimensiuni mitice, ca simbol al prosperității și al progresului, și în care se încearcă oferirea de soluții și modele publicului, alimentând visuri și mecanisme de eludare a insatisfacțiilor cotidiene.728 Omul citadin se simte dezrădăcinat într-o lume în plină mutație, fără
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
ambientului; natura excepțională a super-eroului contrastează de asemenea cu normalitatea alter-ego-ului său, relație plasată sub imperiul tabu-ului; deși acționează adesea în afara legii, sunt capabili de patriotism și de loialitate față de stat, chiar dacă nu în forme strict legale; narațiunile sunt mitice și utilizează știința și magia pentru a crea sentimentul misterului, al neobișnuitului.777 Prin Superman, "fantasmă a tinereții, dar și a masculinității", Schuster și Siegel au revitalizat cel mai important mit american (chiar dacă inconștient), al eroului de frontieră vestică, "cel
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
-i mâna, au utilizat de-a valma tot ce-au putut." (Liviu Cangeopol) După trasarea cadrului general al discuției, cel al mitologiei, și plasarea accentului asupra unui segment important al mecanismelor de perpetuare și producere a discursurilor, temelor și formelor mitice moderne, adică banda desenată, discuția se poate focaliza în adâncime în interiorul acestui câmp, în investigația asupra benzii desenate românești din perioada comunistă. Consider necesară o astfel de abordare, deductivă, pe axa "descendentă" de la general la particular, deoarece banda desenată (și
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
general la particular, deoarece banda desenată (și nu doar ea), este în orice moment dependentă de propriul ei context de apariție (respectând schema propusă de către Randall Harrison, amintită în capitolul precedent).810 Un mediu de comunicare prin excelență favorabil dimensiunii mitice (atât datorită preponderenței factorului vizual, cât și laconismului inerent), banda desenată poate oferi utile (dacă nu vitale) informații despre starea de spirit a unei societăți ori a unui grup care optează pentru un astfel de canal de comunicare, despre obsesiile
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
eroii clasei muncitoare.872 Chiar mai puternic decât tipul invincibilului ostaș sovietic (mai degrabă prin număr decât prin abilități, în ciuda indestructibilului Andrei Sokolov creat de către Șolohov și prezentat ca noul tip uman, materie granitică sovietică) s-a dovedit însă modelul mitic al ilegalistului (poate și pentru că putea fi susținut prin modele locale). Tipologia acestuia îl prezenta invariabil ca originar dintr-o familie de muncitori sau țărani (neadevărat, de multe ori ilegaliștii "reali" fiind marginali, burghezi ori chiar membri ai elitei), confruntat
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
puse în legătură cu acest nucleu, acoperit la rândul său de stratul creațiilor "culte" inspirate din aceste evenimente, peste care se adaugă stratul creațiilor culturii de masă, acoperite, de asemenea, de către activitățile cotidiene. Astfel, urmându-i raționamentul, am putea identifica o fundamentare mitică pentru orice acțiune întreprinsă, fie și involuntar. La nivelul culturii de masă (denumită, în funcție de preferințele autorilor, "de consum", "populară", "joasă") se plasează și banda desenată, un mod relativ nou de a "spune povești", de a propaga mituri. Banda desenată întreține
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
vizual (de fapt, ea se definește exclusiv vizual încă nu s-a inventat o bandă desenată "tactilă"). De altfel, încadrarea analizei benzii desenate sub cupola mitului se justifică și prin faptul că banda desenată este, din cel puțin trei motive, "mitică". În primul rând pentru că se definește vizual, cum am afirmat, depinzând de imagine și funcționând pe baza ei, constituind deci un mod de prezentare "directă" a mesajului, de impresionare a retinei și de creare și distribuire nealterată a simbolurilor. În
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
deci un mod de prezentare "directă" a mesajului, de impresionare a retinei și de creare și distribuire nealterată a simbolurilor. În al doilea rând, prin materia ei narativă, care se constituie în imensă majoritate din reevaluări ori trimiteri la fondul mitic, proces vizibil cu deosebire în banda desenată cu super-eroi, care ilustrează aceleași fobii și speranțe dintotdeauna ale omenirii. În fine, în al treilea rând, banda desenată devine ea însăși un mit, atât prin conținutul său cât și prin ea însăși
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
și în societățile democratice, acolo unde este considerată factor de corupere a publicului tânăr, banda desenată se găsește în centrul unor aprigi dezbateri, care nu de puține ori părăsesc terenul economic ori social și alunecă în formulări de-a dreptul mitice (cum a fost cazul proceselor din SUA anilor '50). Pentru comunismul românesc, de asemenea, banda desenată a reprezentat atât motiv de suspiciune, fiind chiar eliminată din spațiu editorial în perioada 1948-1953, ca amenințare capitalistă la adresa noii ordini socialiste, dar și
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
New York, 1991. Campbell, Joseph, Myths to Live by, Souvenir Press, New York, 2000. Campbell, Joseph, The Masks of God: Creative Myhtology, Viking Press, New York, 1968. Carlyle, Thomas, Cultul eroilor, Institutul European, Iași, 1996. Cassirer, Ernst, Filosofia formelor simbolice, vol. II: Gândirea mitică, trad. Mihaela Bereschi, Paralela 45, Pitești, 2008. Cassirer, Ernst, Language and Myth, Dover Publications, New York, 1953. Cassirer, Ernst, Mitul statului, trad. Mihaela Sadovschi, Institutul European, Iași, 2001. Cheșuț, Cristian, Mit și simbol în jocurile tradiționale de copii, teză de doctorat
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
Georges, Uitarea omului și onoarea zeilor, trad. George Anania, Univers Enciclopedic, București, 1998. Durand, Gilbert, Introducere în mitodologie, trad. Corin Braga, Dacia, Cluj, 2004. Durand, Gilbert, Structurile antropologice ale imaginarului, trad. Marcel Aderca, Univers Enciclopedic, București, 2000. Durand, Gilbert, Figuri mitice și chipuri ale operei. De la mitocritică la mitanaliză, trad. Irina Bădescu, Nemira, București, 1998. Eliade, Mircea, Aspecte ale mitului, trad. Paul G. Dinopol, Univers, București, 1978. Eliade, Mircea, Fragmentarium, Humanitas, București, 2003. Eliade, Mircea, Imagini și simboluri. Eseu despre simbolismul
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
într-un context rus de secol al XIX-lea și la fel, probabil, Guernica lui Picasso într-unul european de secol XX". 35 Idem, Nostalgia originilor, p. 118. 36 Jean-Pierre Vernant, Mit și gândire în Grecia antică, p. 23. Construcția mitică se întemeiază atât în planul ansamblului, cât și în detaliul segmentelor sale constituente, pe echilibrul și tensiunea unor noțiuni polarizate: "în perspectiva mitului, aceste noțiuni exprimă polaritatea forțelor sacrului, deopotrivă asociate și opuse." 37 Ibidem, p. 25. 38 Joseph Campbell
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
Renaștere la Epoca Luminilor, p. 9. Autorul francez dezvoltă această idee: "universul credinței reducea această lume la limitele strâmte și comode ale familiei lui Adam. Limbajul religios al Bibliei se punea și mai mult de acord cu formele de gândire mitică în interpretarea fizică dată fenomenelor. [...] Pare deci iluzoriu să opui magiei populare din veacurile medievale credința luminată a doctorilor în religie. Ele aparțin aceluiași ansamblu de concepții religioase ce i-au asigurat creștinismului dinamismul istoric. Moștenit, în parte, de la păgânismul
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
originea individuală trebuie uitată, ștearsă, pentru a deveni o istorie generală exemplară: aceste două aspecte fundamentale se modelează prin intermediul uneia și aceleiași dimensiuni: timpul. Așa cum intemperiile fasonează lent un peisaj, afectându-i părțile cele mai friabile, la fel și gândirea mitică lucrează asupra materiei narative, eliminându-i elementele instabile, anecdotice sau inadecvate, lăsând la suprafață doar blocuri eratice, perfect lustruite prin uz." 73 Pierre Brunel (coord) op. cit., vol. 2, p. 393 74 Citat de Pierre Brunel în ibidem, vol. 2, p.
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
cel care dădea glas logos-ului și-l asuma în mod responsabil, ca discurs rațional (de unde și sufixul "logie" care desemnează științele moderne), mythos-ul nu era niciodată asumat în același mod. 87 Ernst Cassirer, Filosofia formelor simbolice, vol. II; Gândirea mitică, p. 9. 88 James George Frazer, Creanga de aur, vol. V, p. 181. De fapt, Frazer considera că șamanii, vracii, magii, nu gândeau altfel decât oamenii de știință, când considerau că un eveniment îl urmează pe altul și că aceleași
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
continuă Eliade, despărțită de creștinism, e în căutarea unui nou mare mit care să o coaguleze, cum afirma și Jung (greva generală a fost considerată marele mit al lumii industrializate, însă este doar un instrument de luptă politică, fără precedente mitice). idem, Mituri, vise și mistere, p. 15. 132 Joseph Campbell, Myths to live by, p. 22. Campbell insistă asupra unei perspective biologizante, care poate stârni justificate reticențe, dar care merită amintită și nu doar ca fapt divers, ci ca încă
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
Ibidem, p. 24. 134 Ibid., p. 57. 135 Idem, The power of myth, p. xvi. 136 Idem, Myths to live by, p. 44. 137 Idem, The power of myth, p. 27. 138 Apud James Hollis, op. cit., pp. 13-17. Unele valențe mitice pot fi atât de bine camuflate în produsele culturii de masă încât nici nu sunt recunoscute conștient, deși exercită o influență profundă asupra psihicului individual ori colectiv. 139 Joseph Campbell, Myths to live by, p. 171. Deși îl citează pe
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
deplinătatea puterii tale și pogorârea luminii solare asupra lumii", miturile fiind infinite prin revelația lor. Ibid., p. 183. Nu e de mirare că Robert Segal îl numea "cel mai mare evanghelist al mitului", predicând aneantizarea omului în eventualitatea pierderii dimensiunii mitice (sensurile mitului rămân aceleași, cunoscute de către primitivi și redescoperite de către moderni). De fapt, cele mai dure critici la adresa lui Campbell privesc dogmatismul acestuia, el afirmându-și teoria fără a o demonstra, ignorând teoriile concurente, și chiar contrazicându-se (pe de o
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
într-o traiectorie circulară (consideră mitul adevărat pentru că este mit), ignorând cu desăvârșire factorul uman aderent la mit. Robert Segal, Theorizing about myth, p. 137. 146 Ibid., p. 72. Pentru lumea occidentală, cea care și-a exportat eficient propriile imagini mitice, el identifică trei mari generatoare de limbaj metaforic: catedrala (pentru palierul atemporal), castelul (pentru palierul temporal) și orașul (pentru palierul folcloric). Toate acestea pornesc de la experiențe contextuale, comparabile cu ale șamanilor (deși nu preotul este șamanul occidental, el rămânând doar
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
afirma Vasilis Vitsaxis, preluându-l pe Th.Veikos: "de la Parmenide, Platon, Aristotel și până la Locke și Wittgenstein, mitul continuă să funcționeze în cadrul gândirii raționale logice." op. cit., p. 62, nota 37. Mai mult, "extazul rațiunii la filozofi este impregnat de elemente mitice". Ibidem, p. 95. 161 Apud Vasilis Vitsaxis, op. cit., p. 65. D. Mitta desface acest traseu de la mit la filozofie pe trei etape: prima, a mitului, corespunzând contemplării imediate a formelor, a doua, a filozofiei, marcând respingerea acestora, iar a treia
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
amintirea formelor și cunoașterea adevărată. Astfel, filozofia nu are început și nici sfârșit, ea fiind un punct pe circumferința cercului căutării spirituale. Ibidem, p. 103, nota 160. 162 Ernst Cassirer, op. cit., p. 15. 163 Ibidem, p. 30. Lupta contra gândirii mitice, începută încă de la Platon, cel care proiecta statul ideal (nu perfect, ci conform ideii) a fost slab susținută în Evul Mediu în care a domnit teologia, și a fost reîncepută odată cu Machiavelli, continuată de raționaliștii secolului al XVII-lea și
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
mai vechi, ce coboară până în adâncuri. Trebuie să fim întotdeauna pregătiți pentru cutremure violente, care ne-ar putea zgudui din temelii cultura și ordinea noastră socială." Ibid., p. 363. Marile cataclisme ale secolului XX au fost în primul rând derapaje mitice, însă critica mitului va constitui obiectul secțiunii următoare. Acum trebuie doar amintită remarca lui Vitsaxis, conform căreia imaginația mitică are întotdeauna o finalitate, fie religioasă, fie "științifică", socială, emoțională etc. Vasilis Vitsaxis, op. cit., p. 22. 170 Apud Victor Kernbach, Mit
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
din temelii cultura și ordinea noastră socială." Ibid., p. 363. Marile cataclisme ale secolului XX au fost în primul rând derapaje mitice, însă critica mitului va constitui obiectul secțiunii următoare. Acum trebuie doar amintită remarca lui Vitsaxis, conform căreia imaginația mitică are întotdeauna o finalitate, fie religioasă, fie "științifică", socială, emoțională etc. Vasilis Vitsaxis, op. cit., p. 22. 170 Apud Victor Kernbach, Mit, mitogeneză, mitosferă, p. 25. 171 Petru Bejan în Vasile Lovinescu, Mitul sfâșiat, p. 23. 172 Ibidem, p. 18. 173
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]