3,792 matches
-
pot folosi în daneză gr(nseløs [΄gränsəlös], endeløs [΄änəlös] și, cu prefix, uendelig [u΄änəli] și, în mod similar, în celelalte limbi din familie. Limbile germanice au împrumutat, o dată cu numeroase cuvinte latino-romanice și unele afixe (de obicei cu originea în greacă sau în latină), dar ele au în uz și multe afixe proprii moștenite din limba-bază. Dintre acestea din urmă se remarcă prin deosebita lor creativitate și prin faptul că realizează derivate care se redau uneori perifrastic în limbile romanice, îndeosebi
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
mai mică măsură decît cele germanice trăsăturile sintetismului în sistemul de formare a cuvintelor și recurg mai mult decît ele la împrumuturi. De aceea, limbile neolatine, între care franceza se remarcă în mod deosebit, absorb din alte limbi, îndeosebi din greacă și din latină, elementele necesare în evoluția cunoașterii și a exprimării, pe care le pot oferi apoi altor limbi europene. Pe de altă parte, această deschidere către împrumuturi presupune și procedee suple și variate de adaptare a lor, aspect ce
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
aceeași familie sau limbi din familii diferite, astfel încît pidginul cocoliche din sudul Americii de Sud este pe baza limbilor spaniolă și italiană, dar unele pidginuri mediteraneene cu bază romanică au avut în componență și elemente din limbi cu alte origini (araba, greaca sau turca). Pidginurile romanice au la bază una sau mai multe limbi romanice (se cunosc pidginuri italiene, portugheze, spaniole); primul dintre ele a luat naștere în bazinul Mării Mediterane la începutul Evului Mediu, pe baza francezei, italienei și spaniolei și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
it., sp., pg. -fero, fr. -fère), prefixe (post-) și pseudoprefixe (igni-). Desigur, cele mai multe efecte ale influenței latinei literare asupra limbilor romanice sînt la nivelul lexicului, prin împrumuturile de cuvinte, în unele cazuri înrîurirea latină fiind sprijinită și de alte înrîuriri (greacă, germană, engleză sau a unor limbi romanice asupra altora), încît astăzi există un număr apreciabil de cuvinte panromanice cu o astfel de explicație: rom. abstact, it. astratto, fr, abstrait, sp., pg. abstracto; rom. absurd, it. assurdo, fr. absurde, sp., pg
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
vechea saxonă au fost preluate unele cuvinte. În multe cazuri însă, cuvintele analizabile latinești au fost calchiate de limbile germanice, care au alcătuit derivate sau compuse similare uzînd de mijloacele proprii. După aprecierea lui Helmut Lüdke88, în maniera în care greaca a influențat limba latină, aceasta a influențat, la rîndul ei, limbile Europei, înțelegînd de aici că influența latină a avut în principiu la bază ascendentul unui grad de cultivare superior reprezentat de civilizația și limba romanilor. Contactele dintre romani și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
antice și, în primul rînd ale celei latine, sub forma împrumuturilor lexicale. Din acest motiv, italiana și franceza au putut deveni intermediarul pentru îmbogățirea altor limbi europene cu elemente lexicale ale căror origini se află în latină sau în vechea greacă, încît aceste limbi romanice au putut oferi altora mult mai mult decît ceea ce s-a creat efectiv pe terenul lor. O denumire precum cea pentru noțiunea "condiție", de exemplu, este concretizată în majoritatea limbilor Europei (în limbile romanice, în cele
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
alte căi de pătrundere în lumea europeană, cea mai importantă dintre ele fiind intermedierea limbii grecești.( În Peninsula Balcanică arabisme au ajuns de multe ori însă și prin limba turcă.) Astfel, arabul 'qrab, cu semnificația "scorpion", a fost împrumutat de greacă cu forma kárabos, de unde a pătruns în latină (carabus), avînd semnificația "rac de mare". În greacă și în latină s-a dezvoltat apoi semnificația "barcă", semnificație cu care cuvîntul a fost preluat de portugheză, unde a primit forma caravela și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
În Peninsula Balcanică arabisme au ajuns de multe ori însă și prin limba turcă.) Astfel, arabul 'qrab, cu semnificația "scorpion", a fost împrumutat de greacă cu forma kárabos, de unde a pătruns în latină (carabus), avînd semnificația "rac de mare". În greacă și în latină s-a dezvoltat apoi semnificația "barcă", semnificație cu care cuvîntul a fost preluat de portugheză, unde a primit forma caravela și de unde a pătruns în spaniolă (carabela), în franceză (caracvelle) și în italiană (caravella). Francezul caravelle [kara
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
condiții, numai unele dintre limbi ajung în situația de a deveni sursă de îmbogățire pentru celelalte, limbi care devin astfel un liant al unității și un mijloc de comunicare în Europa. Se remarcă în acest sens, mai întîi, limba veche greacă valorificată direct sau indirect de toate limbile literare europene, apoi limba latină și unele dintre descendentele ei occidentale (franceza, italiana, spaniola, portugheza) și, în sfîrșit, unele dintre limbile germanice (engleza, germana). Limbile antice, supranumite și limbi clasice, au influențat și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
mult încît a devenit o altă realitate care a stat la baza unor limbi literare diferite de cele antice. Astfel, limba latină populară a dat naștere limbilor romanice, care și-au creat la rîndul lor aspecte literare, iar limba veche greacă populară, deși nu s-a fragmentat în mai multe limbi, a devenit o altă realitate prin limba greacă populară din Evul mediu sau din epoca modernă, încît a fost necesară realizarea altor forme literare corespondente. Ceea ce se poate observa în
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
care să le impună în raport cu aceste limbi. Dacă se ia în atenție noțiunea "popor", de exemplu, denumirea grecească este démos (δήμος) ale cărei semnificații erau "teritoriu locuit de un popor, de o comunitate", precum și "popor, rasă, gintă", de la care, în greaca veche, s-au creat derivate precum: demokratía "guvernare a poporului" și demokratikós "care ține de o astfel de guvernare". În greacă există și cuvîntul éthnos (έθνος) cu două semnificații "popor, națiune, trib" și "categorie de ființe cu aceeași origine sau
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
ale cărei semnificații erau "teritoriu locuit de un popor, de o comunitate", precum și "popor, rasă, gintă", de la care, în greaca veche, s-au creat derivate precum: demokratía "guvernare a poporului" și demokratikós "care ține de o astfel de guvernare". În greacă există și cuvîntul éthnos (έθνος) cu două semnificații "popor, națiune, trib" și "categorie de ființe cu aceeași origine sau de aceeași condiție", de la care s-au realizat, de asemenea, unele derivate. Pentru noțiu-nea "popor" denumirea latinească este populus, iar cea
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
democratic (< fr. démocratique, germ. demokra-tisch), democratism (< fr. démocratisme), democratiza (< fr. démocratiser, germ. demokratisieren) și democrație (< fr. démocratie, gr. demokratía). Un număr însemnat de împrumuturi neologice conțin radicalul etno-, care funcționează și ca element de compunere și își are originea în greacă, dar cuvintele construite cu el au fost preluate din franceză, iar, uneori, și din alte limbi: etnie (< fr. ethnie), etnocentrism (< fr. ethnocentrisme, engl. ethnocentrism), etnogeneză (< fr. ethno-genèse), etnograf (< fr. ethnographe), etnografie (< ethnogra-phie), etnolog (< fr. ethnologue), etnologie (< fr. ethnologie), etnonim (< fr.
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
împrumuturile populaçăo < lat. populatio, -onis, popular < lat. popularis, popularidade < lat. popularitas, -atis. În portugheză se atestă elementul de compunere demo(< gr. démos) de la care s-a creat cuvîntul democrata adj. și subst. "democrat", în vreme ce adjectivul democratico a fost împrumutat din greacă, iar democracia este din lat. democratia. De la această bază s-au format pe terenul limbii portugheze și alte cuvinte precum: democratismo [demokrə΄ti(mu] și un cuvînt interesant precum democracidade [democrasi΄dadə] "calitatea de a fi democrat; spirit democrat" (democratico
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
format derivatul democratizaçăo "democratizare". Pe de altă parte, de la gr. éthnos a rezultat în portugheză prefixoidul etn(o)-, cu care s-au realizat mai multe derivate: etnogenia, etnografia, etnográfico, etnógrafo, etnologia, etnólogo, etnonímia. Adjectivul etnico a fost însă împrumutat din greacă, unde are forma ethnikós. Elementul germanic se regăsește în portugheză în împrumutul folclore < engl. folklore și în derivatele de la el: folclórico [fol΄kloricu], folclorista [folklo΄ri(t(]. O comparație între română și portugheză relevă o similitudine accentuată între ele, întrucît
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
popularisieren (< fr. populariser), Popularität (< fr. popularité, lat. popularitas, -atis), Population (< fr.), în vreme ce Populismus este o creație ce pornește de la lat. populus. Limbile germanice nordice atestă aceeași manieră de a uza de elementele cu originea în germanică, în latină și în greacă. În norvegiană, de exemplu, se întîlnește germanicul folk care, în forma folke(cu elementul de legătură -e-), funcționează ca element prim de compunere: folkesan "cîntec popular". Împrumutul neologic folklore din engleză are sinonim compusul folkeminne, de la care, printr-o nouă
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
slavă, ceha, prezintă deseori situații identice. Pe de o parte, cuvîntul moștenit naród cu mai multe derivate dintre care unele sînt sinonime ale împrumuturilor ce conțin radicalul grecesc ethnoși, pe de altă parte, împrumuturi culte conținînd radicali din latină, din greacă sau din germanică, într-o distribuție a semnificațiilor asemănătoare cu cea din poloneză: popularni "popular, agreabil", popularita (< lat. popularitas, it. popularità) și popularnost "popularitate", (z)popularisovati a (se) populariza"; demokrat (< germ.), demokratický "democratic", (z)demokratisovati "a (se) democratiza", democracie și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
originea în latină. Fenomenul este explicabil, în mare parte, printr-o orientare de principiu a limbii de cult a ortodocșilor, care considerau latina o marcă a catolicismului, dar se continua în parte și o tradiție antică, care presupunea împrumuturi dinspre greacă spre latină și nu invers. De aceea, în neogreacă ceea ce în alte limbi europene este acoperit de derivate de la lat. populus, corespunde, în special, unor construcții ce au la bază cuvintele laós (λαóς) (care, atît în greaca veche, cît și
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
presupunea împrumuturi dinspre greacă spre latină și nu invers. De aceea, în neogreacă ceea ce în alte limbi europene este acoperit de derivate de la lat. populus, corespunde, în special, unor construcții ce au la bază cuvintele laós (λαóς) (care, atît în greaca veche, cît și în neogreacă, are semnificațiile "popor, populație" și "mulțime de oameni") și dίmos (δήμος): laikós și dimódis "popular", dimotikótita "popularitate" etc. Cele mai multe derivate de la dίmos continuă în neogreacă, elementele derivate din greaca veche (dimokratía, dimokratikós, dimokratís) , dar se
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
cuvintele laós (λαóς) (care, atît în greaca veche, cît și în neogreacă, are semnificațiile "popor, populație" și "mulțime de oameni") și dίmos (δήμος): laikós și dimódis "popular", dimotikótita "popularitate" etc. Cele mai multe derivate de la dίmos continuă în neogreacă, elementele derivate din greaca veche (dimokratía, dimokratikós, dimokratís) , dar se adaugă și derivate ulterioare printre care: dimokratismós dimokratikótita "caracter democratic". Desigur, derivatele din alte limbi europene de la éthnos se găsesc și în neogreacă: ethnikós, ethni-kótita "etnie", ethnográphos, ethnographikós, ethnographía, ethnológos, ethnologikós, ethnología, ethnonýmio "etnonim
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
dimokratía, dimokratikós, dimokratís) , dar se adaugă și derivate ulterioare printre care: dimokratismós dimokratikótita "caracter democratic". Desigur, derivatele din alte limbi europene de la éthnos se găsesc și în neogreacă: ethnikós, ethni-kótita "etnie", ethnográphos, ethnographikós, ethnographía, ethnológos, ethnologikós, ethnología, ethnonýmio "etnonim". În greaca modernă (neogreacă) semnificația lui éthnos este de "națiune" și, de aceea, derivatele ethnikós și ethnikótis au la rîndul lor semnificația "național", și nu "popular". În neogreacă, elementele pe baza radicalului germanic, deși nu lipsesc, sînt în număr redus și, deseori
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
spre afirmarea ca limbi ale culturii de erudiție. Autorii de gramatici și de retorici, dintre care unele au avut o mare circulație în teritoriile romanice apusene, au făcut cercetare lingvistică în spiritul tradiției formate de vechile limbi de cultură antice, greaca și latina. Importanța extraordinară a spațiului în care se vorbesc limbile romanice apusene pentru cultura europeană constă în ruperea de latinitate pentru a o putea continua și transmite în forme moderne originale, asigurînd prin aceasta unitatea și continuitatea culturii europene
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
un rol important l-au avut scrierile lui Hans Christian Andersen, din secolul al XIX-lea, în acest secol și în cel următoar producîndu-se o intensă îmbogățire a lexicului cu numeroase cuvinte internaționale pornind de la rădăcini din latină și din greacă (automat, radio, telegraf, vitamin etc), precum și prin împrumuturi din germană și, mai ales, din engleză (champion, klub, sport, tank etc.). În limba norvegiană, literatura veche a cunoscut o mare înflorire în secolul al XIII-lea, cînd s-au realizat coduri
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
conținut religios, dar, în secolul al XVII-lea, limba suedeză literară s-a îmbogățit foarte mult și a fost interpretată și normată prin gramatici și dicționare. În epoca Reformei, suedeza a împrumutat numeroase elemente din germană, iar în timpul Renașterii din greacă și din latină (karta "hartă", gratis, delta etc.). În secolul al XVIII-lea influența franceză a fost foarte puternică, îndeosebi în mediile diplomatice și ale societății cultivate (chiffonjé "șifonat", elegant, frivol, paraply "umbrelă", pormonnä, supé "supeu" etc.). În secolul al
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
situații de echivalare a formelor lingvistice. Trebuie totuși observat că o anumită variabilitate discursivă există și în cazul unor astfel de texte 103, iar termenii științifici nu au întotdeauna același statut în limbi diferite. Dacă ei provin din limbile clasice, greaca veche și latină, pot fi de obicei ușor echivalați în idomurile moderne (precum analiză, axiomă, națiune etc.), dar există și situații în care unele limbi europene moderne nu au adoptat unii dintre acești termeni sau au în circulație, alături de ei
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]