26,259 matches
-
socială, iar Tartuffe nu face decât să îi confirme pertinența. Într-o asemenea societate, Puterea nu se lasă amăgită de un delator, abil, desigur, dar despre care știe cât e de corupt, de compromis, căci regele și instanțele statului monarhic supraveghează societatea „fără întrerupere și fără omisiuni” (Foucault, p. 210). Această ubicuitate îi conferă puterii laice virtuțile Puterii Divine, înfățișată aici „ca o privire fără chip care transformă întregul corp social într-un câmp de percepție” (ibid., p. 216). Regele poate
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
victimă a ei. Școala femeilor sau îngrădirea securitarătc "Școala femeilor sau îngrădirea securitară" „Bănuiala și frica sunt paznici buni”, afirma Boileau, ca un fel de alter ego al lui Arnolphe, personajul care, obsedat de aceleași temeri, consideră că niciodată nu supraveghezi mai bine pe cineva decât băgându-l la închisoare. Convingere de stăpâni care pun la îndoială precauțiile obișnuite și se încred doar în soluțiile radicale. Astfel, presupun ei, măsurile de protecție sunt infailibile, iar controlul se exercită fără întrerupere: un
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
în diferitele sale versiuni - turnul, casa -, aceasta e soluția! În Viața e vis de Calderón de la Barca, spaima trezită de premonițiile referitoare la caracterul lui Sigismondo îl face pe tatăl acestuia să ia o decizie extremă: întemnițarea. În felul acesta, supravegheat clipă de clipă, fiul nu se va putea sustrage vigilenței gardienilor săi, iar accesul la Curte îi va fi cu desăvârșire interzis. Supravegherea operează aici în mod preventiv, pentru a evita nelegiuirile unui moștenitor cu rele predispoziții, sursă a unor
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
deci atotputernicia. A nu reuși să te protejezi împotiva supravegherii capătă automat sensul unei înfrângeri, al interzicerii oricărei inițiative subversive, al unei intimidări care, cel mai adesea, se soldează cu o capitulare. Deturnând celebra sintagmă a lui Michel Foucault, „a supraveghea și a pedepsi”, am putea spune că puterea pedepsește încă din momentul punerii în acțiune a supravegherii. Pentru asta, ea își alcătuiește o rețea de agenți, concepe și construiește dispozitive adecvate acestei misiuni. Supravegherea politică nu va fi niciodată întâmplătoare
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
Spațiul este poros, încăperile împânzite de microfoane, numai natura mai poate oferi iluzia unei protecții. Dar și natura se dovedește a fi un refugiu precar; așa cum se afirmă în 1984, nici ea nu scapă pe de-a-ntregul omniprezentei Puteri, care supraveghează chiar și la adăpostul unor tufișuri, chiar și dindărătul unor copaci, chiar și în inima pădurii. Nu mai există nici un loc sigur, nenumărați ochi pândesc de pretutindeni. În Britannicus, Racine inventariază strategiile supravegherii cu precizia cuiva care le-a reperat
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
o lecție de luciditate, luciditate datorată, fără îndoială, experienței sale personale, căci o asemenea competență nu are cum să fie doar livrescă. Ea poartă amprenta lucrului trăit. Oare, la Versailles, regele nu ținea și el sub observație totul? Nu-și supraveghea și el curtenii cu aceeași abilitate? Iar dispozitivul instalat în grădina lui zoologică și construit pentru a-i da posibilitatea să-și privească în același timp toate sălbăticiunile adunate acolo nu era oare un precursor al Panopticonului? Racine furnizează indicii
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
efecte secundare, așa cum am remarcat deja, legate de voyeurisme, de observare sau de control. De aici provine și interesul ei, explicabil prin eficacitatea care îi este proprie și prin tot ceea ce ea produce ca derivat sau ca implicație perversă. A supraveghea presupune a te apropia de cineva și, deseori, a te lăsa contaminat, căci, de fiecare dată, este vorba de o coprezență. Fapt confirmat ori de câte ori intervine o implicare psihică în exercițiul supravegherii. În schimb, se întâmplă rareori ca supravegherea să fie
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
siguranță, nu protejează. Toate detaliile, de altfel, decurg de aici: pereții nu izolează, încăperile sunt permeabile fonic. Gustav își alcătuiește planul tocmai pe aceste baze. Când se desparte de Adolf și de Tekla, el se ascunde în camera vecină, de unde supraveghează situația și, ca un stăpân absent, dirijează conflictul. Strindberg concepe un spațiu care interzice singurătatea cuplului și îl lasă expus pândei, trasului cu urechea, spionajului domestic. Aici intervine o problemă de scenografie esențială: supraveghetorul trebuie să se vadă sau nu
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
de orice și de oricine altcineva. „Gândul care nu-mi dă pace, care mă chinuiește, e că omul ăsta ar putea afla că sunt nefericit” (p. 348), spune el, neștiind că tocmai „omul” acela se află în spatele ușii și îl supraveghează cu încuviințarea lui. De acolo, diabolicul Gustav ascultă laudele implicite aduse de Tekla virilității lui și își contemplă satisfăcut opera de distrugere a familiei, pe care o pusese la cale cu atâta perfidie vicleană. Gustav stă pe margine, îi privește
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
supravegherii integrate și subordonarea pe care ea dorește să o instaureze. Balconul și „panoptizarea”tc "Balconul și „panoptizarea”" Cu Balconul, Jean Genet trimite, fără să îl cunoască, la prototipul supravegherii a cărui forță exemplară Michel Foucault o descoperea în A supraveghea și a pedepsi. Este vorba despre Panopticonul lui Bentham, dispozitiv carceral unde supraveghetorul ocupă o poziție centrală în mijlocul unui turn, în timp ce, pe circumferință, sunt dispuse celulele transparente care, lipsite de orice opacitate, îi permit să vadă, în orice clipă și
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
Irma se străduiește să salveze această ambivalență, acordând toate facilitățile și, simultan, veghind la ordinea stabilimentului. Astfel, distribuitorul pedepselor din edificiul lui Bentham se vede înlocuit, la Genet, de către matroana plăcerilor. Misiunile lor diferă, dar nu și maniera de a supraveghea. Fața și reversul aceluiași rol. Genet desemnează oglinda drept instrument privilegiat al Doamnei Irma. Ea se servește de aceasta spre a-și spori autoritatea și a și-o extinde, grație acestei supravegheri la nivelul unei „clădiri mondiale”, al unui bordel
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
frontale i se adaugă o alta, deseori adoptată, privire răsfrântă, privire oblică. Oglinda ne permite să ne vedem și să ne confruntăm cu ceea ce corpul nostru produce ca reflex atunci când se află în raza unei priviri străine, piezișe, care îl supraveghează. Oglinda este un dublu și un „spion”, așa cum era numită în lojile teatrului à l’italienne. Spectatorii puteau astfel să se supravegheze reciproc la Teatro San Carlo ori la Teatrul La Fenice, în timp ce regele, plimbându-și privirile deasupra sălii, controla
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
cu ceea ce corpul nostru produce ca reflex atunci când se află în raza unei priviri străine, piezișe, care îl supraveghează. Oglinda este un dublu și un „spion”, așa cum era numită în lojile teatrului à l’italienne. Spectatorii puteau astfel să se supravegheze reciproc la Teatro San Carlo ori la Teatrul La Fenice, în timp ce regele, plimbându-și privirile deasupra sălii, controla integralitatea lojilor, de la înălțimea lojei sale. Doamna Irma, în bordelul său, profită de aceeași poziție spațială, cu diferența că supravegherea este exercitată
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
său, profită de aceeași poziție spațială, cu diferența că supravegherea este exercitată numai de ea, în timp ce Figurile rămân izolate, fără dreptul de a se privi între ele. Da, bordelul este plasat între teatru și închisoare. Iar supravegherea le unește. Să supraveghezi înseamnă adesea să vezi pieziș, iar oglinda permite acest lucru. Genet l-a înțeles și, datorită sistemului de oglinzi elaborat de Doamna Irma - tot un rapel, carnavalesc, al Galeriei Oglinzilor de la Versailles -, bordelul este un loc dublu, de expunere și
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
spectacolul și practică, ceea ce e propriu oricărui regizor, o supraveghere de traseu, cu atât mai legitimă cu cât actorii, dată fiind starea precară a sănătății lor mintale, riscă în fiecare clipă să se îndepărteze de programul prevăzut inițial. Marchizul-regizor, care supraveghează pentru a sesiza orice accident, a interveni rapid și a restabili ordinea perturbată. Dirijor al spectacolului, el se află într-un raport de supraveghere care îl face să intervină de mai multe ori în timpul reprezentației. Supravegherea sa, nicidecum distantă, este
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
atât de imprevizibili. Este primul dispozitiv al supravegherii. Weiss îl va dubla, căci, sub protecția șefului închisorii, o seamă de spectatori, așezați în spatele gratiilor, ca în spectacolul lui Peter Brook, sunt invitați să asiste la reprezentație. Astfel apărați, ei îl supraveghează de la distanță pe Sade, care, la rândul său, îi supraveghează pe actori. Între aceste două dispozitive puternic teatralizate, agentul de legătură nu poate fi decât directorul ospiciului care, prin însuși statutul său, „supraveghează”. El este singurul care poate să transgreseze
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
va dubla, căci, sub protecția șefului închisorii, o seamă de spectatori, așezați în spatele gratiilor, ca în spectacolul lui Peter Brook, sunt invitați să asiste la reprezentație. Astfel apărați, ei îl supraveghează de la distanță pe Sade, care, la rândul său, îi supraveghează pe actori. Între aceste două dispozitive puternic teatralizate, agentul de legătură nu poate fi decât directorul ospiciului care, prin însuși statutul său, „supraveghează”. El este singurul care poate să transgreseze limitele și să treacă de la un cadru de supraveghere la
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
asiste la reprezentație. Astfel apărați, ei îl supraveghează de la distanță pe Sade, care, la rândul său, îi supraveghează pe actori. Între aceste două dispozitive puternic teatralizate, agentul de legătură nu poate fi decât directorul ospiciului care, prin însuși statutul său, „supraveghează”. El este singurul care poate să transgreseze limitele și să treacă de la un cadru de supraveghere la altul, căci este socotit a priori îndreptățit să controleze această subtilă „mise en abyme”, în care privirile și funcțiile de reprezentare sunt strict
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
acestora este de a verifica și de a amputa eventual piesele, pentru a le lipsi de resursele subversive pe care le descoperă cu obstinație privirea pătrunzătoare a acestor gardieni bănuitori. Aici inocența este interzisă, surpriza prohibită; domnește doar vigilența. Să supraveghezi un text pretinde un antrenament special, o lectură „anticipativă” care să prevadă posibilele reacții ale publicului în momentul reprezentației. Cenzura intervine mai întâi ca supraveghere prealabilă, iar tehnicile ei, deși variate, urmăresc toate același scop: să înăbușe în fașă germenii
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
în momentul reprezentației. Cenzura intervine mai întâi ca supraveghere prealabilă, iar tehnicile ei, deși variate, urmăresc toate același scop: să înăbușe în fașă germenii capabili a suscita acele reacții colective pe care Puterea dorește să le evite. Cuvintele dramaturgilor sunt supravegheate încă înainte de a răsuna pe scenă. Nici o societate totalitară nu s-a privat de un asemenea exercițiu, care se realizează, în mod simptomatic, pe baza acelorași interdicții, oricare ar fi ideologia de la care se revendică puterea. Toate dictaturile detestă aceleași
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
mai elementare măsuri de precauție. Teatrul reușește să formeze, potrivit termenului sociologic folosit de Durkheim, „comunități efervescente”. Comunități explozive capabile să producă o puternică sociabilitate, care comportă riscuri de contaminare de netăgăduit. Serviciile de informații nu-și slăbesc atenția și supraveghează constant un public din rândul căruia unii spectatori lasă deoparte orice prudență, nesocotesc constrângerile și se demască fără să le pese de urmări. Poliția a știut întotdeauna, mai ales în secolul al XIX-lea, să profite de această breșă. Mai
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
de a-i studia vecinii. „Clasa dezocupaților”, ca să folosim termenii lui Thorstein Veblen, vine la teatru ca să se arate, știind (printr-un pervers mecanism psihologic) că va atrage la rându-i privirile furișe, indiscrete, ale celor ce caută să pătrundă, supraveghind asistența, taine pe care le-ar putea ușor descoperi în contextul acestei vizibilități generalizate: cine cu cine s-a certat, cine s-a împăcat, ce „rupturi” sentimentale plutesc în aer, ce iubiri se afișează în văzul lumii. Deși expunerea de
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
de spirit, pe scurt, publicul poate fi cântărit, judecat concret mai înainte de a intra în dialog cu el. Supravegherea, ca preambul indispensabil al unui schimb... Te informezi înainte să joci, vorbești pe scenă știind cui te adresezi în sală. Scena supraveghează sala pentru a nu avea de-a face cu un partener anonim, ea simte nevoia unei sumare identificări inițiale. Supravegherea va fi întotdeauna o activitate securitară. În 1876, la Bayreuth, Wagner avea să stingă lumina în sala de spectacol și
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
acțiunea scenică se desfășoară fără să țină seama de sală, dar, în același timp, prin această „amnezie” simbolică, ea obligă publicul să devină un supraveghetor prizonier. Încetând să se mai autosupravegheze, cufundat în întuneric, ignorat de cei de pe scenă, spectatorul supraveghează într-un mod aproape fraudulos platoul, pe care-l poate vedea fără să fie văzut: definiția supravegherii. Lucru care îi și place, o plăcere suspectă însă, căci pătrunde în universuri personale, urmărește traiectorii și acte individuale fără nici un alt motiv
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
martorul mut, uitat, lăsat să-și dea frâu liber imaginației fără ca o scenă autoritară să-l implice într-un permanent dialog. „Uitați de mine, izbucnește câteodată spectatorul, vreau să mă țin deoparte, în umbră, să vă văd și să vă supraveghez!” Gata cu atâta defulare: se cere revenirea la starea de dinainte, „reîntoarcerea refulării”. Refularea spectatorului supraveghetor al scenei, voyeur ilicit și conștient de asta, ființă singuratică uitată de toți ceilalți și lăsată să contemple în tăcere acest univers straniu care
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]