7,832 matches
-
actul narativ al guvernantei bîntuite de fantome din romanul lui Henry James O coardă prea întinsă este ultimul act de autodramatizare a acestui personaj și, în consecință, continuarea directă a rolului pe care aceasta îl joacă în intriga poveștii. Pentru naratorul la persoana a treia, pe de altă parte, nu există nici o constrîngere de a nara. Motivația sa este mai degrabă estetic-literară decît existențială. Naratorul auctorial din Tom Jones sau Muntele vrăjit poate fi îngăduitor față de soarta eroului său, poate simți
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și, în consecință, continuarea directă a rolului pe care aceasta îl joacă în intriga poveștii. Pentru naratorul la persoana a treia, pe de altă parte, nu există nici o constrîngere de a nara. Motivația sa este mai degrabă estetic-literară decît existențială. Naratorul auctorial din Tom Jones sau Muntele vrăjit poate fi îngăduitor față de soarta eroului său, poate simți afecțiune pentru acesta sau poate avea o antipatie ascunsă față de el. În anumite situații această atitudine poate de asemenea influența procesul narativ (ca o
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
eroului său, poate simți afecțiune pentru acesta sau poate avea o antipatie ascunsă față de el. În anumite situații această atitudine poate de asemenea influența procesul narativ (ca o retorică a romanului, în sensul lui Booth), însă nu îl motivează pe narator să povestească în sens existențial. Din acest fapt putem deduce că o schimbare de roluri, probabil de la acela al Olimpianului omniscient la cel al martorului ocular și auditiv invizibil de la locul întîmplării sau invers, este mult mai ușor de realizat
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în sens existențial. Din acest fapt putem deduce că o schimbare de roluri, probabil de la acela al Olimpianului omniscient la cel al martorului ocular și auditiv invizibil de la locul întîmplării sau invers, este mult mai ușor de realizat de către un narator auctorial decît de un narator la persoana întîi întrupat care este legat în mod inextricabil de corpul său fizic de care nu poate scăpa atunci cînd îl incomodează, o situație dramatizată în cazul naratorilor la persoana întîi din operele Molloy
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
fapt putem deduce că o schimbare de roluri, probabil de la acela al Olimpianului omniscient la cel al martorului ocular și auditiv invizibil de la locul întîmplării sau invers, este mult mai ușor de realizat de către un narator auctorial decît de un narator la persoana întîi întrupat care este legat în mod inextricabil de corpul său fizic de care nu poate scăpa atunci cînd îl incomodează, o situație dramatizată în cazul naratorilor la persoana întîi din operele Molloy și Malone dies ale lui
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
mai ușor de realizat de către un narator auctorial decît de un narator la persoana întîi întrupat care este legat în mod inextricabil de corpul său fizic de care nu poate scăpa atunci cînd îl incomodează, o situație dramatizată în cazul naratorilor la persoana întîi din operele Molloy și Malone dies ale lui Beckett. În general, majoritatea acestor fenomene îi scapă cititorului. Totuși, acesta nu poate să nu observe efectul sugestiv particular al motivației existențiale a unui narator "întrupat". Inovațiile autorilor moderni
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
situație dramatizată în cazul naratorilor la persoana întîi din operele Molloy și Malone dies ale lui Beckett. În general, majoritatea acestor fenomene îi scapă cititorului. Totuși, acesta nu poate să nu observe efectul sugestiv particular al motivației existențiale a unui narator "întrupat". Inovațiile autorilor moderni în spațiul narațiunii la persoana întîi încurajează chiar conștientizarea de către cititor a acestui aspect al situației narative. Sterne, desigur, a deschis deja calea. Tristram Shandy oferă o paradigmă a supunerii existențiale a naratorului la persoana întîi
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
existențiale a unui narator "întrupat". Inovațiile autorilor moderni în spațiul narațiunii la persoana întîi încurajează chiar conștientizarea de către cititor a acestui aspect al situației narative. Sterne, desigur, a deschis deja calea. Tristram Shandy oferă o paradigmă a supunerii existențiale a naratorului la persoana întîi față de corporalitatea sa: Nu cred că ziceam că o să scriu două tomuri în fiece an numai de mă va lăsa pîrdalnica de tuse ce mă necăjea pe atunci și de care pînă în ceasul de față mă
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în fiece an numai de mă va lăsa pîrdalnica de tuse ce mă necăjea pe atunci și de care pînă în ceasul de față mă tem mai mult ca de necuratul [...]223. Max Frisch face tocmai din această identitate a naratorului cu subiectul care trăiește punctul de plecare al căutării identității de către naratorul său la persoana întîi. Romanul acestuia intitulat Numele meu fie Gantenbein poate de asemenea să fie citit ca o relatare a procesului prin care un "eu livresc", inițial
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
mă necăjea pe atunci și de care pînă în ceasul de față mă tem mai mult ca de necuratul [...]223. Max Frisch face tocmai din această identitate a naratorului cu subiectul care trăiește punctul de plecare al căutării identității de către naratorul său la persoana întîi. Romanul acestuia intitulat Numele meu fie Gantenbein poate de asemenea să fie citit ca o relatare a procesului prin care un "eu livresc", inițial lipsit de corporalitate, aproape auctorial, testează în mod experimental, ca să spunem așa
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
la persoana întîi. Romanul acestuia intitulat Numele meu fie Gantenbein poate de asemenea să fie citit ca o relatare a procesului prin care un "eu livresc", inițial lipsit de corporalitate, aproape auctorial, testează în mod experimental, ca să spunem așa, care narator întrupat, Enderlin, Gantenbein sau Svoboda este cel mai potrivit pentru a umple această existență a unui "eu" auctorial în mare parte anonim și abstract cu substanța umană care ar asigura o totalitate a ființei satisfăcătoare atît existențial, cît și estetic
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
a umple această existență a unui "eu" auctorial în mare parte anonim și abstract cu substanța umană care ar asigura o totalitate a ființei satisfăcătoare atît existențial, cît și estetic. În narațiunea Montauk a aceluiași autor sînt prezenți atît un narator neîntrupat, cît și unul întrupat, aceștia încercînd să surprindă personalitatea enigmatică a personajului principal, care este desemnată atît de pronumele la persoana întîi, cît și de cel la persoana a treia. 4.7. Cîteva consecințe pentru interpretare În cîteva dintre
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
persoana întîi și ale celei la persoana a treia. Această tendință contrastează cu romanele sale, în care el selectează și susține în mod foarte constant forma personală la persoana a treia. În povestea intitulată The Real Thing, personajul principal este naratorul la persoana întîi. Acesta e un pictor care folosește modele pentru o serie de ilustrații de roman. Acest narator la persoana întîi își relatează experiențele legate de un cuplu de oameni mai în vîrstă foarte distinși care ar vrea să
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și susține în mod foarte constant forma personală la persoana a treia. În povestea intitulată The Real Thing, personajul principal este naratorul la persoana întîi. Acesta e un pictor care folosește modele pentru o serie de ilustrații de roman. Acest narator la persoana întîi își relatează experiențele legate de un cuplu de oameni mai în vîrstă foarte distinși care ar vrea să fie angajați ca modele, aparent din cauza unor dificultăți financiare: Mi-au plăcut erau atît de simpli; și nu vedeam
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
relativizate de forma narativă la persoana întîi într-un mod care nu ar fi posibil într-o formă la persoana a treia. În primul rînd, distanța narativă joacă un rol important aici, adică distanța temporală și psihologică de la care eul narator relatează acum considerațiile și sentimentele pe care le-a avut eul care trăiește în acel moment. Timpul trecut "era" din secvențele "cea mai mare pasiune a vieții mele era să detest amatorii" și "Pe lîngă aceasta, mai era o perversitate
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
considerațiile și sentimentele pe care le-a avut eul care trăiește în acel moment. Timpul trecut "era" din secvențele "cea mai mare pasiune a vieții mele era să detest amatorii" și "Pe lîngă aceasta, mai era o perversitate" semnifică pentru narator și, prin urmare, și pentru cititor un adevărat timp trecut și ține timpul prezent al naratorului la persoana întîi departe de aceste opinii. Această observație este confirmată de expresia neobișnuit de vulgară pe care o folosește pictorul pentru una dintre
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
era" din secvențele "cea mai mare pasiune a vieții mele era să detest amatorii" și "Pe lîngă aceasta, mai era o perversitate" semnifică pentru narator și, prin urmare, și pentru cititor un adevărat timp trecut și ține timpul prezent al naratorului la persoana întîi departe de aceste opinii. Această observație este confirmată de expresia neobișnuit de vulgară pe care o folosește pictorul pentru una dintre viziunile pe care le-a depășit: "perversitate". În orice caz, creditul pentru alegerea acestui cuvînt trebuie
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
întîi departe de aceste opinii. Această observație este confirmată de expresia neobișnuit de vulgară pe care o folosește pictorul pentru una dintre viziunile pe care le-a depășit: "perversitate". În orice caz, creditul pentru alegerea acestui cuvînt trebuie dat eului narator, care astfel se disociază de opinia de pînă atunci. Din toate acestea cititorul trebuie să deducă faptul că "eul" narator a trecut printr-o schimbare de la momentul întîmplării relatate, ceea ce a dus la o revizuire a concepției sale despre viață
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
una dintre viziunile pe care le-a depășit: "perversitate". În orice caz, creditul pentru alegerea acestui cuvînt trebuie dat eului narator, care astfel se disociază de opinia de pînă atunci. Din toate acestea cititorul trebuie să deducă faptul că "eul" narator a trecut printr-o schimbare de la momentul întîmplării relatate, ceea ce a dus la o revizuire a concepției sale despre viață și artă. Aceste lucruri au o semnificație importantă pentru interpretarea narațiunii, îndeosebi a atitudinii pictorului față de cuplul menționat anterior. Concluzia
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
treia, distanța narativă ar rămîne nemarcată și nesemnificativă, după cum arată un scurt experiment de transpunere. Timpul trecut "era" nu ar însemna că aceste viziuni au fost abandonate. Doar opiniile diferite ale personajului principal, și anume pictorul, precum și cele ale unui narator auctorial ar putea fi puse în contrast, iar un astfel de contrast ar fi în mod semnificativ diferit în implicațiile sale de confruntarea feluritelor opinii în conștiința unei singure persoane. Să comparăm acest fragment dintr-o narațiune la persoana întîi
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
în mod neașteptat într-o narațiune la persoana a treia este puțin relevant în interpretarea poveștii. Distanța narativă rămîne aici nesemnificativă, cu toate că e puternic accentuată de trecerea de la timpul trecut la cel prezent. (Cuvîntul "astăzi" denotă tot prezentul narativ al naratorului auctorial.) Motivul pentru care distanța narativă nu e semnificativă poate fi găsit în forma la persoana a treia a narațiunii. Aceasta nu face legătura între actul narativ și situația existențială a lui Pemberton dincolo de finalul poveștii marcate de moartea subită
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
persoana a treia a narațiunii. Aceasta nu face legătura între actul narativ și situația existențială a lui Pemberton dincolo de finalul poveștii marcate de moartea subită a lui Morgan. Amintirile de mai tîrziu ale lui Pemberton privind acest episod, alese de naratorul auctorial într-un mod aparent arbitrar, sînt aproape irelevante pentru sensul narațiunii. Dacă acest fragment este transpus în forma unei narațiuni la persoana întîi, atunci semnificația este obținută prin afirmația că naratorul la persoana întîi își amintește acum în timpul procesului
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
ale lui Pemberton privind acest episod, alese de naratorul auctorial într-un mod aparent arbitrar, sînt aproape irelevante pentru sensul narațiunii. Dacă acest fragment este transpus în forma unei narațiuni la persoana întîi, atunci semnificația este obținută prin afirmația că naratorul la persoana întîi își amintește acum în timpul procesului narativ impresia pe care i-a făcut-o înfățișarea lui Morgan în acel moment. Acesta nu mai este un episod prezentat la întîmplare, ci capătă o anumite importanță prin faptul că este
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
acum în timpul procesului narativ impresia pe care i-a făcut-o înfățișarea lui Morgan în acel moment. Acesta nu mai este un episod prezentat la întîmplare, ci capătă o anumite importanță prin faptul că este păstrat și selectat în memoria naratorului la persoana întîi. În ciuda atenției artistice cu care James își scrie de regulă narațiunile, este plauzibil ca amintirea lui Pemberton să fie de fapt o reminiscență a unui strat compozițional anterior, în care narațiunea era concepută încă la forma la
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
cu care James își scrie de regulă narațiunile, este plauzibil ca amintirea lui Pemberton să fie de fapt o reminiscență a unui strat compozițional anterior, în care narațiunea era concepută încă la forma la persoana întîi în care Pemberton era narator la persoana întîi. (Este surprinzător faptul că dintre cele zece narațiuni scrise imediat înaintea de și după povestirea The Pupil, cinci sînt la persoana întîi și cinci la persoana a treia 226.) Această teză e susținută de faptul că același
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]