2,880 matches
-
tactici pentru depășirea dificultăților acesteia la fiecare educat: • asigurarea resurselor necesare unei explorări de tip constructivist, • facilitarea unui context/mediu pedagogic care să stimuleze această învățare activă, • afirmarea procedeelor de ghidare în analiza resurselor și a argumentelor în construcție, • sprijinirea educaților în implicarea în învățarea prin cercetare directă, • abordarea în sistem a instrumentelor variate care să asigure funcționalitatea curriculumului (ca totalitate a experiențelor de învățare), • facilitarea condițiilor pentru exersarea capacităților variate implicate în construcția cunoașterii științifice (concrete, analitice, sintetice, interpretative, critice
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prelucrarea diversificată a sarcinilor necesare construcției înțelegerii, învățării. Însă în educație, instruire sunt multe situații, obiective de realizat și prin transmitere, deci nu se elimină, ci li se restrânge aria, conținutul, metodologia, lăsând loc afirmării tot mai intensive a învățării educatului prin metode specifice. Căci trebuie rezolvat aici "conflictul de opinie" (Meirieu, 2000) între prezentarea, prelucrarea date de către educator și cele ale educatului, date de propria experiență, maturizare, construcție a înțelegerii, stil de învățare. Pe moment, el cedează acțiunii dominante externe
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
nu se elimină, ci li se restrânge aria, conținutul, metodologia, lăsând loc afirmării tot mai intensive a învățării educatului prin metode specifice. Căci trebuie rezolvat aici "conflictul de opinie" (Meirieu, 2000) între prezentarea, prelucrarea date de către educator și cele ale educatului, date de propria experiență, maturizare, construcție a înțelegerii, stil de învățare. Pe moment, el cedează acțiunii dominante externe a educatorului, dar posibilitatea afirmării proprii nu dispare, mai ales dacă este chiar provocat. Or, aici este una dintre cauzele crizei instruirii
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ca un răspuns la căutările și așteptările lor, în a putea rezolva situații tot mai complexe ale realității. În actualul context prioritar formativ, este firesc ca sensul clasic să includă și abordările noi ale conceptului de metodă de învățare ale educatului, care pot fi extrase acum din multitudinea conceptelor și realităților practice implicate, ca să accentueze criteriul eficienței acționale. Atunci metoda să fie acceptată ca o sau un sistem de competențe specifice, care să exprime (Wolfs, 2001, pp. 12-13): competența de a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
pp. 12-13): competența de a învăța, conduita adecvată efectivă în a ști să aleagă ce soluție acțională să folosească în rezolvarea unei sarcini, probleme, ca și reflecția strategică sau metacognitivă asupra valorii competențelor necesare și alese sau concepția generală a educatului asupra învățării și stilului cognitiv de utilizat, dar și analiza a cum pot influența afirmarea competenței adecvate diferiților factori interni (motivația, afectivitatea, atitudinea ș.a.). Așadar, conceptul de metodă trebuie definit acum în termeni de procese implicate și nu atât de
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
nu oricum, ci prin mobilizarea și integrarea lor, prin transferul și adaptarea lor la situație. Este inclusă aici și ideea de perfecționare a fiecăruia în parte, ca și a ansamblului lor, devenit instrument al competenței de învățare rațională, conștientizată de către educatul însuși. Având noua reprezentare asupra metodelor de învățare, educatul adus în centrul procesului formativ va acorda atenție prioritară tot proceselor specifice în aplicarea metodelor alese, pentru a-și construi competențele metodologice implicate aici (competențe de proces), dar și a celor
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
transferul și adaptarea lor la situație. Este inclusă aici și ideea de perfecționare a fiecăruia în parte, ca și a ansamblului lor, devenit instrument al competenței de învățare rațională, conștientizată de către educatul însuși. Având noua reprezentare asupra metodelor de învățare, educatul adus în centrul procesului formativ va acorda atenție prioritară tot proceselor specifice în aplicarea metodelor alese, pentru a-și construi competențele metodologice implicate aici (competențe de proces), dar și a celor așteptate în final (competențe terminale, ca produse). Dacă cele
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
necesare realizării acestora sau indică procedurile de folosit prin adecvare la acestea. Dar este importantă pentru metodologia practică și includerea în problematica strategiilor, în formarea eficientă a competențelor de învățare și a determinărilor interne, care completează afirmarea noilor roluri ale educatului: metacogniția (văzută ca o competență de proces cognitiv), concepția despre învățare a acestuia, stilul său de cunoaștere (a învăța în profunzime sau nu, a se orienta în studiu, a aborda problema globalist sau nu, a-și afirma dependența sau independența
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
organizare, de urmărire a rezolvării practice a sarcinii, problemei, un element al artei unei astfel de conceperi și realizări, o dimensiune a stilului de învățare, un mod de combinare a elementelor sale componente, în plan metodologic. Atunci, sunt utile și educatului și educatorului anumite criterii pentru construcția eficientă a înțelegerii și rezolvării acțiunilor de învățare sau de îndrumare: • alegerea ansamblului optim al acestor elemente (metode, mijloace, forme de organizare), care vehiculează conținuturile și condițiile învățării, • proiectarea demersului în alternative metodologice și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
proiectarea demersului în alternative metodologice și alegerea, decizia argumentată a celei mai eficiente soluții de definire, combinare, ordonare, corelare, adaptare a situațiilor, acțiunilor, dar și de prevenire a dificultăților, • propunerea unui anumit mod de introducere și antrenare, coordonare diferențiată a educaților în situație, de responsabilizare a rolurilor lor directe în construcția cunoașterii și apoi de sprijinire a lor prin îndeplinirea rolurilor în leadershipul așteptat, de către educator, • formularea în baza reflecțiilor însau postacțiune, chiar de ipoteze de acțiune-cercetare pentru conturarea, de verificare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ș.a. Literatura problemei oferă exemple și interpretări de variate tipuri de strategii, definitorii pentru abordarea și rezolvarea globală a situațiilor de instruire, dar interesează acum (Joița, 2003, pp. 178-182) cele privitoare la construcția învățării, formarea competențelor, ca activitate dominantă, când educatul le combină în realitate: • prin imitare, • prin repetare, exersare, memorare, • prin receptare, reproducere, • prin cunoaștere concret-intuitivă, • prin algoritmizare, pas cu pas, ► strategie euristică: • prin observare nemijlocită, • prin rezolvare de situații-probleme, • prin experimentare, • prin dezbateri, dialoguri euristice, • prin cercetări în grup
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ca auxiliare, fie după caracteristicile lor constructive, fie după suportul de prezentare, fie după rolul dominant în activitate (în comunicare, în învățarea prin cercetare, în raționalizarea timpului), fie prin combinare variată, ► strategie determinată de combinarea formelor de organizare a activității educaților: • frontală, • independentă individuală, • independentă prin cooperare în grup omogen sau eterogen, • prin pregătire anticipată pentru lecție, • prin rezolvare în afara clasei sau a școlii. Este evident că nu doar educatorul diversifică strategiile sale de predare sau evaluare sau de coordonare și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
în grup omogen sau eterogen, • prin pregătire anticipată pentru lecție, • prin rezolvare în afara clasei sau a școlii. Este evident că nu doar educatorul diversifică strategiile sale de predare sau evaluare sau de coordonare și îndrumare într-o activitate, ci chiar educatul se formează progresiv pentru a distinge și utiliza eficient esența și varietatea strategiilor de învățare. Propriile noastre cercetări menționate ne-au evidențiat unele căi de optimizare a acestui demers, abordate de către înșiși educații, căci realitatea procesului instruirii ne arată că
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
detalierea metodologică, pentru o eficientă angajare participativă, a rezolvării fiecărei situații, cu alegerea dintre alternativele conturate prin combinarea metodelor, procedeelor, instrumentelor disponibile, • prin apelul aici la rolul componentelor metacogniției, necesar a fi acum intensiv antrenate, căci efectiv construcția cunoașterii aparține educatului, dincolo de proiectarea globală făcută de către educator, • prin propunerea de către educați a unor alternative rezultate din procesul propriei construcții educatorului însuși, care persistă în propria proiectare și va trebui să-și adapteze strategia sa de predare sau îndrumare. Modelele constructiviste construite
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
situații, cu alegerea dintre alternativele conturate prin combinarea metodelor, procedeelor, instrumentelor disponibile, • prin apelul aici la rolul componentelor metacogniției, necesar a fi acum intensiv antrenate, căci efectiv construcția cunoașterii aparține educatului, dincolo de proiectarea globală făcută de către educator, • prin propunerea de către educați a unor alternative rezultate din procesul propriei construcții educatorului însuși, care persistă în propria proiectare și va trebui să-și adapteze strategia sa de predare sau îndrumare. Modelele constructiviste construite pe combinarea acestor strategii încă trebuie să mai convingă în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
metodologice implicate (metode, mijloace, forme de organizare, relații), indicând nu ce se învață, ci cum au loc procesele, procedurile alese, orientările, experiențele proprii. Rezultă atunci tipologii cognitive și acționale, metodologice de rezolvare, valabile atât pentru educator, dar mai ales pentru educatul care își formează astfel de competențe, își personalizează stilul cognitiv și își maturizează stilul metacognitiv (cum ar fi larg răspândita teorie a inteligențelor multiple H. Gardner, 1983). 5.2. Prioritatea metodelor de învățare constructivistă Un curriculum specific constructivist, centrat pe
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
etapele formării timpurii pentru cunoașterea și înțelegerea științifică a realității, • de schimbare a atitudinii față de rolurile contemporane în lumea științei și a cunoașterii continue, • de inițiere în formarea prioritară a competențelor față de însușirea cunoștințelor, • de raportare la modificările în așteptările educaților și ale educatorilor pentru înțelegerea rațională a realității complexe, • de diversificare a instrumentelor procedurale antrenate în înțelegere, învățare (inclusiv TIC), • de dezvoltare și afirmare a individualității, chiar și în cunoaștere și, mai ales, în învățarea/formarea continuă, • de aplicare a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
evoluției, cu ce particularități individuale, cu ce contribuții în adaptare ș.a.). Căutările teoretice și practice sunt suficient de avansate, pentru a aprecia posibilitățile de includere specifică a metodologiei constructiviste în cunoașterea/învățarea și la nivel școlar/universitar. Prin metodologia clasică, educatul ajunge prioritar la reprezentare, înțelegere concretă prin prisma a ceea ce îi transmite, explică, demonstrează profesorul sau manualul sau softul instrucțional, printr-o anume procedură "de predare" a unui pachet de informații, date, modele, experiențe de cunoaștere, documentare, prelucrare și o
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
profesorul sau manualul sau softul instrucțional, printr-o anume procedură "de predare" a unui pachet de informații, date, modele, experiențe de cunoaștere, documentare, prelucrare și o procedură de dirijare a învățării acestora (organizare, îndrumare, evaluare). Prin metodologia constructivistă adaptată pedagogic, educatul identifică, prin căutare individuală inițial, pe fondul experienței cognitive și procedurale anterioare și al contextului facilitat de către educator, înțelege esențe și semnificații prin procesări mentale (de la prelucrări primare, concrete, până la cele superioare, abstracte și de luare de decizii). Ca apoi
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
nivel de grup și la sinteza generalizată, finală, cu sprijinul educatorului, care are acum mai ales roluri în leadership. Desigur că realitatea învățării, raportul metodologiei clasice cu cea constructivistă se modifică prin pondere, aplicare, adaptare după condițiile concrete, dar esențial, educatul câștigă și alt mod de cunoaștere/învățare, dacă și educatorul are deschideri constructiviste. Și apoi nu poate fi aplicată metodologia constructivistă la novici, în cunoaștere/învățare, dacă nu este raportată și facilitată de celelalte elemente ale curriculumului: obiective, conținuturi, resurse
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Dificultăți constatate în practica reală, curentă Ipoteze. Soluții. Reflecții • Educații se acomodeză cu greu acestei metodologii. • Nu respectă o ordine fixă a etapelor activității, derutează deprinderile formate de desfășurare sau scenariul inițial al educatorului. • Să se aplice progresiv, în obișnuirea educaților cu sensul nou al strategiei de învățare. • Au cel mai mare efect în asigurarea înțelegerii și păstrării în memorie. • Antrenează mai mult comunicarea în clasă și perfecționează interrelațiile. • Mare efect au problematizarea și exercițiile mentale de prelucrare, pentru generalizare și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a cunoștințelor generale. • Nu se recurge la stimularea efortului, la atingerea nivelului superior, la aprecierea calității progresului în capacități, abilități. • Educații nu citesc materialele suport date, nu contribuie la alcătuirea de portofolii tematice în mod individual. • Necunoașterea experienței, a particularităților educaților fac ineficace procedurile constructiviste prin neadaptare, nevalorificare, neutilizare a punctelor tari, utilizarea nepotrivită în raport cu obiectivele, conținutul, organizarea, celelalte metode. • Dominarea educatorului în predare prin: explicație, expunere, • Ar trebui mărit rolul muncii independente cu materiale-suport, pentru deprinderile de a lucra cu
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Să fie anticipate problemele de înțelegere, de construire a unui răspuns prin rezolvare proprie, cu luarea imediată a măsurilor pentru decizii. • Neapărat de combinat metodele clasice cu cele inductive și deductive, în învățarea științifică, prin diversificarea procedeelor și după particularitățile educaților. • Educatorii să-și perfecționeze pregătirea teoretică pedagogică asupra metodologiei actuale, pentru a aplica diversificarea științific, iar nu empiric, izolat, fără continuitate, inadecvat. • Recursul la instrumente facilitează activitatea mentală, prin scheme, reprezentări grafice, portofolii, hărți cognitive, tabele comparative, analize critice, formularea
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
grup. • Utilizarea evaluării continue pentru aprecierea progresului, iar în evaluarea finală să aibă prioritate aspectele calitative ale înțelegerii, folosirii cunoștințelor, pentru dezvoltarea motivației. • Valorificarea, combinarea experienței cognitive din clasă/școală, cu cea nonformală și informală, pentru maturizarea cognitivă, procedurală. • Antrenarea educaților în procesul decizional din clasă: de la pregătirea activității, până la hotărârea modurilor de desfășurare a învățării pe capitole. Recursul la punerea în situații reale, chiar prin folosirea simulării, a jocurilor interactive, a studiilor de caz. • Cea mai eficientă procedură în clasa
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
la manual. utilizarea instrumentelor de organizare mentală euristică, interpretările variate, formularea de întrebări și ipoteze, efectuarea de structurări și restructurări, reflecția personală, cooperarea în grup. 5.2.2. Metode clasice cu valențe constructiviste În activitățile concrete de centrare pe învățarea educatului, dar și pe scopuri și obiective specifice (nu operaționale), metodele, ca elemente de bază ale strategiilor, devin eficiente dacă sunt selectate și utilizate în sistem, căci practic ele acționează complementar sau prin alternanță în rezolvarea situațiilor, mai ales problematizate, ca
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]