5,121 matches
-
concluzionând: "Acesta este cu adevărat Eminescu. Motivele shopenhaueriene ale renunțării, pornirea dușmănoasă față de patima dragostei el le topește în fluidul calm al inimii sale, convertindu-le în dorințe arzătoare, într-o supremă stare de fericire. Ce departe suntem de pesimismul gânditorului german" (ibidem, 56). Insula apare miraculoasă (Eliade: 1991, 154 et passim.). Nu foarte departe de mal, ea este totuși pustie. Intrarea impune oarecare efort, așa cum descrie anahoretul, iar nepotul său va confirma: "El îl urni, bolovanul se întoarse ca-n
[Corola-publishinghouse/Science/1575_a_2873]
-
noțiunea de duplicitate: a fi dublu ca structură antropologică. Apoi arătând alunecarea individului, indivis univoc, către persoana (persona) cu diferite măști. Și, în sfârșit, atrăgând atenția asupra porozității identității și asupra emergenței identificărilor multiple" (p.124). Dacă o seamă de gânditori au asociat modernitatea cu "dezvrăjirea" lumii, M. Maffesoli gândește în postmo-dernitate o "revrăjire" a lumii: renașterea umanității ori-ginare și originale sub un evantai de manifestări reduse de mulți la simple aparențe distructive, dar în realitate acest baroc social redivivus înseamnă
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
a explora tranziția noastră ca oscilație între modernitatea prevestită și postmodernitatea mai curând primitivă decât ca restituire a complexităților primare va găsi unelte conceptuale pentru înțelegerea experienței noastre societale mai curând ca dezordine caricaturală a ordinii morale pe care acest gânditor original o întrezărește sub formele baroce, adeseori paroxistice ale efemerului și sociabilității inițiatice sau ale tribalismelor comunitare în procesele și fenomenele contrastante ale revrăjirii lumii în era sa postmodernă. Tranziția interminabilă pe care o parcurgem amplifică până la exacerbare un fond
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
Hauter, pe care Julien Freund mi-l prezentase. A fost ultimul asistent al lui Georg Simmel la Strasbourg în 1918. Eram vecini. Și acest domn bătrân, cu pălărie mare alsaciană, îmi vorbea despre stigmatizarea căreia i-a fost victimă acest gânditor, exilat într-o universitate de la marginile Imperiului. Mai ales pentru că aborda, ca precursor, aceste subiecte "frivole": corpul, simțurile, cochetăria, estetica, societățile secrete, emoțiile, non-raționalul... pe care ulterior alții au început să le "recupereze". Eterna problemă a "descoperitorilor" curajoși și a
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
o bună parte de moarte. În ciuda celor care dau lecții și a altor notari ai cunoașterii, este ceva nietzschean în excese, ca și în ritualitatea banalității cotidiene: "eu, animal misterios, eu, monstru luminos, eu, risipitor al înțelepciunii". Spunând aceasta, îndrăznețul gânditor se considera un "teribilist al spiritului". Dar tocmai o astfel de îndrăzneală, mai degrabă trăită decât gândită sau spusă, regăsim în mimetismul tribal și în circulația intensă a informațiilor specifică rețelelor informatice. Contactele pe care le induc sunt periculoase, relațiile
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
legea este cea mai înaltă libertate"38. Și este adevărat că există "legi" particulare care susțin multitudinea de comunități care formează corpul social, care n-au nimic de-a face cu legile universale, cauză și efect ale unei morale generale. Gânditori precum Nietzsche ne-au atras atenția asupra acestei "magii a extremelor". Modalitate, pentru el, de a răsturna barierele stabilite de prostia filistină. Dar, în același timp, forță motrice a unei înțelepciuni umane fondate pe acceptarea a ceea ce era considerat ca
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
diversitatea ei. De aceea, ca observatori ai vieții sociale nu avem să ne preocupăm de codurile, concordanțele și datoriile pe care societatea le ridică la rangul de reguli. Desigur, a descrie practici îndrăznețe, anomice poate fi îngrijorător. Și foarte des gânditorul simte, așa cum remarcă Platon, că suspendarea judecății îi dă amețeli. "Uite-l cum se bâlbâie acum, într-atât se simte dezrădăcinat" (Theaitetos, 175d). Și totuși, este important să realizăm o astfel de dezrădăcinare, dacă vrem să fim capabili să înțelegem
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
a lumii. Aceasta poate părea uimitor, într-atât raționalismul pare o certitudine de nedepășit. Și totuși, se întâmplă frecvent să observăm astfel de fenomene în istoriile umane. Refuz al doctrinelor morale, oricare ar fi ele. Așa cum a spus-o acest gânditor, puțin cam uitat, care este J.-M. Guyau, importanța anomiei 89 în dinamica societăților. În ciuda diverselor pozitivisme, și sunt o mulțime, există o dimensiune ezoterică a lucrurilor. În funcție de tradiții, aceasta poate lua nume diferite, dar realitatea, structurală, este identică. Astfel
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
euroinst.ro 1 A. Koestler, Hiéroglyphes, Calmann-Lévy, 1955, p. 476. Trimit de asemenea la admirabila carte a lui M. Laval, L'Homme sans concessions, Arthur Koestler et son siècle, Calmann-Lévy, 2005, care m-a incitat să revin la opera acestui gânditor curajos și liber. 2 Cf. Baudelot, "La sociologie sous de mauvais astres", Le Monde, aprilie 2001, și Baudelot, L'École capitaliste en France, Maspero, 1973. 3 G. Collard, E. Martial, L'Étrange Affaire Alègre, Rocher, 2005, p. 185. Despre "petițiile
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
de vrajă ale țigăncii sau ale unui șaman. Magică poate fi deopotrivă rostirea numelui unor mari învățați, din diverse etape ale istoriei cunoașterii științifice, ca Aristotel, Francis Bacon, René Descartes, Immanuel Kant sau Jean-Paul Sartre. Din păcate, astăzi, pentru mulți gânditori, chiar universitari, aflați la mare distanță de problematica omului concret, cuvintele respective își păstrează din însemnătatea magică, doar pe cea de decor. La o observație puțin mai atentă, se poate constata cum dascălii doar cu numele își construiesc, cu ajutorul cuvintelor
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
cunoaștere. Altfel spus, în locul divinității mitologice, al lui Zeus, în știință poate ajunge așezat un Socrate, de exemplu, căci secole de-a rândul teologii au lucrat la divinizarea sau "îndumnezeirea" gândirii lui Aristotel, la sanctificarea altor personalități. În viața acestor gânditori se află suficiente însemne sacre pentru ca ei să fie păstrați pentru eternitate, asemenea personajelor biblice. Traiectoria lineară a istoriei psihologiei, așa cum rezultă din cadrul schițat mai sus, este interesantă și atractivă, dar adesea amenințată de naivitate. Deoarece psihologia, în fiecare etapă
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Traiectoria lineară a istoriei psihologiei, așa cum rezultă din cadrul schițat mai sus, este interesantă și atractivă, dar adesea amenințată de naivitate. Deoarece psihologia, în fiecare etapă istorică a ei de dezvoltare în parte, deși a fost în centrul dezbaterilor teoretice a gânditorilor vremii și a fost cu regularitate în miezul evenimentelor, nu și-a asumat responsabilitatea pentru acțiunile cu această finalitate, ele n-au mai fost revendicate de breasla profesională a psihologilor. De astă dată este vorba de trecutul ei istoric, inclusiv
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
extrem de redus, cu un nivel doar panteist de formalizare a domeniului subiectivității, s-a putut totuși ajunge la formularea unor principii de funcționare a psihicului, a legilor de elaborare a asociațiilor, cu valabilitate deplină și în zilele noastre. Pentru majoritatea gânditorilor, sufletul era o parte a naturii, a cosmosului, unde putea fi identificat și de unde era extras pe urmă cu forța divină a minții. Acest lucru a fost totuși realizat, spre deosebire de situația frecvent întâlnită și astăzi când, deși psihologia are constituită
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
scolasticii exercitată pe ruinele spiritualității atât de bogate a epocii antice. Puține inițiative istorice vin să scoată în evidență vidul de credință al epocii antice, limitată doar la un nivel de reprezentare conceptuală panteistă, neputincios să susțină progresul preconizat de gânditorii antici. A fost nevoie, atunci, de inițierea unui nou început, de o completare a paradigmei cunoașterii științifice, a celei psihologice în particular, cu elemente de susținere pozitivă cu reazem în conștiința religioasă a oamenilor, în credința creștină. Pentru aceasta, a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
care acționau asemenea unor forțe abstracte ale Atotputernicului. În acest fel, s-a conturat o nouă eră de înțelegere și explicare a psihicului, care va raporta dinamica fenomenală a vieții psihice la dogma credinței creștine. Sub aura acesteia au activat gânditorii și "grădinarii" epocilor medievale care au urmat. Acest tip de "grădinar" nu este încă un om de știință propriu-zis, dar aplicațiile lui privesc conștiința credincioșilor, se confundă cu cele ale viitorului domeniu de cunoaștere al psihologiei. "Grădina" este a slujitorilor
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
cât, în cea mai mare parte, această uzurpare a fost săvârșită de însăși mâna psihologilor. II. ȘTIINȚA DESPRE SUFLET ÎN GÂNDIREA ANTICHITĂȚII 1. Panteismul naturalist științific în vechea Grecie Creația științifică și culturală a Antichității continuă să-i uimească pe gânditorii zilelor noastre. Are o vechime de peste două milenii, cu o identitate proprie, orientală, completată de cea greacă, ambele impunând același respect. Mai apropiată de noi este gândirea grecească, despre care se spune că este simultană cu apariția gândirii științifice. La
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
dăinuie până astăzi. Paradigma epocii s-a definit printr-o concepție generală panteistă, având unele trăsături caracteristice. Astfel, întregul univers, întreaga natură este compusă din elemente primare, doar unul fiind dominant. Aceste elemente se animau între ele, diferit după concepția gânditorilor lor: apa la Thales, apeiron-ul la Anaximandru, aerul la Anaximene, focul la Heraclit. Următoarele idei se regăsesc la toți acești gânditori: (a) sufletul este parte a naturii și a substanței cosmice și este explicat în relație cu legile naturii; (b
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
natură este compusă din elemente primare, doar unul fiind dominant. Aceste elemente se animau între ele, diferit după concepția gânditorilor lor: apa la Thales, apeiron-ul la Anaximandru, aerul la Anaximene, focul la Heraclit. Următoarele idei se regăsesc la toți acești gânditori: (a) sufletul este parte a naturii și a substanței cosmice și este explicat în relație cu legile naturii; (b) concepțiile despre suflet s-au născut atunci când credința mitologică a putut fi preschimbată într-o alta despre materie; (c) sufletul era
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
indisolubilă cu lumea cosmică; b. evoluția progresivă a stărilor sufletești se face de la "umezeală" spre "incantare"; c. fenomenele sufletești se conduc după aceleași legi după care se conduc și cele materiale. 1.3. Parmenide (~ VI-V î.I.C.) Un alt gânditor renumit din vechea Grecie a fost Parmenide. Conceptual și în gândire, Parmenide a fost un oponent al lui Heraclit. În scrierile sale au fost formulate câteva idei interesante pentru înțelegerea esenței sufletului. Unele dintre ele se referă la principiul psihologic
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
vieții sociale. 1.4. Pitagora (~ IV î.I.C.) Cu Pitagora debutează o nouă etapă de dezvoltare a gândirii elene. A fost originar din Samos și era posesorul unei inteligențe sclipitoare, creatoare de metode, fiind considerat maestrul Greciei antice. La acest gânditor, speculația naturalistă s-a reunit cu mistica și a fundamentat o reformă conceptuală, moral-religioasă. A fost continuatorul gândirii religioase a lui Orfeu, pe care a aplicat-o condițiilor social-politice în care a trăit. Înainte de a-și fi lansat concepțiile despre
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
natură cosmică, localizat în spațiile siderale, în corpurile cerești, unde se întoarce după ce viața se stinge sau se eliberează din corp. Metempsihoza pitagoreică se bazează pe transmigrația sufletelor, de la locașurile lor astrale spre "temnițele" corporale terestre. Pitagora a fost primul gânditor grec care a căutat în structurile corpului suportul material pentru fenomenele sufletești, care a formulat în termenii acelor vremuri relația suflet corp. Descrierea evoluției ascensionale a sufletului este făcută ezoteric, fiind exprimarea unui dualism conceptual: sufletul își construiește propriul corp
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
asupra sufletului care au apelat la elementele primare de reprezentare din natură, la Socrate accentul cade pe omul înțeles ca o ființă ce dispune de proprietăți lăuntrice deosebite, care reprezintă mai mult decât o formă corporală aparținând naturii. Asemenea celorlalți gânditori ai vremii, Socrate recunoaște că omul este parte a naturii, este o ființă cosmică, dar, diferit de aceștia, declară că omul este o ființă gânditoare care se raportează la sine, la o lume "interioară" alcătuită din gândire, din decizie și
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
care omul se păstrează în lumea simțurilor. Ele fac să existe atât de mari diferențe de aptitudini la oameni, spre deosebire de Ideea pură, care este aceeași la toți oamenii. 2.3. Aristotel (384-322 î.I.C.) Aristotel a fost cel mai mare gânditor al lumii filosofice antice, cel care pentru prima dată a separat cunoștințele despre suflet ca aparținând unui domeniu de cunoaștere aparte. Lucrarea pe care a dedicat-o cunoașterii sufletului se intitulează De Anima (Despre suflet), dar problemele vieții sufletești sunt
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
prezente deopotrivă și în celelalte lucrări ale sale, în Etica, Retorica, Metafizica, Istoria Animalelor ș.a. Gândirea aristotelică este vastă, iar pentru evocarea acesteia am recurs la o succintă sistematizare. 1. Biologia ca știință a cunoașterii sufletului Aristotel a fost un gânditor universal. Din copilărie a crescut în leagănul formativ al medicilor, care l-au instruit în domeniul științelor naturii. La vârsta de 17 ani a ajuns la Academia lui Platon, unde a avut șansa de a asista la disputele care se
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
obstacol instituit în calea cunoașterii acestuia. Cadrul respectiv s-a dovedit prielnic să-și prezinte punctul de vedere și asupra fenomenelor disputate, cele sufletești. Învățătura Stagiritului a fost mai mult decât o simplă interpunere printre numeroasele probleme contradictorii disputate de gânditori în Academia platonică, pe care nu s-a rezumat doar să le sintetizeze sau să le clasifice în acord cu o altă logică. Opera lui Aristotel este o veritabilă tentativă de reformulare și fundamentare a științei care se ocupă de
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]