5,121 matches
-
sufletul completează organismul nu din afară, ci ca parte a corpului organic, sufletul fiind compus din aceleași particule din care se compune și lumea vie, corpul. Desigur, afirmarea unei asemenea perspective de gândire a însemnat o luptă dârză cu ceilalți gânditori ai epocii. Opiniile lui Aristotel au generat numeroase dispute, în special cele referitoare la explicarea categoriilor de formă și conținut, a celor de tot și parte, posibilitate și realitate, etc. 2. Sufletul ca expresie a unui mod superior de organizare
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
construi o casă ar fi suficient să pronunți cuvântul "casă". Corect este să se spună că sufletul gândește, că acesta se hrănește, compătimește, etc. La fel, cauza hrănirii nu trebuie căutată într-o lume fizică cosmică, așa cum au făcut-o gânditorii antici înaintași. Hrănirea are loc în raport cu modul de organizare al vieții, fiind ceva care se conformează legilor naturii. Funcțiile sufletului. Pentru Aristotel, sufletul este ceva divizibil și reprezintă un principiu al vieții și dezvoltării ființelor în natură și societate. Sufletul
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
aceste contribuții, el i-a depășit pe predecesorii săi în două privințe: prin evocarea raportării senzațiilor la realitate el a arătat că subiectul este un element activ, real, îndreptat spre cunoașterea obiectelor sensibile, spre reproducerea formelor acestora, aspecte neabordate de gânditorii de mai înainte (a) ; în al doilea rând, a putut să facă un obiect de cunoaștere din mecanismul intern de organizare a sufletului, din reflectarea evoluției dinamicii celor reflectate, care erau purtătoare ale formelor și însușirilor obiectelor anterior reflectate mecanism
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
mai răspândită în perioada elenistă, fiind apoi preluată și în Roma antică. Aceasta și-a propus să dezvolte gândirea despre materie și suflet a înaintașilor. În decursul a cîtorva secole, a suportat prefaceri interesante în acord cu problemele formulate de gânditorii anteriori. 1. Principiul primar al pneumei În accepțiunea stoicilor, cosmosul era imaginat ca un tot unitar, o parte a acestuia fiind și sufletul, care se reprezenta printr-o mișcare neîntreruptă a aerului înfocat pneuma. Aceasta era baza pe care, prin
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
manifestării oricărei legități sau principiu era un pretext pentru clamarea voinței acestui Atotputernic, căreia au trebuit să-i fie subordonate toate inițiativele investigative. Mai mult, teoreticienii acestei perioade au făcut eforturi importante de convertire la această ordine inclusiv a contribuțiilor gânditorilor Antichității, mai ales cele ale lui Aristotel. Din întreaga filosofie a lui Aristotel a fost păstrată doar forma externă, extirpând din ea tocmai neastâmpărul esenței. Totul din această filosofie a fost prelucrat conform cu gândirea și cu interesele teologiei. Aceasta avea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
a crea cu ele fantasme, ci și de a opera cu ele pe plan abstract, de a le transforma în concepte. Faptul este cu putință grație intervenției unei forțe aparte, dumnezeiești, proprie doar omului. Obiectivul tomismului a fost convertirea cuceririlor gânditorilor antici despre suflet, despre senzație (considerată ca o replică sau copie a lucrurilor), despre reflectarea obiectelor care acționează din exterior, într-o teorie a reflectării prin îndumnezeire a acestor obiecte. În mecanismul reflectării senzoriale, de clădire a replicilor (copiilor), a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
învățătură. Domeniul de aplicație al slujitorilor bisericii a fost (și este) conștiința umană, convingerile păturilor largi de oameni producători de bunuri materiale, consfințirea divizării sociale între feudali și iobagi. Din această cauză în societatea medievală a apus vechiul interes al gânditorilor antici pentru cunoașterea științifică a naturii, a omului și a sufletului acestuia. S-a intensificat în schimb interesul pentru divinizarea omului, a superiorității poziției sale în fața naturii, a ordinii sociale medievale. Vechiul interes pentru cunoașterea fenomenelor naturale, pentru determinismul acestora
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
nu mai încăpea în noua paradigmă de gândire a epocii, dominată de ocultism, de interesul pentru cultivarea viziunilor speculative, mistice. Soluțiile acestora au fost găsite satisfăcătoare pentru explicarea fenomenelor naturale, pentru explicarea omului, a vieții organice și sufletești. Din atenția gânditorilor medievali a dispărut interesul antic pentru cosmogonie, pentru cunoașterea cauzalității din natură și din sufletele oamenilor. Acesta a fost înlocuit de un altul, îndreptat spre realizarea reflectării conștiente, spre ceea ce se întâmpla în convingerile fiecărui om în parte. S-a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
până atunci, dobândite anterior în Antichitate, despre viața din natură, despre viața din societate și cea sufletească. Existența sufletului ca obiect de preocupare ideatică a fost recunoscută și considerată doar ca produs de creație divină. Din punctul de vedere al gânditorilor medievali, sufletul a fost interpretat ca o realitate ambivalentă: pe de o parte, ca o esențialitate ca o completare a corpului individual, unde sălășluiește și poate să se manifeste liber în cele mai diferite forme (a); pe de altă parte
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
cărei forță creatoare dobândește o nouă deschidere spre libertate, aceea de a-și îndrepta preocupările și interesul spre cercetarea științifică, de cunoaștere obiectivă a naturii, a societății și a propriei ființe. Raționalismul acestei epoci este mai complet decât cel al gânditorilor antici, are o identitate proprie. În creația lor s-a conservat interesul pentru omul creștin, dar care acum, pe planul conștiinței individuale, încearcă să se debaraseze de mantaua greoaie a scolasticii. Renașterea a adus cu sine o nouă perspectivă asupra
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
este reflectat, la legătura celor reflectate cu natura, la natura ideală a gândirii, la felul în care psihologia poate să contribuie la ameliorarea relațiilor dintre oameni. 2. Noua ordine logică a lui Francis Bacon Francis Bacon (1561-1626) a fost un gânditor englez care a servit cauza unei cunoașteri științifice descriptive. Opera lui s-a fundamentat pe rolul central conferit experienței în cunoașterea naturii și a omului, o tendință care a avut puterea de a marca întreaga gândire științifică ulterioară. Lucrările sale
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
astfel nu doar condițiile, ci și mijlocul logic și conceptual pentru ca oamenii să gândească și inductiv, pentru ca fenomenele din natură și societate să fie înțelese și explicate dintr-o perspectivă cauzală, mecanicistă. 3. Viața psihică reprezentată geometric Galileo Galilei Un gânditor care "a pus umărul" la trezirea și dezvoltarea interesului pentru gândirea mecanicistă, de explicare în acest fel a fenomenelor naturale, a fost Galileo Galilei (1564-1642). Galilei a contribuit la fundamentarea unei noi ordini geometrice de gândire a fenomenelor naturale, a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
apelând la procedeele fizicii fenomenelor psihice și de conștiință trece într-o lume a faptelor empirice. Conturarea concepției empirice a lui Hartley despre fenomenele corporale și cele sufletești poate fi considerată deopotrivă datorată influenței exercitate asupra lui de mai mulți gânditori ai vremii, începând cu Spinoza. El a fost cel care l-a determinat să insiste asupra caracterului de nedespărțit al fenomenelor psihice de cele corporale. A fost, de asemenea, influențat de Locke, de la care a învățat să așeze la baza
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
material al activității psihice. 2. Senzualismul mașinist al lui La Mettrie În Franța secolului al XVIII-lea, s-a consumat un efort de reunificare a senzualismului de sorginte carteziană cu un mecanicism mașinist modern, pe gustul a tot mai mulți gânditori ai vremii. Psihofizica lui Descartes și-a epuizat foarte repede izvoarele, și a necesitat să fie completată cu o viziune mai articulată, cu care să fie explicate deopotrivă fenomenele naturale și cele pe care omul le trăia, cuceritor în această
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
sau un agregat ca oricare altul. În anul 1748, La Mettrie a publicat cartea sa de căpătâi, cu titlul Omul-mașină, lucrare care l-a consacrat în istoria științelor. A fost o carte care a cauzat o veritabilă furtună în rândul gânditorilor vremii, o lucrare în care autorul s-a pronunțat în favoarea subordonării omului însuși față de determinismul gândirii sale, față de propriile creații. În această problemă, La Mettrie a emis ipoteza potrivit căreia gândirea este o proprietate a materiei superior organizate, idee care
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
vreme și preluată de mai toți filosofii și naturaliștii francezi. În ceea ce-l privește pe om, asemenea psihologiei creștinătății, La Mettrie l-a așezat într-o poziție centrală în fața universului materiei, considerând că el reprezintă coroana dezvoltării naturii. Pentru toți gânditorii iluminiști, omul este produsul propriei sale creații. Ei înfruntă dogma scolasticii privind natura divină a omului și a vieții lui psihice, pentru a-l așeza pe o poziție care, anterior, revenea doar divinității. Această concepție reflecta optimismul iluminist caracteristic pentru
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
o lume care ascultă de unele legi proprii. A fost o încercare temerară pentru acele vremuri, care a făcut din experiența trecută un obiect de cunoaștere, o încercare înscrisă pe o linie diferită de cea a enciclopedismului general al celorlalți gânditori iluminiști ai vremii. Contribuția sa se raportează însă la condițiile socialpolitice ale acelor vremi, de abordare a problemei subiectivității din perspectiva unui experimentalism avansat. În centrul preocupărilor lui Berkeley s-a aflat problema "experienței senzoriale", domeniu de dispută cu empirismul
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
mult înainte de Darwin se ajunsese la opinia că unele caractere comportamentale sunt moștenite, inclusiv faptul că unele funcții psihice sunt imuabile, pe când altele se schimbă în cursul vieții, se dezvoltă. Mărturie în acest sens sunt o serie de contribuții ale gânditorilor asociaționiști din secolele al XVII-lea și al XVIII-lea (vezi capitolul anterior), când s-a demonstrat posibilitatea de compunere și descompunere a ideilor. Diferit de aceștia însă, evoluționismul acordă însemnătate crescută condițiilor în care organismul trăiește, existența acestuia încetează
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
în ceea ce privește psihologia, constructorii marilor sisteme filosofice, contrar contribuțiilor lor fundamentale la explicarea substanței subiective a vieții psihice în reflectarea lumii, au fost reținuți în a-și asuma orice competență sau autoritate de psiholog. În capitolele anterioare am amintit contribuțiile unor gânditori clasici, francezi sau englezi (Francis Bacon, Réne Descartes, Jean-Jacques Rousseau). Lista lor este mult mai mare și-i include pe cei de pe tărâm german, constructori ai raționalismului, de bază de care psihologia avea atunci nevoie, în domeniul dreptului, al religiei
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
rezerve și mijloace ca această criză a societății secolului al XX-lea să fie gestionată în acord cu spiritul pozitivist, cu cel acumulat recurent în istoria societății omenești în decursul mileniilor. În acest sens au rămas remarcabile ideile mai multor gânditori, unii grupați în diverse școli, tendințe sau întregi curente de gândire psihologică, cu contribuții decisive la fundamentarea ramurilor de bază ale psihologiei de astăzi, psihologia experimentală, psihologia animală, psihologia diferențială, a copilului sau educațională, psihologia socială și culturală ș.a., adesea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
asemenea unei Inchiziții necruțătoare. Specialiști din cele mai diferite domenii ale cunoașterii au luat calea pribegiei, au emigrat în SUA. La sfârșitul anului 1933 naziștii au organizat la Berlin un rug, un foc sinistru, unde au fost arse operele unor gânditori de origine ebraică, printre care, firește, au fost și cărțile lui S. Freud. Între anii 1933 și 1938 mișcarea psihanalitică a părăsit țările unde a fost creată, adică Austria, Germania și Ungaria, pentru a se activa în Marea Britanie și SUA
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
înțeles, își găsesc cu greu locul într-o istorie universală a psihologiei. De exemplu, vastitatea culturală a lui Mihail Ralea (1896-1964) rămâne un domeniu de referință, spre deosebire însă de analizele acestuia în care materialismul gândirii lui Democrit și altor gânditori antici despre suflet, a fost adus propagandistic în actualitatea realităților democrației populare românești din deceniul cinci al secolului al XX-lea, sărind peste evocarea contribuțiilor făcute în Evul Mediu pentru a face din ele fapte de credință. Ideea unei psihologii
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
obișnuit cu greu poate să facă o legătură. Ea este totuși făcută prin intermediul poetului respectiv, care a ajuns pe meleaguri tomisane cu un veac înainte de Christos, iar creația sa a intrat în panteonul spiritualității universale alături de cea a unor mari gânditori, ca Socrate sau Heraclit aparținând epocii elene, sau ca Lucretius sau Galenus din vechea Romă. Legătura este totuși căutată în contextul în care cunoașterea științifică psihologică nu ezită să-și caute trecutul ei îndepărtat în gândirea filosofilor antici și, contrar
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
geniu al versificării. Pe aceste meleaguri el a apărut ca un poet trimis de zei, cu o excelentă descendență parentală. Sunt însă argumente care rămân insuficiente pentru a justifica de ce persoana sa a rămas venerată peste 20 de secole de gânditori, intelectuali, literați de cele mai diferite categorii, împreuna cu limba universală vorbită atunci, latina. În mod sigur că Ovidiu, la poarta lui Octavian Augustus, n-a fost în Sulmona și nici pentru Roma un simplu "poet de curte". Mesajul poeziei
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
loc din lume la istoria universală a psihologiei. Studiul a plecat de la o premisă ambivalentă, pe de o parte, de la cea a esenței naturale religioase a omului și a sufletului acestuia, prezentă deja în concepția panteistă a strălucitelor cugetări ale gânditorilor Antichității despre suflet din vechea și înfloritoarea Grecie antică, dar existentă și în cultura străveche a popoarelor din Egipt, India, China sau Japonia iar pe de altă parte, de la disponibilitatea, tot naturală, a acestuia de a se comporta și de
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]