7,832 matches
-
Pe lîngă problema subiectiv/obiectiv, un postulat important este implicat aici. Pentru Forstreuter, naratorul la persoana întîi nu mai este în primul rînd o portavoce pentru autor, ci mai degrabă un personaj ficțional independent. Această recunoaștere a caracterului ficțional al naratorului la persoana întîi a fost premergătoare recunoașterii naturii ficționale a naratorului la persoana a treia 193. Caracterul ficțional al naratorului la persoana a treia nu a fost recunoscut unanim pînă la mijlocul anilor '50. Conștientizarea faptului că naratorul la persoana întîi
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Pentru Forstreuter, naratorul la persoana întîi nu mai este în primul rînd o portavoce pentru autor, ci mai degrabă un personaj ficțional independent. Această recunoaștere a caracterului ficțional al naratorului la persoana întîi a fost premergătoare recunoașterii naturii ficționale a naratorului la persoana a treia 193. Caracterul ficțional al naratorului la persoana a treia nu a fost recunoscut unanim pînă la mijlocul anilor '50. Conștientizarea faptului că naratorul la persoana întîi și cel auctorial la persoana a treia erau amîndoi personaje ficționale-narator
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în primul rînd o portavoce pentru autor, ci mai degrabă un personaj ficțional independent. Această recunoaștere a caracterului ficțional al naratorului la persoana întîi a fost premergătoare recunoașterii naturii ficționale a naratorului la persoana a treia 193. Caracterul ficțional al naratorului la persoana a treia nu a fost recunoscut unanim pînă la mijlocul anilor '50. Conștientizarea faptului că naratorul la persoana întîi și cel auctorial la persoana a treia erau amîndoi personaje ficționale-narator și, în consecință, asemănătoare într-un punct decisiv i-
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
caracterului ficțional al naratorului la persoana întîi a fost premergătoare recunoașterii naturii ficționale a naratorului la persoana a treia 193. Caracterul ficțional al naratorului la persoana a treia nu a fost recunoscut unanim pînă la mijlocul anilor '50. Conștientizarea faptului că naratorul la persoana întîi și cel auctorial la persoana a treia erau amîndoi personaje ficționale-narator și, în consecință, asemănătoare într-un punct decisiv i-a determinat pe critici să minimalizeze diferența dintre narațiunea la persoana întîi și cea la persoana a
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
îmbrățișează această perspectivă și astăzi se datorează probabil, cel puțin parțial, faptului că era împărtășită de doi teoreticieni binecunoscuți: Wolfgang Kayser și Wayne C. Booth. După cum am menționat deja, Kayser a determinat o evoluție în naratologie prin clarificarea distincției dintre naratorul unui roman, fie acesta la persoana întîi sau la persoana a treia, și autor. Tocmai acest punct important, totuși, a stat în calea perceperii diferențelor reale dintre narațiunea la persoana întîi și cea la persoana a treia. Din moment ce eul narator
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
naratorul unui roman, fie acesta la persoana întîi sau la persoana a treia, și autor. Tocmai acest punct important, totuși, a stat în calea perceperii diferențelor reale dintre narațiunea la persoana întîi și cea la persoana a treia. Din moment ce eul narator este un rol-narator creat de autor, Kayser consideră că acesta nu este identic cu personajul ficțional a cărui istorie a vieții este narată la persoana întîi, ci este, în schimb, o întrupare a funcției narative a autorului: "Naratorul la persoana
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Din moment ce eul narator este un rol-narator creat de autor, Kayser consideră că acesta nu este identic cu personajul ficțional a cărui istorie a vieții este narată la persoana întîi, ci este, în schimb, o întrupare a funcției narative a autorului: "Naratorul la persoana întîi al unui roman [...] nu este nicidecum continuarea directă a personajului care narează. Este mai mult decît atît. Masca sa narativă de personaj mai în vîrstă este doar un rol curios în spatele căruia se ascunde altceva"194. Este
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
sa narativă de personaj mai în vîrstă este doar un rol curios în spatele căruia se ascunde altceva"194. Este semnificativ faptul că această propoziție nu era formulată în relație cu David Copperfield sau Heinrich Lee (Heinrich cel Verde), ci cu naratorul la persoana întîi al romanului Moby Dick, în care este, de fapt, vizibilă o tendință către auctorializarea rolului narator. Astfel, Kayser nu admite analogia dintre naratorul la persoana întîi și "bunicul care îi povestește nepotului despre tinerețea sa", analogie care
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
semnificativ faptul că această propoziție nu era formulată în relație cu David Copperfield sau Heinrich Lee (Heinrich cel Verde), ci cu naratorul la persoana întîi al romanului Moby Dick, în care este, de fapt, vizibilă o tendință către auctorializarea rolului narator. Astfel, Kayser nu admite analogia dintre naratorul la persoana întîi și "bunicul care îi povestește nepotului despre tinerețea sa", analogie care este evidentă pentru majoritatea cititorilor romanelor la persoana întîi: "Nu trecem cu vederea faptul că Thomas Mann învîrte fire
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
formulată în relație cu David Copperfield sau Heinrich Lee (Heinrich cel Verde), ci cu naratorul la persoana întîi al romanului Moby Dick, în care este, de fapt, vizibilă o tendință către auctorializarea rolului narator. Astfel, Kayser nu admite analogia dintre naratorul la persoana întîi și "bunicul care îi povestește nepotului despre tinerețea sa", analogie care este evidentă pentru majoritatea cititorilor romanelor la persoana întîi: "Nu trecem cu vederea faptul că Thomas Mann învîrte fire scurte între Krull care este narat și
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
atins un stadiu final al evoluției sale și nicidecum nu îl identificăm pe tînărul Felix Krull cu bătrînul Felix Krull"195. Aceasta este o afirmație uimitoare; ea ignoră accentuarea tematică a evoluției personale a protagonistului și identificarea sa finală cu naratorul în romanul la persoana întîi cvasi-autobiografic196. În consecință, teoria lui Kayser nu reușește să facă dreptate principiului structural esențial al formei cvasi-autobiografice a romanului la persoana întîi, așa cum se regăsește ea în David Copperfield, Heinrich cel Verde și în romanul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
structural esențial al formei cvasi-autobiografice a romanului la persoana întîi, așa cum se regăsește ea în David Copperfield, Heinrich cel Verde și în romanul Felix Krull al lui Thomas Mann: tensiunea dintre "eul" mai bătrîn, mai matur și mai înțelept în calitate de narator, și "eul" în calitate de erou, încă prins complet în situația sa existențială. Este o anumită ironie în faptul că același teoretician care a stabilit în sfîrșit autonomia naratorului auctorial ca personaj ficțional s-a străduit totodată să-l priveze pe naratorul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Thomas Mann: tensiunea dintre "eul" mai bătrîn, mai matur și mai înțelept în calitate de narator, și "eul" în calitate de erou, încă prins complet în situația sa existențială. Este o anumită ironie în faptul că același teoretician care a stabilit în sfîrșit autonomia naratorului auctorial ca personaj ficțional s-a străduit totodată să-l priveze pe naratorul la persoana întîi de o parte substanțială a personalității sale autonome, și anume continuitatea esențială dintre "eul" naratorial și "eul" eroului dintr-o poveste. Un lucru care
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
narator, și "eul" în calitate de erou, încă prins complet în situația sa existențială. Este o anumită ironie în faptul că același teoretician care a stabilit în sfîrșit autonomia naratorului auctorial ca personaj ficțional s-a străduit totodată să-l priveze pe naratorul la persoana întîi de o parte substanțială a personalității sale autonome, și anume continuitatea esențială dintre "eul" naratorial și "eul" eroului dintr-o poveste. Un lucru care ar putea explica perspectiva lui Kayser este probabil faptul că în multe romane
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
substanțială a personalității sale autonome, și anume continuitatea esențială dintre "eul" naratorial și "eul" eroului dintr-o poveste. Un lucru care ar putea explica perspectiva lui Kayser este probabil faptul că în multe romane la persoana întîi legătura dintre "eul" narator și "eul" care trăiește, mai ales în stadiile timpurii, este foarte fragilă. Alt motiv este faptul că romancierii caracterizează adesea nararea evenimentelor din trecut drept amintiri personale ale naratorului la persoana întîi doar într-o manieră de rutină. Ambele tendințe
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
faptul că în multe romane la persoana întîi legătura dintre "eul" narator și "eul" care trăiește, mai ales în stadiile timpurii, este foarte fragilă. Alt motiv este faptul că romancierii caracterizează adesea nararea evenimentelor din trecut drept amintiri personale ale naratorului la persoana întîi doar într-o manieră de rutină. Ambele tendințe pot fi văzute, de pildă, în romanul Der Nachsommer al lui Adalbert Stifter 197. Faptul că anumiți autori nu reușesc să realizeze întregul potențial al unei narațiuni nu presupune
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
acest aspect al formei narative nu este important pentru acest gen literar. Teza similitudinii esențiale dintre narațiunea la persoana întîi și cea la persoana a treia implică adesea o concepție prea limitată despre procesul narativ, dacă încearcă să restrîngă povestea naratorului la persoana întîi la ceea ce a trăit el însuși și încă își mai poate aminti. Cu alte cuvinte, un narator la persoana întîi nu numai că își amintește viața sa de pînă atunci, ci poate să și recreeze diverse etape
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și cea la persoana a treia implică adesea o concepție prea limitată despre procesul narativ, dacă încearcă să restrîngă povestea naratorului la persoana întîi la ceea ce a trăit el însuși și încă își mai poate aminti. Cu alte cuvinte, un narator la persoana întîi nu numai că își amintește viața sa de pînă atunci, ci poate să și recreeze diverse etape ale acesteia în imaginația sa. Prin urmare, narațiunea nu mai este limitată la orizontul de experiență al eului care trăiește
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
particulare ale narațiunii se leagă de anumite efecte"199. Ultima clauză, care pare la prima vedere să implice o restricție substanțială a disputei anterioare, abia dacă formulează un truism metodologic valid pentru orice clasificare literară. Booth preferă să sublinieze opoziția "narator dramatizat" "narator nedramatizat"200, prin care înțelege în primul rînd diferența dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată. Demonstrația sa potrivit căreia distincția dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată poate fi observată la naratorii la persoana întîi
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
narațiunii se leagă de anumite efecte"199. Ultima clauză, care pare la prima vedere să implice o restricție substanțială a disputei anterioare, abia dacă formulează un truism metodologic valid pentru orice clasificare literară. Booth preferă să sublinieze opoziția "narator dramatizat" "narator nedramatizat"200, prin care înțelege în primul rînd diferența dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată. Demonstrația sa potrivit căreia distincția dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată poate fi observată la naratorii la persoana întîi, precum și la
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
să sublinieze opoziția "narator dramatizat" "narator nedramatizat"200, prin care înțelege în primul rînd diferența dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată. Demonstrația sa potrivit căreia distincția dintre o formă narativă personalizată și una nepersonalizată poate fi observată la naratorii la persoana întîi, precum și la cei la persoana a treia nu arată nicidecum că una dintre opoziții ar fi fundamentală în relație cu celelalte. În tipologia prezentată în această carte ambele apar ca elemente constitutive complet egale: persoana și modul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
care au studiat narațiunea la persoana întîi, publicate de K. Forstreuter, B. Romberg, M. Henning și alții. Opoziția dintre narațiunea la persoana întîi și narațiunea la persoana a treia, precum și opoziția subiacentă dintre identitatea și non-identitatea spațiilor de existență ale naratorului și personajelor ficționale reprezintă încă niște probleme de interes imediat pentru autorii contemporani. Cîțiva dintre aceștia au găsit în aceste aspecte ale narațiunii un cîmp amplu pentru inovații care sînt tot atît de ingenioase pe cît sînt de îndrăznețe. În
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
inserează în filmul care rulează pe ecran propoziții din textul narativ al lui Kleist, metodă care a fost folosită cu succes de Fassbinder în Fontane: Effi Briest. O aluzie la mediere se realizează în mod asemănător atunci cînd vocea unui narator poate fi auzită ca voice-over pe parcursul unui film. Este uimitor cît de frecvent a fost aplicat acest element narativ în ultima vreme. Astfel, vocea naratorului este acustic perceptibilă, așa cum deja am menționat, în Barry Lyndon și în Fontane: Effi Briest
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Effi Briest. O aluzie la mediere se realizează în mod asemănător atunci cînd vocea unui narator poate fi auzită ca voice-over pe parcursul unui film. Este uimitor cît de frecvent a fost aplicat acest element narativ în ultima vreme. Astfel, vocea naratorului este acustic perceptibilă, așa cum deja am menționat, în Barry Lyndon și în Fontane: Effi Briest. În ecranizarea romanului Demonii al lui Dostoievski (într-o producție a televiziunii naționale germane și austriece), naratorul la persoana întîi este auzit pe secvențe excepțional
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
acest element narativ în ultima vreme. Astfel, vocea naratorului este acustic perceptibilă, așa cum deja am menționat, în Barry Lyndon și în Fontane: Effi Briest. În ecranizarea romanului Demonii al lui Dostoievski (într-o producție a televiziunii naționale germane și austriece), naratorul la persoana întîi este auzit pe secvențe excepțional de extinse. Acest narator, totuși, nu apare niciodată în film ca eu narator, ci întotdeauna ca eu care experimentează, adică în forma unui personaj implicat în acțiune. Eforturile regizorului de a-i
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]