2,722 matches
-
de fenomenul imigrației și de prezența unor culturi profund diferite, ceea ce poate duce la apariția unor presiuni și cereri de autoprotecție care limitează drepturile non-cetățenilor, atacând astfel chiar și dimensiunile de bază ale calității democratice 4. În lucrarea Democrație și democratizări sunt evidențiate analize empirice fără de care nu putem accepta existența unei democrații de calitate; aceste elemente, surprinse de profesorul Leonardo Morlino ne permit să examinăm aspectele funcționale pentru exercitarea unei democrații dincolo de elementele ce apar în prima analiză (atunci când ne
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
putem accepta existența unei democrații de calitate; aceste elemente, surprinse de profesorul Leonardo Morlino ne permit să examinăm aspectele funcționale pentru exercitarea unei democrații dincolo de elementele ce apar în prima analiză (atunci când ne referim la democrație). Recomandăm volumul Democrație și democratizări studenților preocupați de politica comparată și de teoria politică, dar și tututor celor ce se interesează de aprofundarea științei politice, de înțelegerea și de explicarea fenomenului democratic în lumea contemporană. De aceea, publicarea volumului în limba română se constituie într-
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
decât o analiză pripită sau interesată. Mai degrabă, merită să se facă un efort de analiză și înțelegere, care să meargă dincolo de constatarea evidentă a succesului "formelor democratice" și aparenta înfrângere a regimurilor autoritare. Astfel, pentru a schița succint subiectul, democratizarea cuprinde atât tranziția de la regimuri nedemocratice, în special autoritare, la regimuri democratice diferite, cât și eventualele procese succesive de instaurare, de consolidare, de crize sau chiar de creștere a calității democratice. În consecință, o analiză a democratizării trebuie să plece
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
schița succint subiectul, democratizarea cuprinde atât tranziția de la regimuri nedemocratice, în special autoritare, la regimuri democratice diferite, cât și eventualele procese succesive de instaurare, de consolidare, de crize sau chiar de creștere a calității democratice. În consecință, o analiză a democratizării trebuie să plece de la definiția regimurilor care fac obiectul analizei, pentru a se trece la studiul proceselor de schimbare, inclusiv al schimbărilor, precizându-se ce anume înseamnă, astăzi, "aprofundare democratică", în condițiile unei calități crescute a democrației și în afara granițelor
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
nenumărate țări, chiar dacă, la final, numărul lor total variază nesemnificativ. În special ariile bine- determinate, printre care America Latină și Africa post-colonială, au traversat perioade repetate de instabilitate politică majoră. Numai în ultimii douăzeci de ani ai secolului XX, fenomenul de democratizare pare a se diminua față de perioadele anterioare sau ajunge la noi experiențe nedemocratice. Pe scurt, se produce un fenomen amplu, efectiv, de democratizare, care afectează toate zonele lumii. Acesta este posibil în mod concret deoarece, între jumătatea secolului și anii
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
perioade repetate de instabilitate politică majoră. Numai în ultimii douăzeci de ani ai secolului XX, fenomenul de democratizare pare a se diminua față de perioadele anterioare sau ajunge la noi experiențe nedemocratice. Pe scurt, se produce un fenomen amplu, efectiv, de democratizare, care afectează toate zonele lumii. Acesta este posibil în mod concret deoarece, între jumătatea secolului și anii '70 și '80, se "închid", sau eșuează definitiv, trei dintre principalele alternative la democrație cunoscute pe parcursul decadelor anterioare: totalitarismul de dreapta, erodat în
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
să combine o recunoaștere (deloc substanțială) a drepturilor civile, sociale și politice cu creșterea economică și stabilitatea politică. Capitolul dedicat regimurilor autoritare va trata aceste alternative. Așadar, în termenii pe care i-am expus, o analiză exhaustivă a proceselor de democratizare poate lua în considerare o varietate largă de cazuri în arii diferite ale lumii, acoperind o perioadă de cel puțin un secol și clarificând o multitudine de dimensiuni ce se disting clar din perspectiva teoretică. Admițând că o asemenea analiză
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
pare îndeajuns de pertinentă adoptarea unor opțiuni care delimitează și precizează procesele studiate. Înainte de toate, referitor la mediul spațial de referință, propun tratarea privilegiată a trei zone (Europa Meridională, Europa Orientală și America Latină) care grupează cel mai mare număr de democratizări, prezentând fără îndoială particularități demne de o atenție specială. Mai mult, arcul temporal care poate fi luat în considerare poate fi doar cel de după al Doilea Război Mondial, pentru că fenomenul democratizării a fost prezent mai cu seamă în această perioadă
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
și America Latină) care grupează cel mai mare număr de democratizări, prezentând fără îndoială particularități demne de o atenție specială. Mai mult, arcul temporal care poate fi luat în considerare poate fi doar cel de după al Doilea Război Mondial, pentru că fenomenul democratizării a fost prezent mai cu seamă în această perioadă. În ultimul rând, dimensiunile care par mai semnificative din punct de vedere analitic se referă mai exact la relațiile dintre instituțiile politice, regulile existente sau în curs de schimbare și diferite
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
A cincea tranziție este total inedită și se referă la o anumită zonă a lumii (la Europa Occidentală, Orientală și la fenomenul de construcție europeană). Cu excepția celei dintâi, acestea sunt tranzițiile ce au dat (și încă dau curs) proceselor de democratizare în diverse părți ale globului. În această lucrare ne vom ocupa de primele patru tranziții, excluzându-o pe cea din urmă în privința căreia s-au publicat deja contribuții importante 8. Primele două tranziții presupun definirea regimului democratic, dar și cea
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
substanța. Pentru cea de-a patra, trebuie precizată forma unei democrații ideale, fără a pierde din vedere termenii empirici ai chestiunii, în absența cărora problema calității democratice riscă să fie abordată în parametri specifici fanteziilor utopice. Pentru a derula analiza democratizării, trebuie să abordăm, pentru început, trei probleme: 1) definirea detaliată a democrației; 2) definirea diverselor modele ale democrației într-o manieră în care se poate observa, cu o anumită precizie, trecerea de la un tip de democrație la altul sau schimbările
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
maximalistă trebuie să pornească (neapărat) de la idealuri sau principii, mai degrabă decât de la instituții concrete, așa cum prevede definiția minimalistă. O definiție de acest gen, dacă e bine articulată, ar fi utilă acestei analize, care marchează o fază succesivă procesului de democratizare (cea legată de creșterea calității democrației (v. capitolul 7). De fapt, având ca punct de plecare diferența în sine, operaționalizată empiric, se poate înțelege fie diferența dintre democrații reale și democrația ideală, fie gradul de democratizare a regimurilor care au
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
fază succesivă procesului de democratizare (cea legată de creșterea calității democrației (v. capitolul 7). De fapt, având ca punct de plecare diferența în sine, operaționalizată empiric, se poate înțelege fie diferența dintre democrații reale și democrația ideală, fie gradul de democratizare a regimurilor care au depășit pragul minim indicat. O definiție maximalistă în sens propriu, nu există. De altfel nu e posibil, și nici oportun, să fixăm punctul sau punctele de întâlnire ale principiilor și idealurilor, aflate în continuă schimbare. Într-
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
fi de mare folos (vezi, de exemplu, Freedom House, Bollen, 1990, Gurr et al. 1997, Vanhanen, 1990). În această manieră s-au identificat numeroase democrații mature sau "perfecte", instaurate în țările din Europa occidentală; nu se identifică problemele legate de democratizarea limitată și scăzută sau de direcțiile de creștere a calității democrației în aceste țări. La fel de inutile sunt definițiile (și mai distanțate de realitate) care reiau convingerile filozofice ale autorilor care le propagă și care nu sunt, în niciun fel, aplicabile
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
tranziție. Recurgând la expresii uzuale, în spatiul iberic se poate vorbi, așa cum o fac unii autori în America Latina (vezi Rouquié, 1975 și O'Donnell și Schmitter, 1986), de dictablandes (dictaturi "slabe") și democraduras (democrații "dure"). În contextul accelerării proceselor de democratizare din ultimele două decade ale secolului XX, acest fenomen prezintă o putere de difuzare notabilă, cu precădere în zonele mai puțin cunoscute și studiate, cum ar fi Africa și anumite zone din Asia. Astfel, regimurile de tranziție sunt toate acele
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
este interesant să ne aducem aminte că acesta a jucat un rol și în America Latină, unde însăși incapacitatea regimurilor civil-militare de a face față crizei economice de la sfârșitul anilor '60 este unul din factorii care ar putea explica procesele de democratizare apărute aici. 4. Care sunt aspectele organizatorice și structurale care fac din militari actori ai intervenției? Un răspuns sintetic este dat de Finer [cfr. 1980: 16]: "Militarii, cu cele cinci avantaje ale lor (organizare, disciplină ierarhică și a comunicării, spirit
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
asigurării controlului asupra selecției liderilor și a sprijinului" [Schmitter, 1974: 93-94]. Nu avem aici cadrul pentru a ilustra doctrina corporativă fondată pe ideea reprezentării pe baza profilului economic și/sau social de apartenență; nu vorbim aici nici de iluziile de democratizare ale unor susținători ai corporatismului. Merită numai a sublinia că motivele creației structurilor caracteristice "democrației organice" sunt descoperite, mai ales, în proiectul liderilor autoritari care țintesc să-și legitimeze puterea (servindu-se de doctrină) și să controleze participarea unor sectoare
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
caracterizează lumea modernă, este marcată de organizarea societății prin intermediul partidelor/partidului, a sindicatelor, a grupurilor. Istoria tuturor regimurilor politice poate fi reconstituită prin studiul diferitelor transformări, mai mult sau mai puțin proporționale cu competiția și participarea. Figura 4.1 Prima democratizare: "Cutia" lui Dahl Sursa: Dahl [1970. trad. It. 1980, 7]. Evoluția fenomenului participării impune transformările greu reversibile, odată ce diferitele grupuri sociale și-au făcut intrarea în politică. Figura 4.1 sintetizează tabloul care rezultă plecând de la regimurile fără competiție și
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
treia: posibilitatea existenței dezacordului și, în același timp, a creșterii incluziunii: este un fel de "scurtătură" spre democrație. Cele trei secvențe descrise se pot complica dacă punctul de plecare (hegemonia închisă) este constituit de un Stat-națiune deja independent sau dacă democratizarea coincide cu nașterea sau crearea unui Stat independent. Aspectul cel mai important este faptul că prima secvență este tipică pentru diferite țări europene cum ar fi Marea Britanie, Suedia, Norvegia (și altele), fiind cea care a pus bazele democrațiilor care s-
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
nu s-au prăbușit pe parcursul anilor '20 și '30. Un aspect relevant care caracterizează apariția democrațiilor occidentale este dezvoltarea graduală a drepturilor sociale, adică a unei a treia dimensiuni (alături de drepturile politice și de cele civile). Cu alte cuvinte, prima democratizare presupune dezvoltarea cetățeniei pe trei dimensiuni. Elementul civil este constituit din drepturile necesare libertății individuale, - "adică libertatea de exprimare, de gândire și de credință, dreptul de a deține lucruri în proprietate și de a încheia contracte valide și dreptul de
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
multe ori) diversitatea experiențelor europene chiar din interiorul fenomenelor generale. Apare, în acest moment, o întrebare evidentă: "Cum este posibil să explicăm asemenea variații din spațiul european?" Acest lucru se poate face, înainte de toate, explicând fenomenul legitimității din interiorul primei democratizări [a se vedea Rokkan, 1970], începând cu la recunoașterea efectivă a diferitelor drepturi civile (ale cetățeniei civile) [Marshall, 1963] și cu fenomenul pragului de încorporare, care privește extinderea sufragiului până la recunoașterea dreptului tuturor cetățenilorde a vota în mod egal. Se
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
înainte de 1648, s-au împotrivit celor mai recente, create de separări teritoriale, începând cu 1814; 4) dimensiunea și forța sistemului politic dominant dinaintea secesiunii (cazul britanico-irlandez, în antiteză cu cel danezo-norvegian) [Rokkan, 1970, trad.it. 1982, 143]. În procesul de democratizare, două fenomene sunt mai importante: pragul de reprezentare (bazat pe reducerea obstacolelor puse în fața reprezentării noilor partide și, mai exact, a tranziției de la sistemele electorale majoritare la sistemele proporționale) și pragul puterii executive care privește aprobarea normelor pe baza cărora
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
de "responsabilitate" înaintea celui de "extindere" graduală a sufragiului, și modelul german, conform căruia introducerea sufragiului universal masculin precede celui de-al doilea principiu. De modelul german se apropie Danemarca, Suedia și Austria. O descriere mai fidelă a procesului primei democratizări se poate face dacă se ia în considerare apariția, dezvoltarea și instituționalizarea structurilor intermediare. Nu este vorba numai de grupuri asociative sau de sindicate, dar mai ales, de partide, de actorii principali ai democrației de masă. Este nevoie a aminti
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
exemplu, Rokkan spune, în mod corect, că introducerea sistemului electoral proporțional, în fazele de mobilizare de masă, contribuie la stabilizarea alternativelor de partid existente în fiecare țară. În cele din urmă, așa cum amintește Cama [2000: 64 urm.], în examinarea primei democratizări, într-o perspectivă instituționalistă, diferiți autori au evidențiat, la modul general, rolul moștenirii istorice, rolul birocrației statale și cel al adunării reprezentative și aspectele care, într-o anume formă, presupun analiza tranzițiilor succesive spre democrație. 2. Tranziția În acest moment
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]
-
rolul birocrației statale și cel al adunării reprezentative și aspectele care, într-o anume formă, presupun analiza tranzițiilor succesive spre democrație. 2. Tranziția În acest moment trebuie să se încerce indentificarea aspectelor cele mai relevante în toate etapele procesului de democratizare. În faza să inițială procesul de instaurare se suprapune tranziției. Prin acest termen se înțelege, în sens restrâns, perioada ambiguă, intermediară, în care regimul a abandonat unele caractere determinante ale precedentei structuri instituționale fără a dobândi însă toate caracterele noului
[Corola-publishinghouse/Science/84945_a_85730]